Titulli: Hinterlandi i kuq
Origjinali: Hinterlandi i kuq
Gjinia: Ese, kujtime
Autori: Mustafa Nano
Shtëpia botuese: UET Press
Viti: 2009
Fq. 116
Pesha: 0.17 kg
ISBN: 978-99956-39-23-5
Mbi librin
Në këtë libër autobiografik, analisti dhe gazetari Mustafa Nano rrëfen për jetën në qytetin tij, në "çorovodën pa histori", pas një distance kohore 20-vjeçare nga rënia e diktaturës. Ai përshkruan me detaje këtë provincë të Shqipërisë, e ngjashme me çdo qytet tjetër si ai. "Ky qytet është një entitet urban që mban gjithë ditën e ditës vulën e makthit bolshevik", shkruan Nano, ndërsa përshkruan detaje, ndodhi të jetuara, personale e deri diku të ngjashme me të çdo shqiptari tjetër që përjetoi regjimin komunist.
Gjen aty emocionet e blerjes së një televizori, një palë këpucëve, bisedat me moshatarët për të vijuar deri edhe në detaje më intime, siç janë pritjet e gjata për të parë vajzën që i pëlqente. "Hinterlandi i kuq" është një kthim në kohë, një kujtesë e ditëve të jetuara në varfërinë e një qyteti provincial, ku të gjithë jetonin në të njëjtin apartament të ngjashëm, të mobiluar njësoj, ku shihej vetëm një stacion televiziv, ku në bibliotekat e librave mbizotëronin veprat e diktatorit Hoxha dhe ku menyja e tavolinës ishte thuajse e njëjtë...
I shkruar me një gjuhë të kthjellët, e të rrjedhshme, libri vjen i vërtetë në të gjitha përshkrimet e Nanos, sepse atij nuk i pëlqen që të ketë "skelete në dollap", ndaj dhe nuk druhet që të tregojë se ç'ndodhte në familjen e tij, ku e ëma ishte komuniste dhe ku i riu bënte të pamundurën për t'i dhënë pak ngjyra qytetit gri ku u rrit.
Fragment nga libri
Ai qytet ishte një xhep urban, ku drita e lëvizjes, e jetës, e modernitetit, e qytetërimit mbërrinte gati e mekur. Ai qytet, madje, e gjithë ajo zonë, mund të valorizohej vec nga një shtet diktatorial, i cili e kishte fare të kollajtë- dhe të domosdoshme, duhet thënë- të vitalizonte në mënyrën e vet dhe hinterland-in më të largët.
Me këtë prishej, ndoshta një ekuilibër fiziologjik midis resurseve të shfrytëzueshme të natyrës e numrit të njerëzve që e njëjta natyrë mund të ushqente pa i tendosur shumë pejzat e veta, por e vërteta është që ata njerëz, për gati pesëdhjetë vjet më radhë e për herë të parë në historinë e tyre (për herë të fundit, gjithashtu), panë tu plotësohej një rekuizitë socio-kulturore gjysme modern.
Ou? Si kështu? Po varfërinë dhe shtypjen pse i harrove? Jo, jo, s'i harrova hic, por puna është që termin modern e shtie në punë me një asnjëanësi të plotë doktrinore e, në këtë kuptim, s'e kam hiç të zorshëm të them se edhe varfëria, edhe shtypja, sado krupë të na japin, janë modern që ç'ke me të. Përveç kësaj, diktatura, duke nxitur e garantuar një rritje graduale të qytetit, kishte krijuar bindjen te njerëzit, se ashtu si të gjitha entitetet urbane të Shqipërisë, të ngritura mbi bazën e logjikës komuniste të dominimit ideologjik, burokratik e militar të terrorit, edhe qyteti i tyre do të ishte një ofertë gjithnjë e më e mirë në terma urbanë, demografikë e socio-kulturorë.
Koment nga autori
Hinterlandi kuq, ku unë jam rritur, nuk ishte- kjo gjë edhe mund të merret me mend, edhe del qartazi nga libri- as vetëm një hinterland, as thjesht i kuq. Ishte as më pak, as më shumë një copë autentike e Shqipërisë së atyre motive, për të cilën mund të flitet veç duke folur për veten.
