Titulli: Rëndesa dhe hiri
Origjinali: La pesanteur et la grâce
Gjinia: Filozofi
Autori: Simone Weil
Shqipëroi: Blerta Hyska
Shtëpia botuese: Pika pa sipërfaqe
Viti: 2018
Fq. 216
Pesha: 0.262 kg.
ISBN: 978-9928-185-57-0
Mbi librin
Në këtë vepër përmblidhen një sërë reflektimesh, herë në formë epigrami, herë të zgjatura në disa paragrafë, mbi tema nga më të ndryshmet: zbrazëtia, koha, Zoti, uni, dashuria, dhuna, e keqja, dëshira, puna, etj.
Në udhëkryq midis filozofisë, aktivizmit politik dhe misticizmit, Weil është një ndër zërat më origjinalë në panoramën e mendimit të shek. XX.
Fragment nga libri
Mekanikë njerëzore. Kushdo që vuan përpiqet të komunikojë vuajtjen e tij – ose duke keqtrajtuar, ose duke provokuar mëshirë – me qëllim për ta zvogëluar dhe vërtet e zvogëlon në këtë mënyrë.
Atij që është fare poshtë, që nuk ia qan hallin askush, që nuk ka pushtetin për të keqtrajtuar askënd (nëse nuk ka fëmijë apo dikë që do) vuajta i qëndron brenda dhe e helmon. Kjo është sunduese si rëndesa. Si të çlirohesh prej saj? Si të çlirohesh nga ajo që është si rëndesa?
Të duash të vërtetën do të thotë të durosh zbrazëtinë dhe si vijim të pranosh vdekjen. E vërteta është në anën e vdekjes.
Ndër gjithë gjërat, vetëm ajo që na vjen nga jashtë, kot, befasisht, si një dhuratë e fatit, pa e kërkuar vetë, është gëzim i pastër. Paralelisht, e mira e vërtetë mund të vijë vetëm nga jashtë, asnjëherë prej përpjekjes sonë. Në asnjë rast nuk mund të krijojmë diçka më të mirë se ne.
Në këtë mënyrë, përpjekja drejt së mirës nuk duhet të arrijë qëllimin: vetëm pas një tensioni të gjatë dhe shterp që përfundon në dëshpërim, kur nuk presim më asgjë, nga jashtë, befasi e mrekullueshme, vjen dhurata. Kjo përpjekje ka shkatërruar një pjesë të plotësisë së rreme që është tek ne. Zbrazëtia hyjnore, më e plotë se plotësia, është vendosur tek ne.
Fatkeqësia që të detyron të lidhesh pas objektesh të mjerueshme nxjerr të zhveshur karakterin e mjerueshëm të lidhjes. Prej këtëj del më qartë nevoja e shkëputjes.
Dhurimi: nuk mund të ofrojmë asgjë tjetër veç unit, dhe gjithcka që e quajmë dhurim nuk është gjë tjetër veç një etiketë e vendosur mbi një revansh të unit.
Jeta njerëzore është e pamundur. Por vetëm fatkeqësia e bën të ndihet.
Qeniet që dua janë krijesa. Kanë lindur nga rastësia. Takimi im me to është gjithashtu rastësi. Ato do të vdesin. Ajo çka mendojnë, çka ndiejnë dhe çka bëjnë është e kufizuar dhe e përzier me të mirën dhe të keqen. Të dish këtë me gjithë shpirt dhe t’i duash po aq. Të imitosh Zotin që i do pafundësisht gjërat e fundme përsaqë të fundme.
Brishtësia e gjërave të çmuara është e bukur sepse brishtësia është shenjë ekzistence.
Njohja e mjerimit njerëzor është e vështirë për të pasurin, për të fuqishmin, sepse ai priret pamposhtmërisht të besojë se është diçka. Është gjithashtu e vështirë për të mjerin, sepse ai priret pamposhtmërisht të besojë, se i pasuri, i fuqishmi, është diçka.
Pastërtia është pushteti për të soditur fëlliqësinë.
Vetë Platoni nuk është veçse një pararendës. Grekët e njihnin artin, sportin, por jo punën. Zotëria është skllavi i skllavit në kuptimin që skllavi prodhon zotërinë.
Monotonia është çka ka më të bukur ose më të tmerrshme. Më të bukur nëse është një refleks i përjetësisë. Më të tmerrshme nëse është një tregues i një përjetësie pa ndryshim. Kohë e tejkaluar ose kohë e sterilizuar. Rrethi është simboli i monotonisë së bukur, lëkundja vajtjeardhje e monotonisë së tmerrshme.
Dhimbja e madhe e punës së krahut është se jemi të detyruar të bëjmë përpjekje për orë të tëra vetëm për të ekzistuar. Skllav është ai të cilit nuk i propozohet asnjë e mirë si qëllim i lodhjes së tij, por thjesht ekzistenca. Si rrjedhim ai duhet ose të shkëputet ose të bjerë në nivelin vegjetativ.
