Prolegomena për çdo metafizikë të ardhme, Immanuel Kant

Titulli: Prolegomena për çdo metafizikë të ardhme
Original:Prolegomena zu einer jeden kunftigen metaphysik
Kategoria: Filozofi
Autori:Immanuel Kant
Perktheu: Hysamedin Feraj
Botues: Zenit
Viti: 2023
Fq. 168
Pesha: 0.210 kg
ISBN: 978-9928-293-48-0
Ky libër është në gjuhën shqipe


Mbi librin

Nëse është shkencë, pse nuk fiton, ashtu si shkencat e tjera, miratimin universal dhe afatgjatë? Nëse nuk është, si arrin të fryhet me dukjen e shkencës, dhe ta mbajë intelektin njerëzor  me një shpresë që as nuk shuhet as nuk përmbushet kurrë? Pra, pavarësisht nëse tregojmë diturinë a paditurinë e tonë, duhet që një herë të provohet diçka e sigurtë për natyrën e kësaj shkence të pretenduar, sepse mbi atë bazë nuk mund të qëndrohet më. Ndërkohë që çdo shkencë tjetër përparon pa pushim, duket gati qesharake se në këtë shkencë që pretendon me qenë vetë urtësia, orakullin e së cilës e pyet çdo njeri, rrotullohemi përherë në vend, pa shkuar asnjë hap më tej. Po ashtu i ka humbur shumë prej ithtarëve të saj, dhe ata që ndjehen mjaft të fortë sa të shkëlqejnë në shkencat e tjera duket se nuk duan që lavdin e vet ta peshojnë në të, ku çdokush, që përndryshe është gdhe për gjithçka tjetër, i lejon vetes një gjykim vendimtar; sepse në këtë fushë nuk ka në fakt ende asnjë masë dhe asnjë peshë për me dallu thellësinë nga llogjet e cekëta.

Por nuk është diçka e padëgjuar që mbas përpunimit të gjatë të një shkence, mbas mrekullimit për sa është arritur në të, në fund dikujt mund t’i bie ndërmend me pyet: a është e mundur ajo shkencë dhe si është e mundur. Sepse arsyeja njerëzore e ka aq qejf ndërtimin sa shpesh e ka ngritur kullën dhe pastaj e ka shembë sërish, për me pa sa mund të ketë qenë ndërtuar mirë themeli i saj. Kurrë nuk është vonë me u bë të arsyeshëm e të urtë; por kur thellësia vjen me vonesë përherë është më e vështirë me e vënë në udhë të mbarë.

Më pyet nëse një shkencë është e mundur ka parakusht dyshimin në realitetin e saj. Por ky dyshim fyen këdo, e gjithë pasuria e të cilit ndoshta mund të qëndrojë në atë stoli të pretenduar; dhe prandaj, ai që mund të bjerë në dyshim duhet të bëhet gati vetëm për kundërshtime, nga të gjitha anët. Disa, në ndërgjegjen krenare për pronën e tyre të lashtë, dhe prandaj të mbajtur për të drejtë, me kompendiumët e tyre metafizikë në dorë do ta shohin nga lart me përbuzje. Të tjerë, të cilët askund nuk shohin diçka tjetër veç asaj që është e njëjtë me çka tashmë e kanë parë diku, nuk do ta kuptojnë; dhe për ca kohë gjithçka do të mbetet si më parë, a thua se nuk ka ndodhur asgjë që lind frikë ose shpresë për ndonjë ndryshim të afërt.