Intuicionet e tranzicionit, vëllimi i parë, Preç Zogaj

Titulli: Intuicionet e tranzicionit, vëllimi i parë
Origjinali: Intuicionet e tranzicionit, vëllimi i parë
Gjinia: Histori, kujtime
Autori: Preç Zogaj
Shtëpia botuese: UET Press
Viti: 2009
Fq. 512
Pesha: 0.77 kg
ISBN: 978-99956-39-20-4

Koment nga Henri Çili

Interesi i veçantë që paraqet ky libër, gjë që e ka bërë atë të strehohet në kuadrin e një kolane botimesh universitare është vlera e tij për studiuesit e ardhshëm të periudhës së tranzicionit shqiptar. Libri ka vlerën e një "burimi parësor" të dhënash, citimesh, deklaratash, kronika të ngjarjeve, profilesh të personazheve të shkruara me gjuhën e një shkrimtari, i cili i merr hua letërsisë fjalën e bukur dhe ia jep politikës, dhe nga kjo e fundit merr hua racionalitetin dhe pragmatizmin për të kapërcyer dëshpërimin e të vërtetave të shoqërisë shqiptare dhe për të ecur përpara.

Pedagogët, studiuesit, studentët mund t'u referohen lirshëm librave të Preç Zogajt për të bërë të mundur deskriptimin e një kohe, të një epoke, dëshmitë e së cilës, sa më shumë kalon koha zhduken, zbehen apo humbasin vlerën. Ashtu sikurse për shkencat politike, dy prej romaneve të Xhorxh Oruellit, "Ferma e kafshëve" dhe "1984", edhe pse romane, janë bërë sot literaturë bazë për të kuptuar komunizmin dhe totalitarizmin, ashtu sikurse "Nderi i humbur i Katerina Blumit", romani i Hajnrih Bël është bërë një vepër bazë për etikën e medias, ashtu sikurse deputeti i dikurshëm britanik Edmund Burke shkroi veprën më të madhe kritike ndaj revolucionit francez, edhe librat e Preç Zogajt, edhe pse publicistikë, mund të kualifikohen lirshëm te "studime për tranzicionin shqiptar".

Të shkruar bukur, të shkruar me elegancë, të vërtetë dhe të këndshëm. Ato janë pjesë e pashmangshme e bibliotekës së këtij tranzicioni. Mbi autorin Preç Zogaj, është një prej poetëve dhe shkrimtarëve më të spikatur të gjeneratës së viteve tetëdhjetë, me një vepër sa të konsoliduar, aq edhe në vazhdim, kryesisht në poezi, por edhe në prozë dhe në gjininë e esesë. Ardhja e Zogajt në letërsinë shqipe u prit si një risi nga botuesit, shkrimtarët, kritikët dhe lexuesit e poezisë qëkurse botoi vëllimin e parë poetik, "Emrat tuaj" në vitin 1985. Më pas, ai ka botuar vëllimet "E Pakryer", "A thua do të vish duke qeshur", "Qielli i gjithkujt", "Këmbësor në qiell", "Kalimi", "Pas erës së re", "Gjallë unë pashë", "Nuk ndodh asgjë veç dashurisë", duke ruajtur e zhvilluar nga libri në libër tiparet e origjinalitetit të tij poetik, vizionet e hapura, aftësinë abstraguese nëpërmjet konkretësisë së elementeve shprehës, ndjeshmërinë e veçantë, muzikalitetin, finesën, elegancën e vargut.

Në vitin 1999, Preç Zogaj ka marrë çmimin kombëtar "Penda e argjendtë" për vëllimin poetik "Kalimi", si libri më i mirë i vitit. Në vitin 2007, e ka përsëritur këtë sukses me vëllimin "Gjallë unë pashë". Preç Zogaj është një prej poetëve shqiptarë më të përkthyer jo vetëm në antologji dhe revista të ndryshme letrare, por çfarë është e veçantë, edhe në vëllime me poetikë më vete. Në vitin 1995, Shtëpia Botuese franceze "L'esprit de la peninsules" botoi nga Zogaj vëllimin, "Terre sans continent" (Tokë pa kontinent), ku u përfshinë rreth gjashtëdhjetë poezi të përzgjedhura nga librat e autorit para hapjes demokratike të vendit.

Në shënimin për ketë vëllim botuesi dhe kritiku i njohur, Eric Naulleao, shkruante: "Zbulohet në ketë vëllim një zë mrekullisht i kursyer nga dekadat e represionit dhe gjuha e drunjtë, sa të besosh se shkrimtari kishte marrë ekzilin poetik në ndonjë faltore klandestine". Në vitin 2011, Shtëpia Botuese "Mondus Press" e Universitetit të Dallasit, SHBA, botoi vëllimin me poezi të zgjedhura nga Zogaj, "Occurrence on Earth" (Ngjarje në tokë).

Ky vëllim i përkthyer nga poeti dhe studiuesi i mirënjohur shqiptar Gjekë Marinaj, doktor i shkencave në filozofi e filologji, profesor në Dallas, u prezantua vitin e kaluar në Cansas City, në konferencën e përvitshme të Lidhjes së Përkthyesve Amerikanë, nga kryetari i bordit të botimeve letrare të Universitetit të Dallasit, poeti i njohur amerikan Rainer Schulte. Preç Zogaj është autor i tre vëllimeve me tregime te shkurtra, i tre romaneve dhe i shtatë librave me ese për problemet shoqërore, politike dhe kulturore te vendit.