Vals në shkretëtirë, Grigor Banushi

Një katundar zbriti në Tiranë dhe pyeti se si mund të bëhej milioner. I thanë që bëhej, po të merrej me politikë. Politika, i shpjeguan, është një zanat që bën kujdes për fatet e kombit. U bënë njëzet e kusur vjet tani, që katundari kujdeset pa pushim për fatet e kombit.

E gjithë lënda poetike, por edhe shkrimet e tjera janë marrë nga botimet e para, më të hershmet, duke ruajtur origjinalitetin e tyre dhe, aty ku është parë e nevojshme. është bërë edhe shpjegimi i fjalëve e shprehjeve me përdorim më të rrallë.

Këtë roman mund ta quajmë sagë, epope, roman lumë që i referohet një areali të njohur për ne si dhe një kohe jo shumë të largët për mbamendjen tonë.

Njëra nga historitë është fare e thjeshtë, ndërsa tjetra është disi e jashtëzakonshme. Ajo lind nga një ëndërr, vazhdon në zhgjëndërr dhe duke kaluar nga një gojë te tjetra, flet për një vit të së ardhmes.

Marta erdhi ndërsa ishim të mbyllur e të izoluar gjatë pandemisë. Filtroi nëpër këto faqe ndërkohë që unë, i shkëputur nga bota, po mësoja të fragmentarizoja gjithçka, po zbuloja doktrinën time personale: të isha esencial.

Ndër ta, emna të mirënjohun për letërsinë bashkëkohore shqiptare, me botime e publikime, prani letrare të dendun nëpër kanalet letrare të rrjeteve sociale, si dhe tjerë me shtytje të herëhershme për me shkruejtë në këtë zhanër. 

Vrojtues dhe ndriçues i skutave më të thella të qenies, Arapi ngulmon në këto novela, sikurse edhe në poetikën e tij, në gjetjen e atyre udhëve që do të na çonin në kthimin tonë drejt njeriut.

Jemi në Tiranën e fund viteve ‘80. Një student burgoset. Këtu zë fill një rrëfim tronditës, me një ngjitje mahnitëse deri në mbyllje të librit. Hija e ankthit bie edhe mbi rrethin e miqve të tij. Shpresat fiken.

Kolë Laca duhet të fotografojë këtë gjëmë. Aparati i tij nuk përjetëson vetëm kronikën e qytetit, por edhe fatin e tij.

Teksa Di Hima heton, na shpaloset përpara syve një mjerim i madh, jo vetëm  ekonomik, por edhe shpirtëror. Njerëz që nuk duan të njohin rrënjët e tyre,  të shkuarën e tyre; gra që shiten e blihen në pazar për hiçmosgjë, njerëz të kulturës që i kanë duart e lidhura në gjithë atë zallahi, mjekë që përplasen me  realitete të paimagjinueshme, njerëz të lirë...

Në një dialog të mprehtë me Europën posthegjemoniste, poeti Rudolf Marku mbetet dishepull i paepur i një shkolle të përveçme; banor malesh dhe anëdetesh, poezia e tij i shmang perspektivat tokësore për të bërë bashk najadat dhe ujqërit. Marku është poet tragjik, por tragjedia nuk është fjala e tij e fundit.

Ajo i shpjegonte se, kur merr ndër duar një gotë verë, ke vënë në punë shqisën e të prekurit. E ndërsa e nuhat, ke përdorur shqisën e nuhatjes. Kur e pi, ke vënë në lëvizje të gjitha shqisat e ndijimit dhe të shijes. Kur e sheh verën brenda gotës, duke e rrotulluar lehtë, ke thirrur shqisën e të parit.

 Ky është libri ku konceptualiteti krijues i Migjenit skalitet për të bërë të mundur një komunikim shpirtëror, gati përtej kohës dhe hapësirës, për të gjithë lexuesit pa përjashtim.

I huaj ndihem në këtë epokëtë tymit, të temjanit e mashtrimit,kur Humanizmi dergjur rri përtokëdhe lart valvitet flamur’ i çnjerzimit.

Në këtë mënyrë, ai i jepte luftës për liri dhe për shtet të përqendruar të shqiptarëve, një dimension mbareuropian. Si asnjëherë, epopeja e lavdishme e Kastriotit dhe e popullit të tij u bë kryeshqetësimi i kancelarive europiane.