"Historia e gruas së fotografit” është emri me të cilin e njohin të gjithë, ato pak herë që e përdorin, por, në të vërtetë, ajo është edhe historia e vetë fotografit, ose më saktë, është historia e teorisë së tij mbi rëndësinë e gjërave të vogla.
Përrallat e treguara nga Mitrush Kuteli përbëjnë pjesën më të rëndësishme të letërsisë shqiptare, një frymëzim për një numër të madh veprash të tjera letrare që pasuan përgjatë dekadave. Tregime të Moçme Shqiptare përbën një klasik të të gjitha kohërave.
Për shumë vite me radhë Enver Hoxha i imponoi historisë versionin e tij. Ai rezulton i paturpshëm për t'i transformuar ngjarjet, për t'i fshirë ose zhdukur personazhet dhe për të ngritur në histori një protagonist të vetëm: atë vetë.
Duke lexuar "Prillin e thyer" kuptohet lehtësisht përse dhe me çfarë force Ismail Kadare është pasionuar për tragjedinë dhe për dy përfaqësuesit më të shquar të saj, Shekspirin dhe Eskilin. "Miku, besa dhe gjakmarrja janë rrotat e mekanizmit të tragjedisë antike, dhe të futesh në mekanizmin e tyre është të shikosh mundësinë e tragjedisë."
Titulli: Monologu i AjsbergutOrigjinali: Monologu i AjsbergutGjinia: PoeziAutori: Vangjush ZikoShtëpia botuese: DIJA PoradeciViti: 2010Fq. 160Pesha: 0.13 kgISBN: 978-99956-826-9-9
Fragment nga libri
Monologu i Ajsbergut
Jam biri arakat i Arktikut,Hakmarrja e kaltër më yshtën.S'jua mbyta unë Titanikun,Krenaria juaj e mbyti.
Jam loti i ngrirë i qiellitKur birin e Tij kryqëzuatJam një copë e vdekur e diellit,Të pangopurit ju e kafshuat.
Nuk po vij drejt jush të hakmerrem,Zemërimin kam mbytur thellë.Dhe, nëqoftëse unë tretem,Mospërfillja juaj më tretën.
S'do t'ju mbytë gjaku i kaltër,Gjaku im si gjak pulëbardhe.Do t'ju mbytë lakmia e prapë,Verbëria juaj e madhe.
Gurore dhe robër lufte nën
Gjinkalla të Sirakuzës
E sata herë në histori që shkruhet
Për ta: djem Athine, robër dërrmuar
Nën gjinkalla siciliane
Gjinkalla mesdite, metronomë
Robër athinas që recitojnë
Në radhë, zinxhirët prush në qafë
Para kritikut letrar lokal
Buzët plagë, përcëlluar
Kishin sulmuar Sirakuzën
E gjithë lënda poetike, por edhe shkrimet e tjera janë marrë nga botimet e para, më të hershmet, duke ruajtur origjinalitetin e tyre dhe, aty ku është parë e nevojshme. është bërë edhe shpjegimi i fjalëve e shprehjeve me përdorim më të rrallë.
E menduar mirë dhe e krijuar mbi bazën e një sistemi të përpunuar me shumë përkushtim, poezia e Fatmir R. Gjatës shquhet duke filluar nga njësitë më të vogla të strukturës gjuhësore poetike, për të vazhduar te poezia si njësi tërësore, pastaj te përmbledhja si unitet shprehjeje e stili poetik si formë e shqiptimit të botës subjektive të krijuesit.
Poezia e përkthyer e Bogdanit, ndonëse astrofizike bazohet në gjasëramjet (rimat) dhe kërkon një lexim vertikal të shkronjave sipas grupimit të strofave 5, 7, 3, 6, 7 vargëshe, për hir të kuptimit aksiologjik të "Jesusit" të ngjitur nga toka në qiell.
Gjuha Amë, përmbledhja e poezisë sẽ zgjedhur të Besnik Mustafajt, lexohet së pari si ekzaltim i matur i mediumit të tij shprehës gjuhës amtare - modelimin e së cilës, në formë impulsesh meditative, autori e ka nisur rreth dyzet e pesë vite më parë.
Njëqind vjershat dhe poemat në këtë përmbledhje janë gjithë ç'është më e mira në pesëdhjetë vjetët e krijimtarisë poetike të Ismail Kadaresë. Shumë prej këtyre vjershave kanë qenë bërthama të veprave të tij të ardhshme në prozë.
Që në dhjetëvjetëshin e parë të krijimtarisë së vet, Zef Skiro Di Maxho, do të shkruajë krahas poezisë lirike (përmbledhjet "Sunata" dhe "Më parë se të ngriset") dhe poema epike të natyrës tregimtare. Në qoftë se me të parën, ai këndon në unison me poetët arbëreshë të kohës së tij, me të dytën vijon traditën epike të De Radës e të Darës, veçanërisht atë...
E di që tash vetëm po thur vargjepor vjen koha që do t'i mpreh mirëe t'i stolis paksa t'i marr për dore sytë kureshtarëe të zbresim bashkë shkallëvetë Shpirtit tim.
Në këto kohë të vështira për librin hyrja e një poeti në derën e botuesit e dyfishon sikletin e këtij të fundit, kur kujton episodet e përsëritura me tregtarët (termi "libër-ar" nuk vlen në tregun shqiptar) e librit, të cilët kanë ngritur një pritë disashkallëshe: për librat me poezi nuk e kalon dot as trotuarin e kioskës, jo më të ofrohesh!
