Shumësi i singularizuar, Eqrem Çabej

Titulli: Shumësi i singularizuar
Gjinia: Gjuhësi
Autori: Eqrem Çabej
Shtëpia botuese: Çabej
Viti: 2012
Fq. 276
Pesha: 0.353 kg.
ISBN: 978-99956-35-11-9

Fragment nga libri

Forma e shumësit që ka kaluar në njëjës, pra singularizimi i shumësit është një dukuri gramatikore mjaft e shpeshtë në shqipen. Procesi që ka vepruar në këtë mes në shumicën e rasave ka qenë i dyfishtë: së pari, është përdorur një emër në shumës; pastaj nga trajta e shumësit është formuar një njëjës i ri, pra është singularizuar shumësi.

Ky proces, që shfaqet dhe në të tjera gjuhë, ka zënë shpeshherë rrënjë aq të thella, mbulimi i njëjësit të mëparmë nga ana e shumësit ka qenë aq i plotë, saqë njëjësi jo pak herë është zhdukur pa lënë gjurmë, dhe duhet aftësia gjurmuese e gjuhëtarit për ta diktuar.

Tani del pyetja se pse në të tilla rasa është përdorur shumësi. Përveç detyrave të zakonshme të tij për t shprehur një shumësi objektesh e konceptesh, shumësi ka edhe funksionin e një intensivi, duke shprehur pra ndjenja të ngritura e të dendësuara brenda jetës afektive.

Në disa rasa të veçanta ai është mbetura gjuhësore e fundit e botëkuptimit magjik të njeriut primitiv, sipas të cilit disa objekte e koncepte të caktuara përmbajnë në vetvete një fuqi të fshehtë. Kjo mënyrë mendimi gjen shprehjen e saj gjuhësore në përdorimin me shumës të emrave që shënojnë këto objekte e koncepte.

Në këtë studim, duke marrë shkas nga fjala vise, autori trajton një sasi këso fjalësh. Ato janë shumëse pjesërisht të ruajtura, pjesërisht të singularizuara. Me këtë mënyrë vështrimi disa fjalë, forma e të cilave gjer tani nuk ka qenë dhe aq e qartë, bëhen më të kuptueshme nga kjo anë, dhe kjo ka rëndësi edhe për etimologjinë. Prandaj, të kërkosh këtë fushë do të thotë të shpjegosh një kapitull të gramatikës historike të shqipes.