Tuneli, Ernesto Sabato

Titulli: Tuneli
Origjinali: El Tunel
Gjinia: Roman
Autori: Ernesto Sabato
Shqipëroi: Mira Meksi
Shtëpia botuese: Onufri
Viti: 2004
Fq. 152
Pesha: 0.221 kg
ISBN: 978-99943-32-01-4

Fragment nga libri

Ishte një pritje e pafund. Nuk di sa kohë kaloi nëpër orët e botës, nga ajo koha e paemërt dhe e gjithësishme e orëve, që nuk do t'ia dijë për ndjenjat tona, për fatin tonë, për lindjen a gremisjen e një dashurie, për pritjen e një vdekjeje.

Por nga koha ime qe një sasi e pafund dhe e koklavitur, plot me ndodhi dhe me kthime prapa, një lumë i errët dhe herë – herë i rrëmbyeshëm, herë – herë çuditërisht i paqtë dhe, pothuaj, një det i palëvizshëm dhe i përhershëm, ku Maria dhe unë ishim përballë njëri – tjetrit, duke u vështruar si të ngrirë; pastaj ai kthehej prapë në një lumë të rrëmbyeshëm që na zvarriste kohëve të fëmijërisë si në ëndërr, dhe e shihja si fluturonte çmendurazi me kalin e saj, me leshrat që ia merrte era dhe sytë e përndezur, ndërsa veten time e shihja në fshatin tim në jug, në dhomën time prej të sëmuri, me fytyrën ngjitur pas xhamit të dritares, duke vështruar edhe unë dëborën me sy të përndezur.

Ishte njëlloj sikur të dy të kishim jetuar nëpër shtigje a tunele paralele, pa ditur se shkonim krahpërkrah, si shpirtra të ngjashëm në kohë të ngjashme, për t'u takuar në fund të këtyre shtigjeve, përpara një skene që unë kisha pikturuar, si një çelës që mund ta përdorte vetëm ajo, si një lloj njoftimi të fshehtë se unë ndodhesha atje dhe se shtigjet ishin bashkuar, më në fund, dhe ora e takimit kishte mbërritur.

Ora e takimit kishte mbërritur! Por, a ishin puqur vërtet shtigjet tona dhe a qenë bashkuar shpirtrat tanë? Ç'ëndërr marroke paskësh qenë e gjithë kjo! Jo, shtigjet vazhdonin të ishin paralele, ndonëse tanimë muri që i ndante ishte prej xhami dhe unë arrija ta shikoja Marien si një figurë të heshtur dhe të paprekshme... Jo, as ky mur nuk ishte përherë kështu: hera – herë kthehej në një mur prej guri të zi, dhe atëherë unë nuk e dija se ç'ndodhte në anën tjetër, se ç'ndodhte me të në këto grimca kohe anonime, ç'gjëra të çuditshme bënin vaki; deri më shkonte mendja se, ato çaste, fytyra e saj ndërronte, se një feçkë përtallëse e shtrembëronte dhe se kishte, ndoshta, shkëmbime të zgërdhira me një tjetër feçkë dhe se e gjithë historia e shtigjeve ishte një shpikje qesharake, apo thjesht një bindje ime dhe se, sidoqoftë, ekzistonte një tunel i vetëm, i errët dhe vetmitar, tuneli nëpër të cilin kishte rrjedhur fëmijëria dhe rinia ime, e gjithë jeta ime.

Dhe, nga një copëz e tejdukshme e murit prej guri, unë kisha parë këtë vajzë dhe kisha menduar se ajo vinte nga një tjetër tunel paralel me timin, ndërkohë që, në të vërtetë, ajo i përkiste botës së madhe, botës pa kufij të atyre që nuk jetojnë nëpër tunele; dhe ndoshta i qe afruar nga kërshëria njërës prej dritareve të mia të çuditshme dhe i kishte zënë syri spektaklin e vetmisë sime pa shëptim, ose e kishte tërhequr gjuha memece, çelësi i pikturës sime.

Dhe atëherë, ndërsa unë bëja përpara gjithmonë brenda tunelit tim, ajo jetonte jashtë jetën e saj të natyrshme, jetën e rrëmujshme të njerëzve që jetojnë përjashta, atë jetën e çuditshme dhe absurde, ku ka vallëzime dhe festa dhe gëzim dhe mendjelehtësi. Dhe, nganjëherë, qëllonte që, kur unë kaloja përpara njërës prej pikturave të mia, ajo ishte duke më pritur e pagojë dhe plot ankth (Përse më priste? Dhe përse e pagojë dhe plot ankth?); porse nganjëherë ndodhte që ajo të mos vinte në kohë apo e harronte këtë qenien e mjerë të mbyllur dhe atëherë unë, me fytyrën ngjeshur pas murit prej xhami, e shikoja larg tek buzëqeshte apo vallëzonte shkujdesurazi, ose ç'ishte më e keqja, nuk ma zinte syri gjëkundi dhe e përfytyroja në vende të paarritshme apo të fëlliqura. Dhe atëherë e ndieja se fati im ishte pafundësisht më i vetmuar se sa e kisha përfytyruar.

Mbi autorin

Ernesto Sabato ka lindur më 24 qershor 1911, në Rojas, provincë e Buenos - Ajresit. Ka marrë titullin "Doktor" në shkencat fiziko - matematike, në Universitetin e La Plata-s. Në vitin 1938, Shoqata për Progresin e Shkencave i akordon bursën e vitit si kandidati më i mirë i vitit për të punuar në Institutin "Curie"të Parisit. Karrierën e shkencave fiziko - matematike e zhvilloi ndërkohë që shkruante dhe pikturonte. Në Paris lidhet me grupin surrealist, me të cilët takohet në kafenenë "Dome".

Më 1939, me fillimin e luftës, shkon në Cambridge, ku realizon një punim mbi relativitetin, të botuar në revistën "Physical Review". Më pas kthehet në La Plata, ku jep mësime në degën e relativitetit dhe në mekanikën kuantike, në Institutin e Fizikës të Universitetit, ku kishte kryer studimet. Pas dy vjetësh e braktis përgjithmonë aktivitetin e tij shkencor, për t'iu përkushtuar i tëri letërsisë dhe pikturës.