Pesë leksione mbi letërsinë, Bashkim Shehu

Titulli: Pesë leksione mbi letërsinë
Gjinia: Kritikë letrare
Autori: Bashkim Shehu
Shtëpia botuese: UET Press
Viti: 2019
Fq. 130
Pesha: 0.222 kg.
ISBN: 978-9928-236-83-8

Koment nga Ylljet Aliçka

Duke ballafaquar vazhdimisht mendimin, racionalen me letërsinë, Bashkim Shehu nuk gjykon, ai shmang pronësinë e ideve dhe ndihet i lirë “të udhëtojë” me idetë e të tjerëve, duke iu bërë herë pas here modifikime të lehta ideve të shprehura nga dikush tjetër, sipas parimit se, nëse një pretendim vjen në kundërshtim me pretendimet e mëparshme, të cilat ne patëm arsye të mjaftueshme për t’i pranuar, atëherë kemi prova të mjaftueshme për t’i vënë ato në dyshim.

Sepse, një bindje që nuk lë shteg për dyshime nuk është bindje, ajo kthehet në besëtytni, duke bërë të shuhet dëshira për të dyshuar mbi të vërtetat e pranuara. Në këtë kuptim, autori rrallë jep përgjigje të sakta apo pyetje të sakta, duket sikur ai më shumë provokon duke hedhur pyetje e dilema të pasqaruara, duke mos u mbështetur në vlera të absolutizuara e duke kundërvënë pikëpamje të ndryshme për dukuri të njëjta.

Krahas vënies së ideve e teorive përballë me njëra – tjetrën, herë – herë ai përpiqet të ngrejë kokë, në dukje i ndrojtur, por që në thelb është dhe kontributi origjinal i kësaj përmbledhjeje leksionesh të ngjeshura në mendime, koncepte, informacione e dilemash si më poshtë:

A mund të shijohet një vepër letrare pa filozofi? A mund të argumentohet një ide filozofike pa imagjinatë, pa estetikën e mendimit? A mundet ligjërimi letrar të na diktojë pyetjen “a është e vërtetë?”, apo mund të na mbajë pezull ligjërimi argumentues filozofik, teoriko – shkencor, empiriko – shkencor dhe e një sërë llojesh të tjera ligjërimesh joletrare?

Cili është synimi i komunikimit nëpërmjet letërsisë? A është e vërteta zbulesë e së fshehurës, apo ka kuptimin që përshkrimi t’i përgjigjet realitetit, çka është vërtetësia e shkencës apo e dijes argumentuese?

A ka të bëjë ligjërimi letrar me parodizimin e qëllimshëm të ligjërimit filozofik, në një kohë që pranohet se ligjërimi letrar nuk është një pasqyrim i realitetit sikurse është shkenca, ose dija shkencore, apo si dhe filozofia e lidhur me racionalitetin shkencor, por nje parodi, një simulim i këtij realiteti, që siç i referohet autori Novalisit, i jep kuptim të lartë së rëndomtës, i jep së njohurës dinjitetin e së panjohurës dhe një dukje pafundësie së fundmes, pra duke romantizuar gjithçka.

Është tërësia e këtyre dilemave që e bëjnë këtë përmbledhje një libër thellësisht studimor e njëkohësisht tërheqës për t’u lexuar.