Titulli: Thjeshtri
Origjinali: Pastorek
Gjinia: Roman
Autori: Jurij Hudolin
Shqipëroi: Nikollë Berishaj
Shtëpia botuese: Botimet Poeteka
Viti: 2016
Fq. 218
Pesha: 0.261 kg.
ISBN: 978-9928-230-04-1
Mbi librin
"Thjeshtri", një histori mbi dhunën në familje, por nuk është thjesht jeta dhe përvoja e një fëmije të keqtrajtuar. Në këtë roman është panorama e një epoke në kapërcyell, në kohën kur një rend i ri social po afrohej për të gjithë ne. Përktheu nga sllovenishtja Nikollë Berishaj.
Romani "Thjeshtri" i Jurij Hudolin (titulli i origjinalit Pastorek), i paraqet lexuesit pamje të gjalla, shqetësuese të një fëmijërie shumë të vështirë, diku në një fshat të vogël në Istria, në fund të viteve tetëdhjetë: një fëmijë që rritet prej një nëne shumë joshëse, por të plogët, me një baba që mungon dhe, mbi të gjitha, me një njerk të vrazhdtë e të dashuruar me vetveten - karakter tipik ky i tranzicioneve.
Është një histori mbi dhunën në familje. Rrëfimi dhe stili në këtë roman është realist, i plotë dhe i drejtpërdrejtë. Shkrimtari nuk i është shmangur kompleksitetit të ndjenjave të fëmijës së torturuar, të frikës dhe urrejtjes së tij ndaj figurës së babait, por, në të njëjtën kohë edhe të pushtetit të tij të dhunshëm.
Në historinë intime të familjes së përfshirë nga pakënaqësia, gjejmë tharmin shoqëror. Por kjo nuk është thjesht jeta individuale dhe përvoja e një fëmije të keqtrajtuar. Ajo është edhe panorama e një epoke në kapërcyell, në kohën kur një rend i ri social po afrohej për të gjithë ne.
Fragmente nga libri
Kur Benjamini ishte dymbëdhjetë vjeç, prindërit e tij shkuan secili në rrugën e vet. I rregulluan gjërat shpejt e shpejt në gjykatë dhe nxituan ta kërkojnë fatin nëpër rrugë të pahulumtuara, si dy vrapues të zalisur nga dielli në mes të vreshtit të përvëluar.
Valter Zakrajsheku, babai i Benjaminit, ekonomisti jetëshijues, iu vu shërimit prej ndërgjegjes së lënduar nga gota dhe nga përqafimi i femrave të tjera, ndërsa nëna e tij, Ingridi, mbeti vetëm me djalin e prekur nga adoleshenca.
Shumë shpejt, në një argëtim sindikalist të punëtorëve të administratës, nëna e tij njohu Loris Çivitikon, hotelierin e pasur dhe pronarin e madh, që ishte fryrë si bretkosë dhe që tregonte muskujt në mallin e vet në Panula, një fshat i vogël në bregdetin kroat në Istria, i cili gjatë verës jetonte një jetë të ethshme, ndërsa dimrin e kalonte si zgëq i humbur në zbrazëtirën e pafund.
Si çdo dymbëdhjetëvjeçar, Benjamini i idealizonte gjërat dhe, sigurisht që ishte tepër i ri për të mësuar ta njihte djallin me sy njeriu... Për këtë arsye po e vendos në Panula tregimin e jetës së tij...
Nga mesi i viteve tetëdhjetë të shekullit të njëzetë, në shikim të parë Jugosllavia ishte ende një shtet mjaft i besueshëm dhe, përveç dashurisë përvëluese, ky duhet të ishte, me siguri, njëri nga shkaqet pse e ëma, Ingridi, e çregjistroi Benjaminin nga shkolla sllovene, la punën dhe, pas disa vizitash plot epsh, u shpërngul në bregdetin kroat, te zoti Çivitiko.
Më shumë, në fakt i vetmi, qau Benjamini. Por atë nuk e pyeti kush për gjë. Fëmija është fëmijë dhe i nënshtrohet vullnetit të prindërve.
***
Rreth shtatëdhjetë frymë me mbiemrin Çivitiko jetonin në Panula dhe, nëse nuk ishin vëllezërit e Lorisit, ata ishin së paku kushërinjtë e parë, nipër dhe xhaxhallarë apo hallat e tij. Fshati mund të quhej fare mirë edhe Çivitikasi.
Asnjë truall nuk ishte më i vogël se njëzet hektarë dhe të gjithë trojet ishin të rrethuar me një gardh një metër të lartë, saktësisht, aq sa vëllai vëllanë mund ta gjuante me dru të çarë, nëse ky i fundit i rrëmbente qoftë edhe një pëllëmbë tokë. Motoja e banorëve të Panulas ishte: "Këtu jam unë pronar!"
***
Panula kishte rreth pesëdhjetë shtëpi të banorëve të vjetër dhe të farefisit të tyre që, sipas ligjit të logjikës fshatare urreheshin dhe pështyheshin mes vetes sapo kishin përpara, qoftë edhe për një minutë, bashkëfshatarin e tretë dhe që gjuanin me gurë e me dru mbi bashkëfshatarin tjetër. Mirëpo, nëse një i huaj përpiqej t'i shtypte, qoftë ky edhe fshatar prej fshatit fqinj, të gjithë bashkoheshin.
