Gjuha e shkipëtarëve, J. Ritter von Xylander

Fjalori tematik dhe bisedimor tregjuhësh, italisht – greqisht – shqip, i lënë në dorëshkrim nga Thimi Mitko, dhe i patrajtuar deri më sot nga studimet shqiptare, vjen në këtë botim i plotë dhe i pajisur me aparatin shkencor përkatës.

Libri që po i ofrojmë sot lexuesit analizon në mënyrë kritike, në dritën e të dhënave të ADGJSH – së, dukuritë fonetike, gramatikore dhe leksikore të vlerësuara në studimet e derisotme si tipare dalluese të shqipes dialektikore, njësitë dialektikore të pranuara në këto studime (dialektet, nëndialektet, grupet e të folmeve etj.).

Deri më tash, analizat me natyrë semantike të Ardian Vehbiut kanë shqyrtuar kryesisht stadet aktuale të repertorit gjuhësor, duke nxjerrë shpesh në pah simptomat e lëngatës nga të cilat vuan përdorimi gjuhor sot, sikundër mangësia fjalore, pasaktësia kuptimore apo huazimet e panevojshme.

Libri nënvizon risinë e termit neostandard, tregues i tejkalimit të gjendjes së ngurtësuar, që nënkupton zakonisht vetë koncepti standard. Marrëdhëniet ndërmjet dialekteve të shqipes dhe shqipes standarde përbëjnë një nga argumentet më të rrahura të debatit kulturor në Shqipëri, këta 20 vitet e fundit.

Kjo sprovë ia detyron qenien e vet një shmangieje nga puna ime mbi De Radën. Ndërsa po rropatesha me metrikën e Milosaos, krejt papritur u ndjeva se kisha ngecur. Kushdo mund ta shohë se metri i Milosaos përgjithësisht është i njëjti me tetërrokëshin trokaik që haset në pjesën më të madhe të poezisë gojore shqipe, si në toskërisht, ashtu edhe në gegnisht.

Sipas asaj që thotë Ksenofoni në veprën e tij kushtuar Sokratit të madh, "daimonion – i" është një zë hyjnor që të magjeps, zë, që kohë pas kohe i paraqitej Sokratit dhe i tregonte se si duhej të vepronte, të mendonte dhe të sillej, se ç'është e mira dhe e keqja, e drejta, e padrejta, e vërteta, e rremja, e madhërishmja.

Niko Stylos, edhe ai arvanit, jo vetëm që nuk beson se arvanitasit janë të ardhur nga Shqipëria në Mesjetë në Greqi, por ato janë autoktonë atje dhe ka bindjen në të kundërtën e ndodhur në Lashtësi. Ilirët në viset e Shqipërisë e kanë prejardhjen nga Thiva e Beotisë.

Në këtë libër përfshihen punime, artikuj e kumtesa, recensione dhe shënime historiografike të pabotuara, të botuara pjesërisht apo dhe tërësisht më parë në organe të ndryshme shkencore dhe periodike.

Shkrimet e përmbledhura në këtë libër me karakterin e tyre heterogjen mund të konsiderohen si fryt i së njëjtës metodologji që kam gjetur edhe në studimet e Shaban Sinanit.

Në tetor 2010, në Tiranë, doli në qarkullim vepra: Barleti apo Becikemi - Një pështjellim në shkencën shqiptare, hartuar nga studiuesi Ilia S. Karanxha, i cili jeton e punon në Firence të Italisë. Pas një pune shumëvjeçare nëpër bibliotekat e atij qyteti, ky studiues ka hartuar pesë vepra me vlera të rëndësishme për jetën dhe

Madhëria e Gjon Buzukut nuk qëndron as në humansitikën e tij të paqenë as në shkrimtarinë e tij mëse të dyshimtë; por qëndron gjetkë; e pikërisht këtu që Gjon Buzuku "em të dashunit së botëse sanë" mori në fakt vetë iniciativën e një vepre, me të cilën ai na zbardhi faqen në lëmin e palavruam të lukturës së fjalës së shkrueme, sikundër që afro një shekull...

Trilogjia Albanika përbëhet nga tre vëllime: "Vargu folklorik, ndërtimi dhe gjinitë", "Jeronim De Rada" dhe "Letërsia shqipe, perspektiva shoqërore".