Himn për Lirinë, Dhionisios Solomos

Dhe jo vetëm kaq: një ditë ia beh në fshat ai mjeku fanatik, që i kishte halë në sy prej kohësh Martën dhe aftësinë e saj për të shëruar njerëzit. Me kënaqësinë më të madhe, ai gjuan rastin për ta denoncuar gjeshtaren. Kristiani do ta çojë në një vend të sigurt të shoqen, por nuk arrin: Marta duhet të japë llogari për shtrigani para një gjyqi kishtar…

Hermann Hesse, shkrimtar, poet dhe piktor gjermani-zviceran, lindi më 1887 në Calë, Gjermani dhe vdiq më 1962 në Montagnola (Zvicër). Ai ka fituar çmimin Nobel në Letërsi më 1946.

Personazhi kryesor i romanit quhet Dodo, një nofkë që shpreh pafuqi, një burrë i hijshëm rreth të tridhjetepestave, babai i të cilit është një “baron” universitar.

Kështu shohim anën më njerëzore të një personazhi universal dhe të gruas që ai e zgjodhi që kur ajo ishte një vogëlushe nëntëvjeçare, që e shoqëroi gjithë jetën dhe që mbijetoi pak vite pas tij. Ky rrëfim, i përzier me kujtimet e një jete të papërsëritshme, është lamtumira më e bukur për birin e telegrafistit dhe bashkëshorten e tij.

Isha i deformuar, një gungë po më fryhej nga mbaskreje, hundën e kisha te kërthiza, sytë në birë të bythës. Imë ‘më qe një gomaricë, një lopë, një dosë, një pulë, një dhi. Gjinia e saj ishin tutsa, hajna, kurva, të fandaksur që do i sosnin ditët në azile të lojturish. 

Përmes letrash, ditarësh, mesazhesh, e-mailesh, poezish dhe fjalorësh, krijohet një mozaik kujtimesh e rrëfimesh, që përbëjnë një homazh ndaj një bote thuajse të zhdukur, dhe njëherësh një këngë për vazhdi-mësinë e jetës.

Kjo histori, sa e ëmbël, aq dhe e hidhur, na kujton se në jetë jemi të rrethuar nga shpirtra të thjeshtë, të cilët shpesh janë më të thellë e më të mençus se ç’mund të mendojmë.

Romani në fjalë, ngjarjet e të cili zhvillohen në Austri aty nga viti 1880, pjesërisht edhe në Persi e në Karpatet e atëhershme austriake, është kryevepra e Jozef Rotit, suksesi kulmor i dëshpërimit të tij të papërlotur e i dashurisë së tij të zjarrtë për jetën dhe ka si zanafilë një aventurë erotike të monarkut të Persisë në Vjenën e dinastisë së...

Një mënyrë e jashtëzakonshme lëvizjeje, siç është historia e gjyshit të tij që mbetet aksidentalisht  në një mulli, – një histori jashtëzakonisht gazmore, ‒ apo paragrafi mbi tmerrin e pyetjes “si jeni?” .

Heroi i veprës, një intelektual i ri i kohës, i velur nga jeta boshe e parazitare e ambientit që e rrethon, braktis punën e zyrës dhe familjes dhe bëhet punëtor...

I tronditur nga kjo ndodhi absurde tragjike, ai largohet nga fshati, Pas vitesh ai takon papritur Tatjanën, së cilës ia pat mohuar dashurinë dhe i shfaq asaj dashurinë, por ajo nuk e pranon, megjithëse dashuria e saj për të ende jeton në zemrën e saj. Ajo tashmë është e martuar dhe i mbetet besnike burrit të vet.

''Atdheut besnik shiko t'i rrish më pranë E ta pushtosh me gjithë zemrën tënde; Këtu ësht' e forta rrënjë e forcës sate; Atje, në vend të huaj, qëndron vetëm, Si i dobëti kallam q'e thyen shqota''

Aventura, magjia, kuraja dhe miqësia brenda mistereve dhe mrekullive të pyllit të Amazonës. Lufta fitimtare e dy të rinjve kundër së keqes, padrejtësisë dhe dhimbjes.

Dashuria mes tyre nuk duhej të kishte ngjarë kurrë… po kur ajo lind, nxjerr në dritë sekrete që mund t’i shkatërrojnë të dy… dhe gjithçka që kanë të shtrenjtë.

Pra, pak më parë ndodhesha te Kopshti Publik. Rrënja e gështenjës futej thellë në tokë, nën bankinë. Nuk më kujtohej më se ishte rrënjë. Fjalët ishin zhdukur dhe, bashkë me to, kuptimi i sendeve, mënyrat e përdorimit të tyre, shenjat e dobëta të njohjes që njerëzit kanë përvijuar mbi sipërfaqet e tyre.