Titulli: Parajsa e humbur
Origjinali: Paradijs verloren
Gjinia: Roman
Autori: Cees Noteboom
Shqipëroi: Jerina Dushku
Shtëpia botuese: Pegi
Viti: 2016
Fq. 182
Pesha: 0.201 kg.
Mbi librin
Një libër në kërkim të arsyes së jetës dhe kuptimit të asaj çka përjetojmë në jetën tonë tokësore, krejtësisht e parëndësishme në krahasim me përjetësinë. Një mbrëmje vere, në San Paolo, Brazil, një grua del për të shëtitur me makinë për t'u gjendur më pas shtrirë pranë një burri që fle, në Australi.
Atje, në atë tokë të premtuar fëmijërie, ku shkon të kërkojë bashkë me shoqen e saj, Almutin, Alma shpreson të gjejë shërimin, pajtimin me veten dhe jetën. Të dyja jetojnë me iluzionin që ekziston ende ajo botë e pacenuar e jashtë kohe, vendi i aborigjenëve, i Kohëndrrës, i këngëve, i shkretëtirave me emra magjiplotë.
Por nëse era e historisë ka shkatërruar edhe atë parajsë, ndoshta në ato hapësira të pafundme e të heshtura diçka ka mbetur. Aty, në Përth të Australisë, i ftuar në një festival letrar, Erik Zondahu, kritik letrar i ftohtë, në rravgime të përjetshme ekzistenciale, do të hasë për herë të parë Almën të shndërruar në grua me flatra për një gjueti thesari në kujtim të shkrimtarit John Milton dhe librit të tij "Parajsa e humbur".
Një shfaqje ikanake e tronditëse, takimi si një mundësi për harmoni, për bukuri dhe për nostalgjinë e paplotësueshme të shpirtit që mbetet kulmi i ekzistencës njerëzore. Përfshirë mes një prologu në qiell, në avion, dhe një epilogu në tokë, në tren, romani është një meditim i lehtë dhe i lartë si një flatrim engjëlli, që fluturon mes kontinenteve dhe aspiratave më të thella njerëzore.
Një roman po aq i pakategorizueshëm sa një poemë, një histori nëpërmjet së cilës preken në mënyrë të madhërishme të gjithë dramat e jetës, duke përfshirë këtu edhe humbjen e pafajësisë, humbjen e parajsës.
Komente mbi librin
"Ky roman konturohet nga reflektimet mjeshtërore mbi keqkuptimet e jetës dhe të letërsisë. Kjo vepër e shkurtër e Nooteboom-it, njëkohësisht delikate dhe therëse, shfaqet si një ëndërr që rri pezull në kohë dhe në vend."
Publishers Weekly
"Cees Nooteboom mbetet një zë madhështor dhe i paimitueshëm midis shkrimtarëve bashkëkohorë."
The New York Times Book Review
"Nooteboom është shkrimtari i çështjeve të mëdha, por ai nuk është asnjëherë i rëndë. Ia del të thurë mendimet filozofike me vërejtjet e zakonshme, në mënyrë që idetë të të afrohen fshehurazi, pak nga pak, duke u shfaqur befasisht, si ëngjëj të fshehur nëpër dollapë."
The Washington Post
Fragmente nga libri
Kishim lexuar për Kohëndrrën, kohën përpara se koha dhe kujtesa të ekzistonte, atëherë kur bota ishte e sheshtë, boshe, e paformë, kur nuk kishte as pemë, as kafshë, as ushqim, as njerëz, derisa një çast nga deti a nga qielli dolën heronjtë, të parët e tyre mitikë. Os herois creativos (heronjtë krijues), në gjuhën time këto fjalë kanë një tingull magjik që ende më mahnit sa herë i them. E dinim fiks kuptimin sa herë njëra nga ne thoshte ato fjalë, aty na niste fluturimi nëpër ëndrra dhe fantazi...
Si mund të përkthehej në diçka të kuptueshme ëndërrimi që nuk ka asnjë lidhje me ëndërrimin, por është një fjalë më vete që përçon një rend të tërë botëror, që nga origjina e universit deri te koha përpara se të lindte kujtesa? Kjo ishte tepër për mendjet tona prej shtatëmbëdhjetëvjeçaresh dhe e tillë është ende.
Hodha sytë nga dritarja dhe e pashë të ulur në rrezet e diellit, një siluetë e errët në rërë, i palëvizshëm si shkëmb, dhe e kuptova menjëherë se kisha zëvendësuar një kujtim me një tjetër dhe se ky i fundit do të më linte me po aq pështjellim sa i mëparshmi. Do të ekzistoja në mendjen e dikujt pa e ditur se kush isha aty brenda.
Mbi autorin
Cees Nooteboom, i lindur në 31 korrik 1933, është shkrimtar, poet dhe gazetar holandez. Ai ka fituar shumë çmime letrare dhe përmendet shpesh si një nga kandidatët për çmimin "Nobel" në letërsi.
Vepra e tij përfshin poezinë, narrativën, dramaturgjinë, komedinë dhe kronikën e udhëtimit përkthyer në më shumë se 30 gjuhë. Si gazetar ka ndjekur nga afër tre momentet më kyçe të historisë europiane në pjesën e dytë të shek. XX: pushtimin e Budapestit më 1956, kryengritjen e Majit francez më 1968 dhe rënien e murit të Berlinit më 1989.
Shumë kritikë e konsiderojnë si pararendës të Beat Generation. Sidomos pas vitit 1980, kritika ka vlerësuar gjithnjë e më shumë veprën e Noteboom-it, duke e konsideruar si një nga shkrimtarët europianë me ironi të spikatur, filozof depërtues, historian i vëmendshëm, udhëtar kureshtar dhe i pasionuar.
Është krahasuar me autorë si Borges, Calvino dhe Nabokov dhe është quajtur nga New York Times "një nga zërat më të lartë në korin e autorëve bashkëkohorë". Është nderuar me çmime të shumta në Holandë, si Constantijn Huygens Prijs (Çmimi Konstantijn Hugens –për nder të poetit, shkrimtarit, diplomatit dhe kompozitorit më të madh holandez të shek. 17) dhe Prijs der Nederlandse Letteren (Çmimi i Letërsisë Holandeze), që jepet për shkrimtarët që shkruajnë në holandishte.
