Edukimi i stoikut, Fernando Pessoa

Titulli: Edukimi i stoikut
Origjinali: A Educação do Estóico
Gjinia: Roman
Autori: Fernando Pessoa
Shqipëroi: Esterina Celami
Shtëpia botuese: Pika pa sipërfaqe
Viti: 2017
Fq. 96
Pesha: 0.115 kg.
ISBN: 978-9928-185-49-5

Mbi librin

"Edukimi i stoikut" është e vetmja vepër që na ka mbërritur nga baroni i Teives, më "i rrezikshmi" nga heteronimet e Pessoa – s, të cilin vetë Pessoa nuk do ta përmendë e as do ta përdorë më gjëkundi në veprat e tjera të njohura.

Ai do ta dënojë me vetëvrasje baronin, mbasi ky i fundit i ka shkatërruar të gjitha sprovat e veta letrare të mëparshme. Si përfundim, shpëton vetëm ky tekst, një rrëfim mbi pamundësinë e shkrimit dhe mbi "pamundësinë për të prodhuar art të lartë".

Kjo vepër u zbulua nga studiuesi i njohur i Pessoa – s, Richard Zenith – i, ndërsa po u printe kërkimeve në arkivin e Pessoa – s. Richard Zenith – i ndërsa po u printe kërkimeve në arkivin e Pessoa – s. Dorëshkrmi përbëhej nga një fletore e vogël e zezë, e patranskriptuar ndonjëherë më parë.

Në të ai gjeti këtë vepër të mangët dhe jo të vëllimshme, por therëse dhe që plotëson librin më të njohur të Pessoa – s, "Librin e shqetësimit". Vetë Pessoa ka vënë në dukje se pavarësisht dallimeve dialektike mes tyre, autori i shtresës së mesme i "Librit të shqetësimeve" dhe aristokrati Teive janë që të dy shembuj të të njëjtit fenomen: paaftësisë për t'u përshtatur me realitetin e jetës.

Fragmente nga libri

Ëndrra, kur jetohet me tepri ose bëhet familjare, shndërrohet në një realitet të ri; tiranizon si ai; resht së qeni strehë. Ushtritë e ëndërruara përfundojnë të mundura, si ato që bien dhe rrënohen në përplasjet dhe në betejat e botës.

***

Nuk kam ndier kurrë nostalgji, se nuk kam pasur kurrë arsye për t'u ndier nostalgjik. Në ndjeshmërinë time kam qenë gjithnjë racional. Meqë me jetën time nuk bëra dot gjë, asgjë nuk më përmallon; meqë ajo që nuk ekziston, mund të jetë gjithçka, fare mirë mund të kisha ushqyer shpresa; sot as shpresa nuk kam, se nuk shoh kurrfarë arsyeje pse e ardhmja duhet të jetë e ndryshme nga e shkuara.

Ka prej atyre që ndiejnë mall për të kaluarën veç për faktin që ka kaluar, dikujt edhe e keqja e kaluar i duket e mirë vetëm për faktin e thjeshtë se ka kaluar, dhe bashkë me çka ishim vetë kur na ndodhi.

Nuk i kam dhënë kurrë shumë rëndësi kohës si abstragim, për t'u ndier kësisoj keq për të kaluarën time vetëm se ka kaluar apo sepse atëherë isha më i ri nga sa jam tani. Dhe këtë mënyrë pikëllimi mbas së shkuarës mund ta ketë kushdo, qoftë edhe një hiç; por unë e përçmoj atë që është e të gjithëve.

***

Ndjesitë e vogla, ato mbetën. Puhiza mbi sheshin e qetë të fshatit më duket sikur ma përshkon tejetej shpirtin. Shkulmi i largët i muzikës filarmonike që vjen prej bulevardit më ndërmend tinguj që shkojnë përtej efekteve të çdo simfonie.

Eh si çel e gjithë mirësia ime kur shoh një plakushe teksa rri pranë derës! Ah si ndriçohem tek shoh një fëmijë pisanjos, ndalur aty përballë meje. Shkrihem tek shoh atë pëllumb që ulet mbi tel, njëzet hapa larg meje, si një gjë e lidhur pazgjidhshmërisht me vetë të vërtetën.