Arturo Ui, Bertolt Brecht

Title: Arturo Ui
Original: Arturo Ui
Category: Drama
Author: Bertolt Brecht
Albanian translator: Robert Shvarc
Publisher: Bota Shqiptare
Year: 2007
Pgs. 110
Weight: 0.201 kg.
ISBN: 978-99943-939-7-8

Mbi librin

Arturo Ui është një nga dramat më të famshme të shekullit të njëzetë. Autori e shkroi atë brenda tre javësh, në një periudhë të frikshme, kur gjendej refugjat politik në Danimarkë i arratisur nga vendi i tij, Gjermania, me pasuri të konfiskuar nga Gestapo si “shkrimtar komunist”. Një alegori politike, drama flet për ngritjen në pushtet të një gangsteri në Çikago dhe përfundon me paralajmërimin se, ndonëse Arturo Ui ra, rreziku i diktaturës është njësoj.

Bertolt Brecht (1898-1956) u arratis nga Berlini në shkurt të vitit 1933, të nesërmen e djegies së Rajshtagut, selisë së parlamentit të Gjermanisë. Vetëm pak ditë më parë, Presidenti Paul von Hindenberg pati emëruar Adolf Hitlerin si kancelar me supozimin e gabuar se “bojaxhiu”, siç e quante Brecht atë, ishte në fund fare një politikan i kontrollueshëm.

Ai fillimisht mendoi të ikte në Bavari me bashkëshorten e tij, piktoren Helene Weigel, por mori letra kërcënuese që paralajmëronin një vizitë nga paramilitarët nazistë, SA.

Më 27 shkurt, djegia e Rajshtagut shërbeu si pretekst që nazistët të deklaronin gjendjen e jashtëzakonshme duke pezulluar liritë civile dhe duke ndaluar kontrollin e qeverisë nga parlamenti. Walter Mehring, një shkrimtar gjerman, librat e të cilit u dogjën gjatë djegies së librave të organizuar nga nazistët, paralajmëroi Brechtin që duhej të ikte nga Gjermania.

Brecht shkoi në Danimarkë dhe në vitin 1941 u arratis edhe një herë, për në Shtetet e Bashkuara. Ai pati një jetë të vështirë në Danimarkë dhe mbijetoi falë ndihmës së Karin Michaelis, një shkrimtar i famshëm për kohën.

Drama Arturo Ui është bazuar në personazhe reale. Në të dallohet presidenti Hindenberg (Dogsborough), Geringu (Giri) Gëbelsi (Givola), Ernst Röhm (Ernesto Roma). Arturo Ui përshkruan në detaje procesin e kërcënimit, shantazhit dhe dhunës që sjell fitoren e regjimit fashist. Puna e Brecht-it mbetet e rëndësishme edhe sot për shkak të rrezikut të diktaturës. Vargu i fundit i dramës thotë: “Kurva që lindi atë [Arturo Uinë], është në afsh edhe sot.”

Drama u luajt për herë të parë në Shtutgard në vitin 1958, pas vdekjes së Brecht. Ajo është sjellë në shqip nga Robert Shvarc në vitet 1970 dhe është vënë në skenë shumë herë.