Une c'jam, Eloca (Joana) Caka

Të gjitha shkrimet e tij na dëshmojnë se njeriu nuk është eksponent i një klase sociale (si në marksizëm), por është unik dhe i paprekshëm, individ me të drejta të patjetërsueshme dhe qenie sociale, e cila realizohet vetëm gjatë bashkëjetesës me njerëzit e tjerë.

Romani u jep përgjigje pyetjeve rreth pafundësisë dhe përjetësisë. A është e pafundme Bota? Apo është thjesht një strukturë gjigante që diku përfundon? E si mbaron? Sa larg kemi mundur ta shohim me instrumentet tona?

Te satira politike e Fishtës, përmbajtja paraqitet si një rast ose si lehtësi për një lloj të veçantë të ushtrimit formal të gjuhes.

Duke u nisur nga fati i dhimbshëm i të atit të zhdukur në kampet naziste, Kish eksploron fatet njerëzore, të errëta e misterioze, gjatë një epoke të specializuar në zhdukjen pa lënë gjurmë të njerëzve. Për të arritur këtë fshirje-llahtar duhej më parë shpërfillur njeriu si i tillë, çdo njeri i marrë në veçanti duhej kthyer në diçka të parëndësishme, që...

"Betejat e humbura" të Tiranës janë brenda gërmave, rreshtave dhe faqeve te këtij libri. Shpesh këto "beteja" janë zhvilluar dhe humbur pa u kuptuar nga njerëzit që ishin në përplasje me sundimtarët politikë.

Krimi është prezent në jetën tonë në forma të ndryshme e të gjitha zbulohen në "Lojën e Vjetër". Shqiptarët e të gjitha klasave shoqërore janë detyruar të luajnë, si gjatë komunizmit ashtu dhe në periudhën kaotike të tranzicionit. Loja mbetet e njëjtë: "Loja e Vjetër" për pushtet.

Frymëmarrja, ankthi dhe lotët e një historie që nis dhe përfundon me dhimbje.

Kujtimet nga jeta e përditshme në Tiranën e viteve të periudhës para kohës së komunizmit vijnë me një shqipe për t’u pasur zili, herë herë si një album familjar dhe më pas si grimca nga jeta e një fëmije si dhe një meditim mbi diktaturën dhe pasojat që ajo pati në të menduarit dhe të jetuarit.

Në këtë libër, Kongoli risjell një personazh të njohur të tij, inspektorin Sabit Kurti. Në prag të pensionit, ai ngarkohet me një detyrë të fundit, disi të veçantë, të shmangë vrasjen e paralajmëruar të një personin VIP. S'dihet kush do të jetë viktima, as vrasësi, as motivet e vrasjes.

-Të kam ndjekur nga vrima e çelsit, -Çfarë thua..., -qeshi, -Çdo ditë atë punë bëja... -Dmth ti ke parë cfarë beja?

Kush nuk kupton përparimin, e merr kufirin e mendjes së tij për kufirin e botës.

“Tregimet e Tironës” përcjellin nostalgji dhe përmallim, zgjojnë kujtime dhe nxisin kthim të kokës pas. Stili dhe gjuha e të shkruarit janë në harmoni të plotë me titullin dhe brendinë e librit.

Subjekti lirik i poezisë së Dije Demiri- Frangut është një qënie që jeton në kafaz, që po tkurret gjithnjë e më shumë, që po zhbëhet dalëngadalë, nën ndryshimin e erozionin e pamëshirshëm të kohës.

Gjithashtu, e kaluara e tij me njerëz dhe me kujtime, fjalët e të atit dhe një marrëdhënie e çuditshme me botën femërore, e përndjekin si fantazma dhe ia ndryshojnë rrjedhën e jetës. I ndodhur në një rreth vicioz, mes kujtimeve, dëshirave dhe pasioneve, problemeve të moshës dhe të familjes, jetës dhe vdekjes, ai përpiqet të gjejë rrugëdalje duke lexuar...

Por sado që përpiqemi për t’u përshtatur nuk mundemi, sepse karakteret që kemi fshehur janë ato të lindurat, që nuk fshihen me gomë thjesht se një moment vendosëm ashtu. Ato janë pjesët që na dalin në ëndrra, që na bëjnë të palumtur, edhe kur mendojmë se kemi gjithçka.