Titulli: Pika drite në eklips
Origjinali: Pika drite në eklips
Gjinia: Novela
Autori: Zija Çela
Shtëpia botuese: Toena
Viti: 2012
Fq. 468
Pesha: 0.473 kg.
ISBN: 978-99943-1-842-1
Koment nga autori
Me të hyrë në pjacën e qytetit, sikur ndjemë diçka magnetike. Çuditërisht, disa nisën të na përshëndesnin: "Mirëmbrama! Urime!". Për këtë fjalën e dytë, këtë enigmën turbulluese, mua dhe time shoqeje po na bënin veshët apo çfarë? Aq më tepër që sapo ishim kthyer nga Hasi, ku ishim emëruar.
U bindëm se nuk na bënin veshët, mirëpo s'po bindeshim që nuk ishte ndonjë keqkuptim. Tekefundit, përse më uronin? Më shihnin me një grua përkrahu dhe vetëm tashti, mbas dy vjetësh, po e merrnin vesh se ai letrari i ri (termi tipik i kohës), që kishte bërë një proçkë në Tiranë dhe për këtë e kishin dëbuar dyfish, nga kryeqyteti dhe nga vendlindja, na qenkësh martuar?!...
Po kalonim Kafen e Madhe, kur shohim përballë një shokun e fakultetit, që s'priti të takoheshim, por na e uroi në distancë. "E përse?", e pyeta me ngërçin që na kishte ngecur në grykë. "Si përse?! Për tregimet, pra", tha i çuditur ai.
Çfarë kishte ndodhur? Shtëpia botuese ishte përgjigjur me kohë pozitivisht. Mirëpo në shtëpi, pasi e kishin hapur zarfin, njëri nga vëllezërit i kishte thënë nënës pa lexuar asgjë: "Më duket se Zijai ka dashtë me botue ndonjë libër, por ia kanë kthye. Fshihe në arkën tande dhe mos i kallëzoni atij, se boll e ka që asht atje larg".
I sigurt se tashmë e kisha marrë përgjigjen, redaktori kishte krijuar përshtypjen se, përderisa nuk po ndihej pas atyre vlerësimeve, autori duhej të ishte ose ndonjë kokërr mendjemadhi, ose ndonjë mizantrop që kishte hequr dorë befasisht nga libri i parë. Pastaj mësoi se autori nuk jetonte në Shkodër, por diku në Dibër, në Kukës a Tropojë.
Për të tërhequr vëmendjen, kishte botuar tregime të miat në "Drita", me shpresën se do t'u dilja për zot. Por as në Helshan, as në Krumë nuk e shihnim kund këtë gazetë. Çfarë pamë me sytë tanë, me t'u kthyer nga pjaca, ishte zarfi që nëna e nxori nga arka. E kështu, si ta them, isha bërë apo isha njohur si shkrimtar, pa ditur gjë vetë...
Fragmente nga libri
"A është e mundur që nga tërë ajo mrekulli planetësh e satelitësh, e cila u regjistrua nga astrologët si një ngjarje e rrallë për botën, unë do të mbaj mend përgjithmonë vetëm këtë puthje njerëzore?!
E ku ta dish, ndoshta edhe vetë njeriu është sa një planet dhe, si çdo planet, ka universin e tij. Në universin e atyre dy njerëzve dashuria ishte si një eklips i përjetshëm, që ua mbulonte dhembjet e fatit."
Eklips
"U pre uji në Kthjellë dhe Gjon Bardhi, biri i një fshatari, u nis për të vrarë kuçedrën. Ai shkoi dhe bashkëfshatarët e pritën gjatë. Kot pritën, se Gjon Bardhi nuk u kthye. Mirëpo uji erdhi në fshat. Atëherë njerëzit thanë se kuçedra ishte mundur. Kaluan vite dhe një ditë uji u ndal prapë.
Fshati dërgoi njerëz në mal të shihnin për ujin. Kur u afruan te shpella, dëgjuan ulërima. Ata filluan t'i luteshin kuçedrës, por kuçedra i priti me flakadan, duke nxjerrë nga goja zjarr të madh. Pastaj nuk vonoi, doli në grykë të shpellës. Kur e panë, fshatarët u mahnitën. Gjon Bardhi, që e kishte vrarë dikur kuçedrën, në vend të saj ishte bërë vetë kuçedër..."
Qyrku
"Ke dëgjuar ndonjëherë për ata derrat që përdoreshin dikur në luftë? Në fushat e minuara, më parë se të kalonte këmbësoria, lëshonin derrat. Kafshët e mjera vërshonin përpara me vrap, shkelnin nëpër mina dhe i bënin të pëlcisnin. Ato vërtet i çminon fushat, por hidheshin vetë në erë.
Nganjëherë, një derri të tillë i ngjan edhe ai që, i joshur nga e reja, kuturis të shkelë i pari mbi minat e kërkimit dhe vë veten në rrezik për t'i hapur udhë një turme parazitësh... Hahaaa!"
Ylli i plakave
Komente mbi autorin
"Zija Çela është ndër të paktët, për shumëçfarë i vetmi, që kalimin nga diktatura në demokraci e bëri të qetë: një fije vazhdimësie konstante, e brendshme, e karakterizon prozën e tij që nga hapat e parë, deri në ditët e sotme. Është zjarri i pashuar që si tundim, si shqetësim dhe brengë, s'pushon së qeni i ndezur.
Drita e tij digjet përbrenda personazheve, duke lëshuar diskretshëm shkëndijime edhe gjatë diktaturës, pastaj duke e pushtuar sovranshëm hapësirën demokratike shqiptare. Por pa e kursyer as këtë të fundit, përkundrazi, zhgënjimi dhe protesta shpesh do të buçasin fuqishëm.
Në tërësinë e krijimtarisë së Zija Çelës, sado e largët, megjithatë ndihet prania e një labirinti të ndërlikuar, nganjëherë pa dalje të qartë. Për rrjedhim, autori e vuan si shqetësim të përhershëm ndjenjën që, edhe pos flijimit të zemrës, nuk arrin ta bëjë më dinjitoze botën përreth."
Ali Aliu
"Zija Çela as në kohët më të liga nuk ishte rob i konventave dhe kufizimeve. Arsyeja është e thjeshtë: Zija Çela ishte rritur më shumë dhe ishte më mendjehapur se ç'mund të lejonin kufizimet dhe ndasitë në hapësirën tonë letrare."
Mehmet Kraja
