Andromaka, Zhan Rasin

Titulli: Andromaka
Origjinali: Andromaka
Gjinia: Tragjedi
Autori: Zhan Rasin
Shqipëroi: Pashko Gjeçi
Shtëpia botuese: Argeta – LMG
Viti: 2010
Fq. 152
Pesha: 0.18 kg
ISBN: 978-99956-17-31-5

Mbi autorin

Zhan Rasin lindi më 22 dhjetor 1936 në Ferte - Milon të Francës Veriore në familjen e një nënpunësi taksash. Kur ishte tre muajsh, mbeti pa nënë, e pas dy muash i vdiq edhe i ati, që e la familjen të mbytur në borxhe. Rasini si jetim u rrit nga gjyshja dhe gjyshi.

Pa mbushur dhjetë vjeq, gjyshi vdes, kurse gjyshja e mbetur e ve mbyllet në kuvendin Port - Royal pranë Parisit, ku bënin jetën e murgeshave e bija dhe dy motrat e saj. Rasinin e dërguan në një kolegj janseist, që të merrte kulturë të fortë fetare, e ku ndenji në periudhën 1651 - 1655.

Pas përfundimit të kolegjit, në moshën 16 vjeçare, Rasinin e morën për mëshirë si nxënës ata që në atë kohë njiheshin me emrin vetmitarët: njerëz nga familjet më të shquara të Francës, që qenë tërhequr në një manastir në Port - Royal, duke e kthyer atë në qendër të vërtetë intelektuale. Këtu Rasini mori shkollim të përkryer në frëngjisht, latinisht dhe në greqishten e vjetër.

Vdiq më 1699 nga kanceri, ku u varros në Port-Royal, por me vendimin e Luigjit të XIV - të, më 1710, u varros pranë një kishe në Paris.

Mbi librin

Zhan Rasini i përket rrymës klasike, pasi temat dhe personazhet në përgjithësi i merr nga klasikët grekë dhe romakë. Tragjedia "Andromaka" është mbështetur pikërisht mbi këtë subject: atë se çfarë ndodhi në Epir me Pirron dhe Andromakën. Personazhet e tragjedisë së Rasinit janë: Andromaka, e veja e Hektorit, skllave e Pirros; Pirro, i biri i Akilit, mbret i Epirit; Oresti, i biri i Agamemnonit; Hermiona, e bija e Helenës, e fejuara e Pirros.

Oresti, djali i Agamemnonit vjen në Butrint, ku zhvillohen ngjarjet, për t'i kërkuar Pirros që të dorëzojë djalin e Hektorit, pasi grekët kërkojnë ta marrin atë. Pirro nuk pranon dhe i thotë: "Dh'atë që shkoi nga Troja tani e mban Epiri". Pirro është gati të presë grekët që mund të hakmerren për këtë. Ai thotë: "I pres t'gjejnë një tjetër Trojë në vendin tim".

Megjithatë Pirro bisedon me Andromakën të cilës i kërkon që të dorëzojë djalin pasi Greqia e do patjetër dhe siç thotë ai: "S'kam ndërmend lavdinë ta rrezikoj për hatër t'atyre që s'ma dinë". Pirro i ka kërkuar vazhdimisht Andromakës që të martohet me të dhe përdor edhe djalin e saj si presion për këtë martesë. Andromaka ruan kujtimin e Hektorit, por për hir të djalit, për ta shpëtuar atë nga grekët, vendos të lidhë kurorë me Pirron. Besnike deri në fund e kujtimit të të shoqit, vendit të saj dhe të rënëve në Trojë,

Andromaka kishte vendosur që, pasi t'i kishte marrë besën Pirros në altar se do t'i ruante të birin, do të vriste veten. Hermiona që bëhej xheloze për dashurinë e Pirros ndaj Andromakës, kur mori vesh që ata do të martoheshin, nxiti Orestin që të vriste Pirron.

Oresti ngurron të bëjë krim, pasi kishte respekt për Pirron, por për të arritur që të merrte Hermionën nxiti bashkëpunëtorët e tij grekë të cilët e vranë Pirron në altar. Në kohën e ceremonisë, Pirro merr kurorën dhe thotë:
"Së fundi kurorën me gaz e leht' e leht'
Mbi krye t'Andromakës e vu me dorn' e vet
E i thotë: "Ja dhe besën e ja dhe xhevahirin;
Sundoni, Andromakë, mbi mua, mbi Epirin.
Do t'jua dua djalin si t'ishte prej të mive;
Betohem para s'ëmës, përpara Perëndive!
Të gjith' armiqt' e tij do t'jen' armiqt' e mi;
E njoh për mbret t'Trojanve që sot e që tani".

Me vrasjen e Pirros, Andromaka mori pushtetin dhe autori me gojën e Orestit thotë:
"Në dorë t'Andromakës mbeti çdo gjë tani;
E duan mbretëreshë dhe ne na mbajnë mëri.
Po ja dhe Andromaka, ndaj Pirros aq armike,
Tani i bën nderime si gruaja besnike.
Urdhëron ta çgjakësojnë; mbi ne pra ka të ngjarë
T'kërkoj' shpagimn' e Trojës dhe gjakn e burrit parë".