Pushtimi, Ilir Ikonomi

Titulli: Pushtimi
Origjinali: Pushtimi
Gjinia: Histori
Autori: Ilir Ikonomi
Shtëpia botuese: UET Press
Viti: 2014
Fq. 192
Pesha: 0.307 kg
ISBN: 978-9928-4181-9-7

Mbi librin

Pasioni për historinë nuk duket të jetë i rastësishëm për gazetarin Ilir Ikonomi. Pas librit “Faik Konica, jeta në Uashington”, ku gazetari përmes dokumenteve arkivore zbulon aspekte të jetës personale të Faik Konicës gjatë kohës që ai përfaqësonte Shqipërinë e Zogut në Uashington, dhe librit “Pavarësia, udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit”. Ku sërish përmes dokumenteve arkivore, rrëfehen prapaskenat e atij udhëtimi, gazetari Ilir Ikonomi vjen për lexuesin me një tjetër rrëfim historik.

“Pushtimi” titullohet libri i tij që prezantohet në stendën e UET-Press në Festivalin e Librit dhe Artit Pamor. Libri nisi të projektohej në mendjen e gazetarit kur gjatë kërkimeve të tij në vitin 2010 në Arkivin Kombëtar Amerikan, hasi në dy dokumente që pasqyronin me detaje pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste më 7 prill të vitit 1939. “Ishin rreth 120 faqe të daktilografuara, përmes të cilave ministri i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë, Hugh Gladney Grant i raportonte sekretarit të Shtetit, Cordelll Hull, pushtimin e Shqipërisë.

Gjithashtu, aty shpjegohej se në çfarë mënyre pushtuesit impononin tek shqiptarët regjimin e tyre fashist. Ishte një përshkrim që më tërhoqi menjëherë vëmendjen”, – thotë autori i librit, Ilir Ikonomi. Siç rrëfen autori dhe në librin “Pushtimi”, Granti ishte diplomati i fundit në Shqipëri që u takua me mbretin Zog para se ky të largohej nga Shqipëria. Takimi u bë më 6 prill pak pas mesditës, në një çast mjaft dramatik për mbretin, kur ai ishte nën trysninë e italianëve, të cilët kërkonin ta kthenin Shqipërinë në protektorat. Me fjalë të tjera, ata i kërkonin mbretit t’u dorëzonte çelësat e vendit.

Historiografia është marrë shumë me këtë fakt. Gjatë këtyre 23 viteve kanë dalë në dritë dokumente të ndryshme, ku jepen këndvështrime të ndryshme për periudhën e pushtimit fashist. Ndaj libri i Ilir Ikonomit është një dëshmi më shumë, mbase siç shprehet ai, dëshmia më e sinqertë që një diplomat amerikan jep për 7 prillin e vitit 1939.

Koment nga Hugh G. Grant, ministër i SHBA – së në Shqipëri 1935 – 1939

Mendoj se Zogu, në procesin e drejtimit të vendit nga stili oriental tek ai perëndimor i jetesës, dhe ky ishte një vend me tradita shekullore e me zakone të vjetra myslimane, siç qe mbulimi i grave, në mënyrë të pavetëdijshme e çliroi veten nga njëfarë orientalizmi dhe kjo, duke i shtuar edhe rininë e tij, e bëri atë paksa naiv në çështjen e nënshtrimit ekonomik të vendit.

Natyrisht, ka mundësi edhe që ai të ketë qenë qysh në fillim një kumarxhi i guximshëm që i kuptonte kartat e veta dhe që luante një lojë të dëshpëruar për gjëra që i donte me çdo kusht, para dhe më shumë para, për të qëndruar në pushtet si “Mbret i shqiptarëve”.

Sigurisht, ai kishte barrën e një familjeje të madhe me shumë femra dhe veç kësaj donte të themelonte një dinasti që kërkonte një tjetër femër dhe akoma më shumë para. Për Zogun, ky ishte një rreth vicioz.