Titulli: Gatopardi
Origjinali: Il Gattopardo
Gjinia: Roman
Autori: Giuseppe Tomasi Di Lampedusa
Shqipëroi: Islam Spahiu
Shtëpia botuese: Ideart
Viti: 2003
Fq. 288
Pesha: 0.307 kg
ISBN: 978-99927-939-1-0
Mbi librin
Jemi në Sicili, në epokën e perëndimit burbonik. Në skenë është një nga familjet e aristokracisë më të lartë ishullore, në çastin e daljes në pah të kapërcimit të regjimit, kur përshpejtoheshin kohë të reja.
I përqendruar tërësisht rreth një personazhi të vetëm, princit Fabricio Salina, lirik dhe kritik njëherësh, romani nuk i bën asnjë lëshim thurjes dhe romanceskut, aq të dashura për narrativën europiane të viteve '800. I përkthyer në të gjitha gjuhët, Gatopardi tashmë është një klasik i letërsisë italiane.
Mbi autorin
Giuseppe Tomasi di Lampedusa (23 dhjetor 1896 - 23 korrik 1957), është një shkrimtar nga Sicilia. Është i famshëm veçanërisht për romanin e tij të vetëm, Gatopardi, i cili u botua për herë të parë pas vdekjes më 1958. Ngjarjet zhvillohen në Sicili gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare të Italisë.
Autori qe një njeri fare qartë vetmitar, aq sa për veten një herë shkroi, "unë linda si një djalë që pëlqente vetminë dhe që parapëlqente shoqërinë e sendeve në vend të asaj të njerëzve." Gatopardi Ka shumë aludime mbi titullin e librit.
Gatopardi qe një lloj maceje që u gjuajt deri në shfarosje në Itali gjatë shekullit të 18. Ajo është gjithashtu simboli i familjes së Tomasi di Lampedusa, princër në Sicili. Tomasi qe i fundit në një linjë princërish të vegjël në Sicili dhe romani i tij është gjithashtu një novelë historike për gjyshin e tij, një tjetër Princ të Lampeduzës.
Kur Pallati i Lampeduzës u bombardua dhe plaçkit nga forcat Aleate gjatë Luftës së Dytë Botërore, Tomasi ra në depresion të thellë dhe filloi të shkruajë Il Gattopardo, si një mënyrë për të luftuar gjendjen e keqe shpirtërore. Tomasi di Lampedusa qe shpesh mik i kushëririt të tij, poetit Lucio Piccolo, me të cilin udhëtoi më 1945 për në San Pellegrino Terme, për të marrë pjesë në shpërndajen e çmimeve të letërsisë.
Atje u takua me figura të rëndësishme si Eugenio Montale dhe Maria Bellonci; thuhet se pas këtij udhëtimi filloi të shkruajë Gatopardin, të cilin e përfundoi më 1956. Gjatë kohës që ishte gjallë, romani u refuzua nga botuesit të cilëve ia dërgoi. Më 1957 u diagnostikua me kancer dhe vdiq më 23 korrik në Romë.
Romani doli në botim dy vjet pasi vdiq, kur Elena Croce e dërgoi se Giorgio Bassani, i cili e botoi te shtëpia botuese Feltrinelli. Një vit më vonë fitoi çmimin Strega dhe që nga ajo kohë nuk vihet më në dyshim se është një nga veprat më të rëndësishme të letërsisë italiane të shekullit të njëzetë. Gatopardi është një kronikë e ndryshimeve në jetën dhe shoqërinë e Sicilisë gjatë kohës së Rilindjes.
Ai u bë një nga librat më të shitur për dekada të tëra. Romani u kthye në film më 1963 nga regjisori Luchino Visconti ku luanin Burt Lancaster, Claudia Cardinale dhe Alain Delon. Romani mori kritika të ashpra në Italinë e kohës sepse "kombinonte realizmin me estetikë dekadente". Por mes lexuesve u bë shumë popullor.
Ngjarja fokusohet në një familje aristokratike kryesuar nga princi karizmatik i quajtur Don Favrizio Corbera. Romani fillon në vitin 1860, kur këmishëkuqtë e Garibaldit, të ashtuquajturit 'Të njëmijët', janë duke rrëzuar Mbretërinë e dy Sicilive duke plotësuar unifikimin e Italisë. Don Fabrizio gjen trupin e një ushtari qeveritar të vrarë nga Këmishëkuqtë në pronën e vet, gjë që e detyron të pranojë se gjërat po ndryshojnë në shoqërinë e Sicilisë, edhe pse familja e tij vijon jetën bosh aristokratike në një injorancë të hareshme.
Romani vijon me zhvillimin e një krize ekzistenciale te Don Fabrizio, krizë që asnjë nga familja e tij nuk arrin ta kuptojë. Aristokracia qe motivi i jetës së tij, por pa të, mbetej bosh. Një martesë simbolizon transferimin e pushtetit nga patricët te plebejtë, nga të privilegjuarit te oportunistët. Romani u kritikua nga të gjitha anët. Elementët konservatorë e kritikuan për portretizim të pahijshëm të Kishës Katolike Romane si dhe klerit që paraqitet i korruptuar dhe i pashqetësuar për problemet tokësore.
Liberalët e sulmuan për kundërshtimin e Tomasit ndaj bashkimit të Italisë dhe vdekjes së aristokracisë. Tomasi lindi në Palermo. I ati, Giulio Maria Tomasi qe Princi i Lampedusës. E ëma qe gjithashtu fisnike. Ai mori pjesë në betejën e humbur të Kaporetos, në luftën e Parë Botërore dhe u kap rob nga Austriakët. I mbajtur si i burgosur lufte në një kamp në Hungari, arriti të arratiset e u kthye më këmbë në Itali. U martua më 1932 me Aleksandra Wolff Stomersee, një studente psikanalize në Riga të Letonisë nga një familje fisnike gjermane.
