Poezi, Jorgos Seferis

Titulli: Poezi
Gjinia: Poezi
Autori: Jorgos Seferis
Shqipëroi: Romeo Çollaku, Alket Çani
Shtëpia botuese: Pika pa Sipërfaqe
Viti: 2019
Fq. 298
Pesha: 0.321 kg.

Mbi librin

Pas një vëllimi me ese të zgjedhura të J.S. të sjellë gjithashtu nga 'Pika pa sipërfaqe', në këtë botim shqip jepet pothuajse gjithë poezia e tij me përjashtim të pak vjershave që nuk iu nënshtruan aftësive tona në përkthim, si dhe të disa vargëzimeve që vetë autori, duke i shkruar për të eksperimentuar a për t’u argëtuar, i vlerësonte si të dorës së dytë dhe që nuk u përfshinë tek asnjë nga përmbledhjet e botuara në gjallje të tij, por vetëm – si shtojcë – në botimin e veprës së plotë poetike.

Mbi autorin

Jorgos Seferis u lind më 13 mars 1900, në Smirnë (Izmiri i sotëm). Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, familja e tij u vendos fillimisht në Athinë, ku J.S. kreu gjimnazin, dhe pastaj në Paris.

Më 1924, u diplomua për drejtësi. Punoi si diplomat për Ministrinë e Punëve të Jashtme të Greqisë dhe shërbeu si konsull, këshilltar ambasade e ambasador në Londër, Korçë, Kajro, Pretoria, Ankara e Bejrut. Botoi dhjetë përmbledhje poetike, si dhe një numër të madh esesh, të cilat janë grumbulluar në tre vëllime.

U nderua me çmimin "Nobel" për letërsi më 1963 dhe me një sërë çmimesh të tjerë ndërkombëtarë. Përktheu në greqisht disa prej zërave më të rëndësishëm të poezisë franceze dhe asaj anglo-amerikane të kohës së tij, si Valéry, Eliot, Pound, Yeats, Claudel, Gide, Jouve, Auden etj. Vdiq më 20 shtator 1971, në Athinë.

Fragmente nga libri

Letër Maria Paskalit

Rrokaqiejt e Nju Jorkut nuk do ta njohin kurrë vesën që zbret mbi Kifisjà,
por dy tymtarët tej pyjeve me bredha që aq shumë më pëlqenin në mërgim
kthehen rishtas sa herë shoh dy qiparisët mbi kishën tënde të njohur që ka
mëkatarë të pikturuar tek torturohen nëpër flakë dhe tym.

Gjithë marsin ijet e hijshme t’i breu reumatizma dhe në verë shkove në Eubé.
O hyjni! Si lufton jeta që të kapë mbarimin, si lumë i fryrë nga një vrimë gjilpëre ngjan.
Bën zheg gjer natën vonë, yjet flakin mushica, unë pi gazozë të pabërë dhe etje kam endé;
hënë dhe kinema, fantazma dhe mol i plogësht e mjeran.

Verinë, na shkretoi jeta dhe qiejt atikas dhe intelektualët që krenave të veta kacavirren
dhe visoret që u zvetënuan në poza të uritura e thatake
si të rinjtë që për të mbajtur monokël dhanë krejt shpirtin e tyre,
si vajzat lulediej që biskun e surbën për t’u kthyer në zambakë.

Mënojnë ditët; ditët e mia enden nëpër sahatë dhe akrepin tërheqin me vete.
Kujtohu kur ktheheshim rrugicave që dritat e automobilave të mos na masakronin.
Mendimi i botës së huaj na mbështillte dhe na shtrëngonte si një rrjetë
dhe iknim me një kamë të mprehtë fshehur në trup, ndërsa thoshe «Armodi dhe Aristogitoni».

Ule kokën të të shoh, por nëse të shoh ty do doja më tej të shihja atëherë.
Ç’vlen një njeri, ç’kërkon dhe si do ta përligjë gjallimin në praninë e dytë?
Ah! të isha lundër e humbur në Oqeanin Paqësor veç me detin dhe erën
i vetëm për të luftuar forcat e natyrës dhe pa ndërlidhjen as fuqitë.

Koqinaras, 5 gusht 1928

Shtëpia buzë detit

Shtëpitë që kisha m’i morën. Ndodhi
që vitet qenë të kobshëm: luftra, gërmadha, mërgim.
Ndonjëherë gjahtari gjen zogj kalimtarë
ndonjëherë nuk i gjen. Gjahu
qe i mirë në kohën time, shumë i zunë plumbat.
Të tjerët enden a çmenden nëpër strehime.

Mos më fol për bilbilin, as për pulëbardhën
dhe as për bishtatundësin e vogël
që shkruan në dritë shifra me bisht.
Unë nuk di ndonjë gjë të madhe për shtëpitë:
di që kanë miqësinë e tyre, asgjë tjetër
të reja në fillim, si foshnjat
që luajnë nëpër kopshte me thekët e diellit,
qëndisin grilat e ngjyrosura dhe portat
e shndritshme ditën.
Kur mbaron arkitekti ato ndryshojnë,
rrudhen buzëqeshin a pezmatohen
me ata që mbetën, me ata që ikën
dhe me të tjerë që do qenë kthyer po të mundnin,
a që u zhdukën, tani që bota
u bë han pa dyer.

Nuk di ndonjë gjë të madhe për shtëpitë;
më kujtohet gëzimi dhe trishtimi i tyre
kur qëllon që ndalem;
po edhe
nganjëherë pranë detit në dhoma të zhveshura
mbi ndonjë shtrat hekuri pa asgjë timen
duke vështruar merimangën e mbrëmjes them me vete
se dikush po bëhet gati të vijë se e veshin
me petka të bardha e të zeza, me stoli shumëngjyrëshe,
dhe rreth tij pëshpëritin zonjusha të denja
me flokë gri dhe me dantella të errëta –
se po gatitet të vijë e të më përshëndesë,
a se një grua me bebëzën e shkathët, me belin e hollë,
që po kthehet nga limanet e Jugut,
nga Smirna, Rodosi, Sirakuza, Aleksandria,
nga qytete të mbyllur si grilat e nxehta
me aroma frutash të arta dhe erëzash,
ngjit shkallët pa i kapur syri
ata që gjumi i kish zënë nën shkallare.

Ti e di, shtëpitë pezmatohen lehtë kur i zhvesh.