Udhëtim në botën e pikturës shqiptare, Luan Rama

.... Kjo Shqipëri, kur i kërcënohej rreziku Europës nga pushtimet e Turqisë, ndënë kryetrimin e pavdekur të saj, Skënderbejnë, u bë porta e hekurtë kundra sulmeve më të tërbuara të sulltanëve më t'egër që ka pas Turqia.

Isha në Vjenë. Isha shumë i ri dhe shumë i varfër, u jepja mësime private gjuhe pak njerëzve të cilët patën besim tek unë. Në të vërtetë, në atë kohë nuk kisha as idenë më të vogël se çfarë dëshiroja të bëhesha... Isha në kërkim të bukës së gojës, kisha uri të madhe e zorrët më këndonin në bark, kur rastësia e madhe më solli në Burgtheater si figurant....

Shqiptarët nuk janë as sllavë dhe as helenë, por përfaqësuesit e një qytetërimi të vjetër, një nga më të lashtit e Europës, i cili ka lënë monumentet dhe kujtesën e vet në dy brigjet e Adriatikut dhe të detit Jon, me Skënderbeun, idealin e Mesjetës dhe Boçarin, personifikimin kalorësiak të kohëve moderne.

Pas vdekjes së Agronit, mbretit të fuqishëm ilir, ishte gruaja e tij, Teuta, ajo që e drejtoi mbretërinë ilire, duke u bërë një nga figurat më spikatëse të asaj kohe. Me një zgjuarsi dhe kurajë të veçantë, kjo stratege dhe "mbretëreshë e deteve", siç e konsideruan historianët e kohës, i dha një dritë të re qytetërimit ilir.

Armët nuk jua solla unë, por ju gjeta të armatosur. Lirinë e pashë se e keni kudo: në kraharor, në ballë, në shpatat dhe ushtat tuaja dhe, si kujdestarë të pashoq të lënë nga ati im, ju e vutë përsëri në vend skeptrin që më ruajtët deri këtë ditë dhe më bëtë përsëri zot të këtij vendi.

Kënga e popullit mbetet gjithnjë frymëzuese edhe për një soprano të muzikës klasike. Të jetosh dhe të krijosh mes të dyjave është sa e vështirë, aq edhe pasionante!... Jeta në art kërkon sakrifica të mëdha, por asaj duhet t'i përkushtohesh që të arrish të ngjitesh në lartësitë e artit të vërtetë.