Hotel Arbëria, Mehmet Kraja

Titulli: Hotel Arbëria
Autori: Mehmet Kraja
Gjinia: Roman
Shtëpia botuese: Onufri
Viti: 2010
F. 248
Pesha: 0.311 kg
ISBN: 978-99956-87-32-8

Koment nga Bekri Murselaj

Romani i Mehmet Krajës, Hotel Arbëria radhitet në radhën e romaneve me temë mbi fatin e njeriut. Kryepersonazhi Skënder Berisha, që në të njejtën kohë merrë rolin e personazhit ideografik (batës i idesë), paraqet fatin e njeriut tragjik, i cili kërkon zbulimin e zhdukjes së mistershme të prindit (Qazim Berisha).

Skënder Berisha, bart mbi supe fatin e njeriut të pafajshëm i cili e nis aventurën e tij kërkuese, për ta zbuluar arsyen e zhdukjes së prindit. Personazhi ideografik brenda romanit Hotel Arbëria, konceptohet si misionar i cili e nis rrugëtimin në kërkim të realitetit, kur në të shpeshtën e rasteve personazhi Skënder Berisha, dhe personazhi i quajtur Unë, që ndonjëherë futet në fabulë dhe bartin ide të njejta bashkë me shumë të tjerë.

Si duket personazhi Unë, i shfaqur aty këtu shkrihet apo mshifet pas kryepersonazhit Skënder Berisha, që në të njejtën kohë ka funksionin e kryesor në romanin në fjalë. Personazhet në romanin e M. Krajës, mund të cilësohen si personazhe me ide të mirëfillta, dhe me një qasje në mënyrë dialoguese ndaj problemeve që dëshirojnë t'i zgjidhin në mënyrën më të mirë. Bota e personazheve në fjalë është e mbushur me ide që në një formë qëllimi i tyre të përmbushet në mënyrën më të mirë. Për vetë faktin se me të dëgjuar një fjalë Skënder Berisha, se i ati gjendet në Shqipëri, misioni i tij, bëhet kërkesë e domosdoshme në vete duke iu nisur në kërkim të tij.

Gjithë përpjekja e nisur nga Skënder Berisha, për ta kaluar kufirin në drejtim të Shqipërisë u realizua. Udhëtimi i nisur për zbardhjen e fatit të Qazim Berishës, të përkujton fjalën dhe amanetin e dhënë. Saga e udhëtimit, brenda romanit në fjalë përshkruhet si një linjë e rrëfimit të narratorit që në të njejtën kohë saga e udhëtimit bëhet fabulë brenda romanit, që synon zbardhjen e fatit të Qazim Berishës.

Brenda romanit Hotel Arbëria, të Mehmet Krajës, saga udhëtimit zhvillohet në kuadër të përpjekjes së Skënder Berishës, i cili njëherësh është iniciatori i gjithë këtij udhëtimi me qëllim të arritjes së synimeve të tij.

Saga e Skënder Berishës, në roman sjellë situate dhe debate të ndryshme, kur e gjithë përpjekja si duket has në veshë të shurdhër. Udhëtimi i nisur në roman si duket ka synime dhe qëllime të qarta, që ideja e gjetjes së Qazim Berishës, të shkojë deri në fund.

Saga në roman merr një udhëtim të gjerë dhe të gjatë, duke mbledhur informacione për të atin Qazim Berisha, i cili një kohë sa kishte punuar arsimtar në një shkollë dihej se ku ishte, por si duket përndjekja e Qazim Berishës, vjen si motiv i largimit të tij nga Kosova.

Në sagën në fjalë nuk del vetëm largimi nga Kosova por si duket Qazimin , e ka përcjellur një fat i njejtë edhe në Shqipëri, duke u shikuar me një dyshim që mund t'i sillte të njejtat probleme si në Kosovë, që në fakt edhe atje pati disa intervista nga organet e drejtësisë që i kushtuan me largim nga vendi i punës për diku tjetër.

Saga e udhëtimit, e Skënder Berishës, nuk merr fund as pas shumë veprimesh që ndërmori i biri i tij, bashkë me shumë miq të tij nga Shqipëria. Në sagën e udhëtimit, si duket vetëm që shfaqen informacione që mbeten vetëm fjalë rreth fatit të Qazimit, por pa informacione të plota për gjithçka që zhvillohet në sagë që janë vetëm përshkrim i aktivitetit të Qazim Berishës.

Saga e udhëtimit brenda romanit sa shkon dhe zgjerohet sepse tanimë gjithçka shfaqet hapur përpjekja për liri që në një formë si duket rruga drejt kërkimit të lirisë më nuk është vetëm mision i Qazim Berishës, por dhe i të tjerëve.

Tanimë rruga e kërkimit të idealit kombëtar vetëm sa shkon e zgjerohet, kur në roman fillon të shfaqen rrethanat dhe aktivitetet hapur si psh: ngritja e studentëve në protestat e vitit '81 etj.

Romani në fjalë, përcjell fatin e njeriut i cili pa dëshirën e tij duhet t'i nënshtrohet fatit dhe në të njejtën kohë vullnetit të të tjerëve. Fati i Qzim Berishës, lidhet ngusht në të njejtn kohë me fatin e atdheut, sepse përndjekjet e vazhdueshme që i bëhen atij të kujton se është i lidhur me rrethanat dhe problemet politike në vend.

Kur themi fati i njeriut, këtu kemi të parasysh fatin e Qazim Berishës, i cili mund të themi se ka një fat të rëndë dhe të vuajtur ngase largimi i tij nga familja në drejtim të Shqipërisë, të kujton fatin e gjithë intelektualëve që kur fillojnë të mos pajtohen me rrethanat shoqërore.

Largimi i mistershëm i tij nga Kosova, vjen në kohën kur fillon ndryshimet e para politike në vend. Fati i Qazimit, si duket është pothuaj se i njejtë sikurse në Kosovë, sepse edhe atje fillojnë torturat shtetërore që kohë pas kohe thirret për intervistim, ku për pasojë e largojnë nga puna për ta dërguar në një ndërmarje të bëj punë krahu.

Në romanin Hotel Arbëria fati i Qazim Berishës, dhe i shumë bashkë vendasve të tij, përshkruhet dhe në të njejtën kohë përjetohet pothuajse në të njejtën mënyrë nga të gjithë.Fati i Qazim Berishës, përmes fabulës së romanit, përshkruhet fati tragjik i tij përpeceptohet me fatin e njejtë që e kishte edhe në Kosovë. Bota, reale e cila projekton Qazim Berisha, është botë më vete e cila si duket nuk kuptohet aq sa duhet nga askush.

Fati i Qazim Berishës, dhe në të njejtën kohë dhe përpjekja e Skënder Berishës, nuk ka rezultat, sepse as i biri Skënder Berisha, nuk arriti ta çojë amanetin e dhënë nënës për zbardhjen e fatit të Qazim Berishës, dhe as Qazim Berisha, nuk arriti që t'i shpëtoj fatit tragjik.

Në romanin Hotel Arbëria të Mehmet Krajës, fabula brenda tij përshkruan gjithë pamjet dhe situatat, që krijohen por ajo që është karakteristik në këtë roman, është se: në pjesën më të madhe të fabulës, ajo zhvillohet permes dialogut të qetë dhe në kërkim të informacioneve. Mënyra e rrëfimit , ndjek një linjë të njëtrajtshme kur fabula bëhet më e dendur se zakonisht duke mos pasur shkëputje dhe ndërhyrje të shumta siç jemi mësuar të shohim zakonisht te romanet e tjera.

Fabula e romanit Hotel Arbëria e Krajës, konstruktohet mbi temën atdhetare, ku përcjellen ngjarjet që nga fillimi i përpjekjeve të para për liri . Po ashtu në fabulën e romanit, si nën temë apo temë dytësore që pa shkëputur trajton fatin e intelektualit Qazim Berisha, i cili nuk mund të pajtohet me rrethanat politike në vend.

Në fabulë, përshkruhet fati i brishtë i intelektualit kosovar, i cili fat do ta përcjell në njjë të ardhme të shkurtë edhe pjesën tjetër të popullit. Fabula e romanit Hotel Arbëria, trajton fatin e popullit të Kosovës, gjatë periudhës disa vjeçare, deri në përfundim të luftës së armatosur në vitin '99.

Linja e rrëfimit në roman ka karakterin e zbulimit të gjurmëve ndaj Qazim Berishës, dhe e gjithë fabula e romanit ka një dialog në vete që misioni i nisur të shkon deri në realizim. Fabula është e mbushur përplot me biseda të shumta, me qëllim të rënies në gjurmë të Qazim Berishës.

Marrë nga: Prishtina Press