Titulli: Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë
Origjinali: Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë
Gjinia: Roman
Autori: Mira Meksi
Shtëpia botuese: Toena
Viti: 2014
Fq. 392
Pesha: 0.478 kg.
ISBN: 978-99943-1-996-1
Mbi librin
Shtëpia botuese Toena hodhi në treg "Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë" i shkrimtares Mira Meksi – një roman me ngjyresë historike mbi Ilirinë dhe mbretëreshën Teutë. Është një roman i patëdytë, jo vetëm sepse plotëson një mungesë të gjatë letrare dhe artistike në Letrat shqipe, por edhe sepse shënon një arritje në artin e fjalës dhe të shkrimësisë.
Nëpërmjet alkimisë dhe mistikës së këtij arti, Mira Meksi ia del të çlirojë me guxim dhe këmbëngulje nga errësirat e Kohës dhe Kujtesës, duke i dhënë jetë, një botë të tërë njerëzore të humbur. Ia del të rijetësojë frymën, trazimet, formën e jetës, dashurinë, lavdinë dhe tragjedinë e kësaj bote. Dhe nëpërmjet po të njëjtës alkimi dhe magji çliruese, bota ilire e shekullit III para Krishtit, depërton thellë në qenien, jetën, botën, shqisën dhe frymëmarrjen tonë prej lexuesi.
Perënditë dhe njerëzit janë shumë pranë njëri-tjetrit në Ilirinë e shekullit III para Krishtit. Në një rrëfim mitik dhe të hollësishëm të kujtesës së gjarprit-totem të ilirëve, vijnë ngjarjet e periudhës më të lavdishme të shtetit ilir nën sundimin e mbretëreshës Teutë: shndërrimi i saj në mishërimin e hyjnisë së Ilirisë, kurorëzimi mbretëreshë me vullnetin e Zeusit në Dodonë, paralajmërimi i priftëreshave të tempullit të Gjarprit dhe betejat pushtonjëse të Teutës stratege.
Një roman i ngjeshur pasionant me një dramacitet të lartë, ku historia gërshetohet me aventurat, mitet, legjendat, gojëdhënat, me personazhet e vërteta dhe qeniet imagjinare, por mbi të gjitha, me magjinë e një dashurie përvëlonjëse, të ngjizur me lëndë hyjnore, të sprovuar në zjarrin e betejave, por edhe të shenjuar nga tradhtia, nga keqkuptimi vdekjeprurës dhe nga një fund tragjik: dashuria e mbretëreshës Teutë për gjeneralin grek Demetër Faros. Gjithçka për të ringjallur Ilirinë e humbur mjegullinave të kohës.
Koment nga Shpëtim Doda
...Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë shpaloset mjaft bindshëm si një prurje krejt e veçantë në letërsinë shqipe bashkëkohore... Është një simfoni mbi dashurinë, ngërthen një histori në të cilën dashuria rrezaton fërgëllyese deri në atë kufi të epërm e mistik ku dikotomia, diafragma ndarëse mes shpirtit dhe trupit, apo mes psikës dhe mishit, zerohet paqësisht, duke jetësuar dhe përndezur një mori shqisash, ndjesish, përjetimesh, perceptimesh, njohjesh dhe frymëmarrjesh të reja, prej nga melodia solistike ia lë vendin rrufeshëm muzikës orkestrale... Është një simfoni që dikton dhe udhëheq bindshëm jo vetëm gjuhën, ritmin, shqisat dhe stilin e autorit, por edhe frymën, ritmin, shqisat dhe përjetimet e lexuesit...
Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë është një simfoni tronditëse mbi dashurinë dhe lavdinë e Teutës dhe Ilirisë së shekullit III para Krishtit; një simfoni mnemotike, e mbrujtur me ngjyrën arketipore të Kohës, e kompozuar, e drejtuar dhe e luajtur prej Kujtesës së vështruar si shqisa e Shpirtit dhe e éthos-it të një populli, jo prej autorit objektiv...
Një Kujtesë që e shpalos vetveten jo duke treguar domosdoshmërisht për apo rreth vetvetes, por thjesht dhe vetëm duke rrëfyer; të rrëfyerit, madje, është e vetmja formë e vetëshpalosjes së saj: aty ku nuk ka rrëfim, nuk ka as botë; aty ku nuk ka botë, nuk ka as Kujtesë. Bota, Kujtesa dhe Rrëfimi janë sa thelbësisht, aq edhe qenësisht të ndërvarur nën dritën e Shpirtit dhe éthos-it njerëzor.
Si i këtillë Mallkimi i priftëreshave të Ilirisë është një rrëfim, një simfoni e Kujtesës që i drejtohet një kujtese, për të strehuar brenda saj kujtimin e dashurisë dhe lavdisë së një mbretëreshe që, përveçse shpirti, mbrojtja dhe përtëritëse e prej- ardhjes hyjnore të popullit të saj, zgjodhi të ishte njeri dhe grua. Pa kursyer as jetën...
