Morfologjia e shpirtit, Luan Topciu

Titulli: Morfologjia e shpirtit
Gjinia: Sprova letrare
Autori: Luan Topçiu
Shtëpia botuese: Ombra GVG
Viti: 2017
Fq. 272
Pesha: 0.361 kg.
ISBN: 978-9928-06-172-0

Fragmente nga libri

Qasja drejt shpirtit nuk mund të bëhet ndryshe, veçse në forma metaforike. Asgjë racionale nuk mund të na ndihmojë të hedhim dritë mbi shpirtin, asnjë laborator, sado i sofistikuar qoftë ai, asnjë instrument i dixhitalizuar i teknologjisë më të lartë nuk mund të na ndihmojë dot, veçse vështrimi metaforik, veçse qasja e figurshme, sepse vetëm metafora mund të ndriçojë mendimin në mënyrë irracionale.

Kur madje as Uni nuk na ndihmon të mësojmë se nga na vijnë idetë dhe emocionet tona, mënyrën sesi vinë tek ne, pse vinë në këtë formë dhe jo në një tjetër, pse janë kaq të ndryshme për individë të ndryshëm, vetëm përmes irracionalitetit të metaforës mund të sondohet në anët më të thella të realitetit.

Vetëm imazhi metaforik mund të pasqyrojë misterin e fshehtësinë tek çdo qenie njerëzore. Duke qenë se shpirti nuk na është dhënë për ta soditur atë konkretisht, askush nuk e ka pasur luksin për ta parë atë me shqisat e tij, por e ka zbuluar atë përmes mjetesh të tërthorta përmes atij tactus intim.

***

Shoqëria moderne është e kapluar nga makthi dhe ndodhet ballë shumë problemeve që shoqëria tradicionale nuk i kishte njohur. Obsedimi i njeriut modern është, për shkak të kontrollit që ushtrohet mbi të, se e ka humbur përjetësisht intimitetin, se është i përndjekur dhe i kontrolluar kudo.

Përndjekësi i njeriut, në shoqërinë sekulare moderne, nuk është më Perëndia që shikon gjithçka dhe është e kudondodhur, por aparatet e përgjimit që mund t'i vendosen kudo ai komunikon. Njeriu modern po e humb dalëngadalë ndjesinë se po vepron i vetëm, në intimitet, i pa parë dhe i papërgjuar nga askush.

***

Për njëmijë e pesëqind vjet njerëzimi mendonte se gjendjet shpirtërore vijnë nga gjendjet e trupit. Dhimbjet që shkaktojnë ndjenja të vagëta si malli, nostalgjia, vetmia, trishtimi, po të shihet etimologjia e tyre, popuj të ndryshëm, në gjuhë të ndryshme i kanë identifikuar këto manifestime të ndërlikuara të shpirtit, tejet të vështira për t'i identifikuar, me funksionimin dhe gjendjen e orga-neve të trupit të njeriut.

***

Krijuesi është një përjashtim nga rregulli, vetmia e tij është gjeneruese, krijuese, provokuese, prodhuese, ndaj është aq e dobishme për fatin e veprës së ardhme. Vetmia e trishtimi lindin shkrimin, tekstin, ndërsa gazi e hareja e lumturia më pak.

Tekstet më të bukura në kulturën botërore janë ngjizur nga gjendja e trishtë, nga një gjendje mërzitjeje që fillon paksa të të pëlqejë. Përkufizimi korrekt i gjendjes gjithmonë është i vështirë.

Që nga fillimet e lindjes së shkrimit autorët kanë përshkruar atë gjendje vetmie që kaplon njeriun mu në mes të natyrës, të mbështetur sa gjerë e gjatë mbi bar a kashtë me gjymtyrë të ndera, i dehur nga aromat e natyrës, me kokën të kredhur në tokë/kashtë/bar, duke soditur fluturimin e zogjve apo lundrimin e reve në qiell.

Është një trishtim që kaplon akëcilin, që e ka provuar secili nga ne. Trishtimi, vetmia shtypëse këtë radhë shënon dhe një lloj ngazëllimi të fshehtë e të pashpjegueshëm.

***

Udhëtimi im nuk ngjan me udhëtimin e tjetërkujt, shenjat që jam përpjekur të dëshifroj nuk janë shenjat dhe kodet që kanë marrë të tjerët. Pra, me fjalë të tjera, konkluzionet e mia janë ato të një aventure të tekstit, një aventurë që të qas më pranë zonave të paqarta të shpirtit, që mund të ndihmojnë këdo që të shtrojë pyetje para vetes.

Në këtë ushtrim të një udhëtimi të supozuar më të rëndësishme janë pyetjet që shtrohen sesa përgjigjet, sepse janë më ngacmuese pyetjet sesa përgjigjet, të cilat as që i presim. Përgjigjja do të ishte për të siguruar qetësinë e ekzistencës së shpirtit, e një bote tjetër të përtejme, për të qenë të ekuilibruar përmes pranisë së Perëndisë etj.