"Historia e gruas së fotografit” është emri me të cilin e njohin të gjithë, ato pak herë që e përdorin, por, në të vërtetë, ajo është edhe historia e vetë fotografit, ose më saktë, është historia e teorisë së tij mbi rëndësinë e gjërave të vogla.
Përrallat e treguara nga Mitrush Kuteli përbëjnë pjesën më të rëndësishme të letërsisë shqiptare, një frymëzim për një numër të madh veprash të tjera letrare që pasuan përgjatë dekadave. Tregime të Moçme Shqiptare përbën një klasik të të gjitha kohërave.
Për shumë vite me radhë Enver Hoxha i imponoi historisë versionin e tij. Ai rezulton i paturpshëm për t'i transformuar ngjarjet, për t'i fshirë ose zhdukur personazhet dhe për të ngritur në histori një protagonist të vetëm: atë vetë.
Duke lexuar "Prillin e thyer" kuptohet lehtësisht përse dhe me çfarë force Ismail Kadare është pasionuar për tragjedinë dhe për dy përfaqësuesit më të shquar të saj, Shekspirin dhe Eskilin. "Miku, besa dhe gjakmarrja janë rrotat e mekanizmit të tragjedisë antike, dhe të futesh në mekanizmin e tyre është të shikosh mundësinë e tragjedisë."
Titulli: Monologu i AjsbergutOrigjinali: Monologu i AjsbergutGjinia: PoeziAutori: Vangjush ZikoShtëpia botuese: DIJA PoradeciViti: 2010Fq. 160Pesha: 0.13 kgISBN: 978-99956-826-9-9
Fragment nga libri
Monologu i Ajsbergut
Jam biri arakat i Arktikut,Hakmarrja e kaltër më yshtën.S'jua mbyta unë Titanikun,Krenaria juaj e mbyti.
Jam loti i ngrirë i qiellitKur birin e Tij kryqëzuatJam një copë e vdekur e diellit,Të pangopurit ju e kafshuat.
Nuk po vij drejt jush të hakmerrem,Zemërimin kam mbytur thellë.Dhe, nëqoftëse unë tretem,Mospërfillja juaj më tretën.
S'do t'ju mbytë gjaku i kaltër,Gjaku im si gjak pulëbardhe.Do t'ju mbytë lakmia e prapë,Verbëria juaj e madhe.
Ej, mos qeshni femra moderne,Pas perdesh me shkëlqim fshihni lirinë;Se dashuria e vërtetë mban peng të gjitha dashuritë,Dhe jeton pas vdekjes, pas tradhëtisë,Dhe përmes një burri tjetër.
Po zgjedh jetën me të gjitha shëmtitë e saj,me të gjitha mashtrimet që na ofron përditë,do e marr në duar si fëmijën e pafaj,t'i tregoj të gjitha dashuritë.
Vëllim poetik me tematikë të larmishme ku dominojnë motivet patriotike, erotike, filozofike. E veçanta e këtij vëllimi është figuracioni i larmishëm, ritmika e melodika tingëlluese si dhe stili telegrafik, pa fjalë të tepërta dhe me shumë ndjenja të sinqerta.
Njëqind vjershat dhe poemat në këtë përmbledhje janë gjithë ç'është më e mira në pesëdhjetë vjetët e krijimtarisë poetike të Ismail Kadaresë. Shumë prej këtyre vjershave kanë qenë bërthama të veprave të tij të ardhshme në prozë.
Ishin të mbjella të mbara sivjet; mos u habisni pse jam e ngazëllyer gjithmonë mbas të mbjellave. Nëna ime më lindi pas të mbjellave. Kishte kokrra fare misri nëpër mëngët e përvjelura të bluzës kur më lëshoi në shtrojën e vjetër.
Ajo pret me faqen në dorë, me hundën shtypurTek xhami: Shikon kopshtin e lulëzuarQë në diell avullon kurmin,Qoshkun e rrugës përtej,Ku tumon një furrë pjekje.
