Përpjekja, nr. 32-33

Titulli: Përpjekja nr. 32 – 33, Studimet aktuale dhe perspektiva të reja për historinë e Shqipërisë në shekullin XX
Origjinali: Përpjekja nr. 32 – 33, Studimet aktuale dhe perspektiva të reja për historinë e Shqipërisë në shekullin XX
Gjinia: Revistë kulturore
Përgatitën: Albana Rexhepaj, Irida Vorpsi, Idrit Idrizi
Shtëpia botuese: Marin Barleti
Viti: 2014
Fq. 280
Pesha: 0.439 kg.
ISBN: 2073-4107

Përmbajtja e revistës

"Shqipëria në shekullin XX", Irida Vorpsi, Idrit Idrizi
"Arkivi etnografik si burim për historinë sociale dhe antropologjinë historike", Armanda Hysa
"Struktura familjare në Shqipëri rreth vitit 1918", Enriketa Pandelejmoni (Papa)
"Gratë në hapësirën publike: jeta urbane në Tiranë në periudhën mes dy luftërave botërore", Gentiana Kera
"Rasti specifik i komunizmit shqiptar në fokusin e teorive", Johana Shahini
"Sundimi komunist në Shqipëri në periudhën e vonë të tij nga perspektiva e historisë kulturore", Idrit Idrizi
"Kombinati metalurgjik i Elbasanit dhe rekrutimi i fuqisë së nevojshme punëtore", Visar Nonaj
"Elementi demografik në krizën ekonomike të viteve '80", Gjergj Erebara
"Ligji i shenjtë i partisë", ateizmi dhe politika ndaj fesë në Shqipërinë komuniste", Egin Ceka
"Imoraliteti në familje: nxitja e ankesave të grave për të përforcuar pushtetin e partisë në revolucionin kulturor shqiptar", Luljeta Ikonomi, Shannon Woodcock
"Fotografia si mjet i përhapjes së propagandës së emancipimit të gruas në Shqipërinë komuniste", Irida Vorpsi
"Një hosten kundër armikut: përfytyrimi i kundërshtarëve të jashtëm në karikaturat e revistës "Hosteni" nga një këndvështrim teorik", Lazim Ahmedi
"Me shkronja të mëdha", Ardian Vehbiu
"Mbi disa karakteristika të ligjërimit politik nën regjimin komunit", Ardita Dylgjeri
"Diversiteti fetar në teori dhe praktikë: qasja e klerikëve shqiptarë ndaj ritualeve të familjes dhe jetës", Cecilie Endresen
"Qasje dhe çështje të hulumtimit bashkëkohor mbi nacionalizmin në Shqipëri", Hans – Ulrich Lempert

Koment nga Fatos Lubonja

Të nderuar miq dhe dashamirës të Revistës Përpjekja,

pas disa muajsh, mbushen njëzet vjet nga botimi i numrit të parë të revistës Përpjekja, me moton "Bëhu i ditur të jesh i lire". Synimi i saj, që në numrin e parë, ka qenë çdogmatizimi i mendjeve të shqiptarëve nëpërmjet dekonstruktimit me frymë antiautoritare të miteve të ideologjisë nacional-komuniste të pushtetit diktatorial dhe zhvillimit të frymës kritike, si rrugë e domosdoshme për të ndërtuar një kulturë të re demokratike dhe marrëdhënie të re midis pushtetit dhe dijes.

Ajo që konstatojmë, pas njëzet vjetësh, është se kjo kulturë dhe dije e re vazhdon të mbetet në pakicë. Nëse do të huazonim fjalët e një poeti të njohur, shumica, e mbrujtur me frymën e kulturës së trashëguar, vazhdon të dominojë në shoqëri "e ngopur" dhe "e pandëshkuar", "si një sëmundje", "si një fatkeqësi", "si një anestezi", "si një zakon". Dhe, sigurisht, kjo "anestezi" ka autorët e saj: një elitë të tërë të edukuar me frymën e shërbimit ndaj pushtetit, i cili vazhdon të sundojë e abuzojë duke kultivuar injorancë dhe nënshtrim.

Por edhe Përpjekja vazhdon të notojë kundër rrymës, pa iu bindur "ligjeve të tufës", që jo rrallë merr trajtat e një injorance të egër në veprim. Shumica e artikujve të këtij numri, që e ka zanafillën në workshop-in e organizuar në Vjenë, më 1 Mars 2013, me iniciativën e Oliver Schmitt-it, si një bashkëpunim i Institutit për Historinë e Evropës Lindore (Institut für Osteuropäische Geschichte), Universitetit të Vjenës dhe Revistës Përpjekja, janë shkruar nga studiues të rinj dhe të reja.

Ata, sikurse thuhet në editorialin që vijon pas këtyre fjalëve hyrëse, synojnë të hedhin dritë, me një frymë dhe metodologji të re bashkëkohore, mbi aspekte të ndryshme të historisë së Shqipërisë në shekullin XX, nga perspektiva e disiplinave të ndryshme shkencore si antropologjia, historia, shkencat politike, teologjike dhe linguistike, duke na dhënë një panoramë të temave ku janë përqendruar sot kërkimet në këto fusha si dhe të metodave që po përdoren.

Rëndësia e këtij numri është e dyfishtë. Së pari, ai tregon se ka studiues të rinj, që po marrin stafetën e kërkimeve me një metodologji të re shkencore, të ndryshme nga ajo e kulturës së trashëguar; së dyti, në faktin se theksi i këtyre studimeve vihet mbi periudhën e komunizmit, që është thuajse e pastudiuar, ndërkohë që ka qenë kaq vendimtare në historinë e Shqipërisë dhe të kulturës së saj, duke bërë që këta studiues të mund të konsiderohen edhe si pionierë të studimeve të periudhës së komunizmit.

Gandi thotë: "Në fillim të injorojnë, pastaj të fyejnë, pastaj të luftojnë, dhe pastaj fiton." Përpjekja, sikurse mjaft prej autorëve të saj, ka provuar në këtë rrugë njëzet vjeçare edhe shumë injorim, fyerje, luftim nga përfaqësuesit e kulturës së shumicës dominante, por nuk ka hequr dorë nga bindja se kultura që ajo kërkon të përçojë një ditë do të fitojë. Ky numër sjell disa nota optimiste në këtë drejtim prandaj, në një farë kuptimi, këtë numër e konsiderojmë si një kalim stafete të frymës së Përpjekjes në duart e më të rinjve.