Titulli: Fjaluer kritik i shqipes
Origjinali: Fjaluer kritik i shqipes
Gjinia: Gjuhësi
Autori: Mustafa Kruja
Shtëpia botuese: Çabej
Viti: 2008
Fq. 320
Pesha: 0.436 kg
ISBN: 978-99956-35-00-3
Mbi librin
Selitja e qytetëruar e mendimit shqiptar, pa e larguar këtë mendim nga rrënjet e etnosit e të historisë së vet, besojmë të ketë qenë sfida që Mustafa Kruja, e gjithë të ngjashmit me të, morën përsipër që prej agut të Rizgjimit Kombëtar.
Dhe ata zgjodhën drejt ta fitonin sfidën e qytetërimit të mendimit përmes gjuhës duke i shërbyer mugullimit të shqipes, pra përmes plotësimit të mozaikut të shprishur gjuhësor. Përzgjedhja e këtij shtegu besojmë se shpjegon edhe pjerrjen e vetishme të Krujës, politikan e shtetar, për kah lami i gjuhësisë, e veçanërisht nga ai i leksikografisë e gramatologjisë.
Në këto lamij ai zgjodhi njimend një rrugë të vështirë, ngaqë vendosi të pastrojë me kujdes çdo gurëz të hallakatur e të nxirë të këtij mozaiku e t'i gjejë vendin e vet në tablonë e madhe. Ndërkohë që edhe tabloja vetë kërkonte të zgjanonte konturet e saj, pasi Shqipëria më në fund kish një shtet dhe shteti do duhej të qe dorëzanë i procesi qytetërues.
Mundime të tilla nuk kanë çmim dhe shpërblesa e tyre shkon në fakt in re ipsa, pra shkon në vetë rendin e filozofisë mbi shqipen e përbashkët. Sot trashëgojmë filozofinë gjuhësore të Krujës jo thjesht si dije por si dorëzani, si dritë e si shtysë për ti kthyer gjuhës aktuale njomshtinë që i mungon.
Mbi autorin
Mustafa Kruja lindi në Krujë më 15 mars 1887, ku ndoqi edhe shkollën fillore. Më pas vijoi në gjimnazin e Janinës. Përfundoi studimet për shkenca politike në Universitetin "Mylkije" të Stambollit më 1910. Qe pjesmarrës në Kuvendin e Vlorës dhe njëri prej nënshkruesve të Aktit të Pavarësisë.
Prefekt në Vlorë, sekretar i parë i qeverisë së Ismail Qemalit dhe inspektor arsimi në Elbasan. Më 1914 përkrahu Vidin e një vit më pas u arrestuar nga Esad Toptani dhe u burgos në Itali. Pas lirimit në 1917, punoi në Romë si kryredaktor i gazetës "Kuvendi" deri në mbajtjen e Kuvendit të Durrësit ku u emërua Ministër i Postë – Telegrafit deri më 1919.
Deputet në vitet 1921 – 1922, u largua më pas në Jugosllavi si organizator i kryengritjes së marsit 1922. Erdhi në atdhe në qershor 1924 dhe u emërua nga Fan Noli prefekt në Shkodër. Me riardhjen e Zogut emigroi në Zarë të Dalmacisë ku iu kushtua fort studimeve gjuhësore. Pas pushtimit u rikthye në vend si një nga 4 senatorët e Mbretërisë Italiane.
Kryeministër dhe Ministër i Punëve të Brendshme më 1941 dhe Ministër i Drejtësisë më 1942. Gjatë kësaj kohe themeloi Institutin e Studimeve Shqiptare duke e shndërruar atë në pol të rëndësishëm të studimeve albanologjike. Në tetor 1944 u largua drejt Vjenës dhe e kaloi në mërgim pjesën e mbetur të jetës (Austri, Itali, Egjipt, Francë, SHBA) duke iu përkushtuar memuaristikës dhe studimit të gjuhës shqipe. Vdiq më 27 dhjetor 1958 në Nagara Falls (SHBA).
