"Historia e gruas së fotografit” është emri me të cilin e njohin të gjithë, ato pak herë që e përdorin, por, në të vërtetë, ajo është edhe historia e vetë fotografit, ose më saktë, është historia e teorisë së tij mbi rëndësinë e gjërave të vogla.
Përrallat e treguara nga Mitrush Kuteli përbëjnë pjesën më të rëndësishme të letërsisë shqiptare, një frymëzim për një numër të madh veprash të tjera letrare që pasuan përgjatë dekadave. Tregime të Moçme Shqiptare përbën një klasik të të gjitha kohërave.
Për shumë vite me radhë Enver Hoxha i imponoi historisë versionin e tij. Ai rezulton i paturpshëm për t'i transformuar ngjarjet, për t'i fshirë ose zhdukur personazhet dhe për të ngritur në histori një protagonist të vetëm: atë vetë.
Duke lexuar "Prillin e thyer" kuptohet lehtësisht përse dhe me çfarë force Ismail Kadare është pasionuar për tragjedinë dhe për dy përfaqësuesit më të shquar të saj, Shekspirin dhe Eskilin. "Miku, besa dhe gjakmarrja janë rrotat e mekanizmit të tragjedisë antike, dhe të futesh në mekanizmin e tyre është të shikosh mundësinë e tragjedisë."
TitulliKujtimet e një gazetariAutoriDr. Zoi XoxaShtëpia botuese55, 2007F. 314Pesha: 0.49 Kg.Mbi librin Në fillim të "Kujtimeve të një gazetari", autori shkruan: "Sot jam 65 vjeç dhe, po e lashë p&
TitulliKujtimet e një gazetariAutoriDr. Zoi XoxaShtëpia botuese55, 2007F. 314Pesha: 0.49 Kg.Mbi librin Në fillim të "Kujtimeve të një gazetari", autori shkruan: "Sot jam 65 vjeç dhe, po e lashë për më vonë, ose nuk do të jem në gjendje fizike dhe mendore, ose nuk do të jem fare në këtë botë". Ndërsa në hyrjen e librit Kostaq Xoxa nënvizon se "Zoi ishte liberal". "Me mua fliste hapur,dhe interpretimin e vërtetë të ngjarjeve e kam përmbledhur në një mori skedash 'deshifrimi'. Si të thuash, Kujtimet janë shkruar me gjuhën e Ezopit. Është pak: janë shkruar në kod". Ky libër e pati fillesën në vitin 1967: Gjashtëmbëdhjetë vite më parë (në shkurtin e vitit 1951), ndodhi ngjarja tragjike e ekzekutimit pa gjyq (ose me një gjyq 'përligjës' të mëpasëm, pas ekzekutimeve), të 22 intelektualëve të pafajshëm: një masakër, si pasojë e asaj që u quajt "Bomba në ambasadën sovjetike", me mjaft pika misteri, të pazbardhura ende deri sot."Zoi Xoxa ndodhej në Kavajë dhe u arrestua atje për ta bërë hetuesinë në Durrës", vijon Xoxa. Ngjarja e kësaj masakre në Tiranë, në vorbullën e së cilës u përfshinë persona që s'kishin të bënin aspak me 'Bombën', tronditi jo vetëm opinionin publik shqiptar.Gjatë diktaturës……nuk shkroi asnjë rresht në organet e shtypit. Në këtë kohë punoi për një kohë thuajse 20-vjeçare për një Fjalor frazeologjik dygjuhësh, të cilin studiuesi Jup Kastrati e ka përcaktuar, në një revistë gjuhësore, si fjalorin më të madh të këtij lloji në Shqipëri. Ka lënë si dorëshkrim edhe një Fjalor të vogël të gjuhës arbëreshe. Disa përkthime librash të A. Manxonit, të V.Durantit, të V. Hygoit ruhen në arkivin e familjes. Ka bashkëpunuar me përkthyes të talentuar për bashkëpunim, në përkthime (natyrisht pa emrin e tij) të disa librave të Zh. Vernit, për biografinë e Volterit, për përkthime skenarësh të operave. Disa libra letrarë ia ka dhënë ndonjë plagjiari, profan në letërsi, por që ka marrë, megjithatë, tituj honorifikë në atë kohë të mbrapshtë. Familja ruan një "Ditar", në dorëshkrim.Në shkurt të vitit 1951, u arrestua në Kavajë, ku ishte shpërngulur nga Tirana. Kjo ndodhi me rastin e së ashtuquajturës "bombë në ambasadën Sovjetike". U lirua si i pafajshëm, pas 9 muaj hetimesh. Pavarësisht se "i pafajshëm", bëri disa kohë në kampin e Bedenit (Kavajë), në sajë të një "mobilizimi" vendor, kur ishte me banim në Fier. Vdiq në qershor të vitit 1987.
Libri, i cili përmban 24 rrëfime të grave dhe 1 rrëfim i burrit që u dhunuan nga forcat serbe gjatë luftës në Kosovë, është dëshmi e gjallë e krimit që Serbia ka kryer ndaj popullit të Kosovës.
Duke hedhur shënimet vura re se kujtimet e kohës së shkuar më vizitonin më shpesh dhe ishin edhe më të gjalla se ato të kohëve të vona. Prandaj krahas historisë së kërkimit të një shtëpie në këtë libër janë thurur edhe kujtime të tjera.
Në çdo etapë të rrugëtimit të saj bie në sy «me të njëjtën shpejtësi» që do të kthehet në markën e prodhimit të të shoqit. Kjo shpjegon pjesërisht faktin se përse zonja e parë mbetet enigmatike, me gjithë mbi mediatizimin e saj.
Ky libër rrëfen jetët e jashtëzakonshme të pesëdhjetë grave, të cilat sfiduan me sukses shekujt e mbushur me paragjykime dhe rishkruan rregullat e shoqërisë. Ato ecën përpara me një forcë revolucionare, duke hyrë gjithë hijeshi e krenari në një botë që ishte privilegj i burrave.
Kujtimet nga jeta e përditshme në Tiranën e viteve të periudhës para kohës së komunizmit vijnë me një shqipe për t’u pasur zili, herë herë si një album familjar dhe më pas si grimca nga jeta e një fëmije si dhe një meditim mbi diktaturën dhe pasojat që ajo pati në të menduarit dhe të jetuarit.
Frida është gjithashtu historia e një martese të nderlikuar me artistin muralist Diego Rivera, e lidhjeve të saj të shumta, si për shembull me Isamu Noguchi- apo Leon Trockin, e angazhimit të saj me Partinë Komuniste, e përdorimit të kulturës e folklorit meksikan dhe e frymëzimit që qëndron pas artit të saj të paharrueshëm.
Libri na njeh veçanërisht për kushtet çnjerëzore fizike po aq edhe psikologjike në të cilat trajtoheshin të internuarit politikë, si në këtë paragraf: “Qysh më pesë të mëngjesit, natë akoma, na zgjon megafoni që transmeton muzikë popullore. Dalim në kërkim të një nevojtoreje. Mamanë e çojmë ndër komshinj por kanë filluar të bezdisen.”
Uran Kalakulla lindi në Tiranë dhe u rrit në gjirin e një familjeje intelektuale. Ai punoi si arsimtar në disa rrethe të vendit deri më 1961 kur u dënua fillimisht me vdekje e më pas me 25 vite burgim për krijimin e grupit nismëtar të një partie politike klandestine me orientim social – demokrat europian.
Të flasësh për Fjodor Mihajlloviç Dostojevskin për rëndësinë që ai ka për botën tonë të brendshme me fjalë të denja e të përshtatshme për të, është një punë e vështirë dhe me shumë përgjegjësi sepse gjerësia dhe fuqia e këtij njeriu të papërsëritshëm kërkon njësi të reja matëse.
Çfarë nuk qe e mundur të arrihej për vite të tëra me protesta paqësore dhe mosbindje qytetare, u arrit brenda pak muajve me anë të dhunës: Kosova u bë qendra e vëmendjes së mediave, për këtë arsye kriza e saj politikisht nuk mund të lihej pas dore.
"Nesër e ke pushim, hë?"Ishte zëri i gardianit, natën e ndërrimit të vitit 1949, kur hapi dritarezën dhe më zgjati tasin me çorbë. Nuk e mora vesh ç'desh të thoshte. Pastaj e pyeta: "Pushim? Pse pushim?" dhe ai, duke shprehur njëfarë habie, m'u gjegj: "Si pse? Nesër fillon Viti i Ri! Nuk punon njeri nesër."
René Peter është njohur që në fëmijëri me Marcel Proustin, duke qenë se baballarët e tyre i përkisnin elitës së mjekëve. Me vonë ata humbën kontaktet, përreth dhjetë vjet, kur pas suksesit të shfaqjes "Chiffon" të Peter, më 1904, Proust i rivendosi kontaktet me të përmes Reynaldo Hahn.
E pritur fillimisht me mosbesim dhe përçmim, kjo biografi bestselling, është kthyer tashmë në një letërsi klasike unike, jo thjesht për shkak të përmbajtjes së bujshme, por edhe për arsye të përfshirjes personale të Dianës në procesin e publikimit.
Besimi tek tempulli i letërsisë dhe dashuria për personazhet e mëdhenj të saj, shqiptarë e të huaj, të vjetër e të rinj, ishte gjëja e parë që binte në sy sapo njiheshe me Nasho Jorgaqin. Duket sot si një gjë e natyrshme, por të admiroje atë tempull e ato personazhe, në një kohë që admirimi kërkohej për tjetërkënd, nuk ka qenë i thjeshtë.