Titulli: Arbëria Venedike 1392 – 1479
Origjinali: Das venezianische Albanien (1392–1479)
Gjinia: Histori
Autori: Oliver Jens Schmitt
Shqipëroi: Ardian Klosi
Shtëpia botuese: Fjala Publishing
Viti: 2014
Fq. 628
Pesha: 0.781 kg.
ISBN: 978-99943-0-379-3
Fragment nga libri
Në historinë e Gadishullit Ballkanik, shekulli 15 përfaqëson kohën e shndërrimeve të mëdha. Perandoria osmane erdhi në këmbë të Bizantit, provincat e dikurshme të të cilit kishin jetuar përmbi dy shekuj në një përçarje politike e në shtetësi të mëvetshme, një copëzim që askund tjetër nuk ishte aq i dukshëm sa në hapësirën arbre-epiriote midis Tivarit dhe Artës.
Pushtimi osman i Europës Juglindore u krye kudo në mënyrë të dhunshme, megjithatë asgjëkund popullatat vendase nuk i përballuan ushtritë e sulltanëve për një kohë aq të gjatë si në Arbëri, ku prej betejës së Savrës (1385) e deri në fund të shekullit 15 në vende të ndryshme do të ngrihej përsëri e përsëri flamuri i kryengritjes.
Këmbëngulja e mbrojtjes arbre shpjegohet me natyrën e thepisur të vendit, me vullnetin e spikatur të vendasve kundër një pushteti të fortë qendror, me aftësitë ushtarake të arbërve dhe me gjeninë strategjike të prijësit të tyre të një kohe, Skënderbeut; megjithatë kjo qëndresë nuk do të kish qenë e mundur në një periudhë të gjatë pa afërsinë gjeografike me Italinë dhe hapësirën adriatike.
Vetëm kontakti ekonomik me Venedikun dhe Raguzën bëri të mundur që të mbërrinin në Arbëri mjetet e nevojshme financiare dhe armatimet në këmbim të prodhimeve bujqësore; vetëm mbështetja ushtarake prej Napolit dhe Venedikut e shpëtoi Skënderbeun nga një disfatë e hershme. Fakti që arbërit në fund të fundit iu nënshtruan perandorisë së sulltanëve, nuk shpjegohet vetëm me epërsinë numerike dhe teknike të ushtrive osmane, por edhe me bashkimin e pakët të shtresës udhëheqëse arbre.
Filloi një nga betejat më të mëdha mbrojtëse të krishtërimit kundër depërtimit islamik. Mund të krahasohet ajo vetëm me mbrojtjen e Beogradit në vitin 1456, rrethimin e Rodosit më 1481, betejat rreth Vjenës më 1527 dhe Maltës më 1565. Në malin e Shkodrës dallgët e ushtrive osmane ishin thyer disa herë.
Mbrojtësit luftuan edhe në pranverë e verë të vitit 1478 me sigurinë se po mbronin Italinë dhe Perëndimin e krishterë. Sapo që u mbyll rrethimi i Shkodrës, u këputën edhe lidhjet me qytetin lagunor. Për muaj të tërë dëshpërimi vetëm vëzhguesit e flotës ishin në gjendje të mblidhnin disa lajme të turbullta mbi fatin e qytetit. Mbrojtja e Shkodrës po mahniste Europën e shekullit të XV.
Koment nga Ardian Klosi
"Historia e Venedikut në Shqipërinë, më saktë në Arbërinë mesjetare, siç nuk jemi mësuar ta lexojmë deri më tani. Venediku i zhveshur nga ngjyrimet e djallëzisë dhe lakmisë, në të vërtetë e vetmja fuqi perëndimore ku mbështetnin shpresat vendasit. Me të gjitha hollësitë e mundshme, me vështrimin e mprehtë për detajin dhe aftësinë për të ndërtuar një tablo të madhe, Oliver Jens Schmitt vë themele të qëndrueshme për historinë mesjetare të vendit tonë."
Mbi autorin
Oliver Jens Schmitt, lindur më 1973 në Basel, është profesor i historisë së Europës Juglindore në Institutin e Historisë së Europës Lindore të Universitetit të Vjenës. Ka dhënë leksione më parë edhe në Mynih e Bern.
"Arbëria Venedike" është konceptuar në fillim si disertacion pranë profesorit të njohur të Mynihut albanologut Peter Bartl. Dalëngadalë libri mori përmasat e një historie të Arbërisë mesjetare, edhe pse fokusi kryesor është mbi zotërimet e Venedikut në Arbëri mes viteve 1392 e 1479.
Njohja e thellë e Ballkanit dhe historisë së tij, në veçanti të Shqipërisë, e ka futur në një tjetër hulumtim me përmasa të mëdha për figurën e Gjergj Kastriotit Skënderbeut, të cilin shpresojmë ta shohim sa më parë në dritën e botimit.
O. J. Schmitt është në radhën më të shquar të albanologëve e balkanologëve të gjuhës gjermane si Hahn, Šufflay, Nopsca ose Stadműller që kanë arritur ta ndriçojnë historinë e vendit tonë në kontekstin e Gadishullit dhe të botës mesdhetare më mirë se asnjë shkollë tjetër.
