Titulli: Udhëtim në Malin e Shenjtë
Gjinia: Roman
Autori: Nikos Kazanxaqis
Shqipëroi: Romeo Çollaku
Shtëpia botuese: Zenit Editions
Viti: 2013
Fq. 104
Pesha: 0.131 kg
ISBN: 978-9928-113-18-1
Fragment nga libri
-Zgjohu, bir, zgjohu vetë, para se të të zgjojë Vdekja.
"Je dhi"- i thosha, shpesh, shpirtit dhe mundohesha të qeshja për të mos ia plasur vajit, "je dhi o shpirt i ngratë; ke uri dhe, në vend që të hash mish e bukë e të pish verë, merr një letër të bardhë dhe shkruan: mish, bukë , verë. Dhe ha letrën".
-Zoti edhe duron, ç'i kushton koha atij? Është i pavdekshëm. Po njeriu?
-Edhe ky i pavdekshëm është, u përgjigja; vetëm se jo i gjithi; ajo ç'është e pavdekshme brenda tij, mund të bëjë durim.
-Dallimi ynë i madh, Angjelos, është ky: ti beson se e gjete shpëtimin dhe shpëtove; unë besoj se shpëtim nuk ka dhe, duke e besuar këtë, shpëtova.
Miku im më mbërtheu butësisht për krahu:
-Kij durim, tha, mos u mërzit; shpirtin të kemi shëndoshë, ai mos na u rrëzoftë; se, po u rrëzuan disa shpirtra në botë, bota do të shembet; ata janë trarët që e mbajnë. Janë të paktë, por mjaftojnë.
Më shkundi fort:
-Mbahu, Mesolongj i shkretë! tha dhe qeshi.
Po ma merrte frymën lumturia; u ktheva nga miku im dhe hapa gojën, për t'i thënë: "Ç'lumturi qenka kjo!", por nuk guxova; e dija që po të guxoja, magjia do të prishej. Mbaj mend dikur, në Tajget, mbi Spartë, rreth mbasdites, pashë një dhelpër, tek ecte në majë të gishtave, me qafën tendosur, me bishtin e gufuar përpjetë dhe hidhte sipër gurëve një hije të gjatë në ngjyrë vjollce.
Mbajta frymën se mos më nuhaste dhe ikte; mirëpo, nuk i vura dot fre gëzimit dhe, padashur, më shpëtoi një britmë e vockël; dhelpra e dëgjoi dhe, pa arritur unë të shihja se nga mori, m'u zhduk nga sytë. E tillë më është dukur, ngaherë, edhe lumturia në jetën e njeriut.
Befas, u dëgjua një bisedë dhe disa të qeshura; kishim mbërritur, tashmë, në manastir; dy murgj të majmë rrinin ulur në pezulin e pragut dhe bënin shaka me derëtarin. U ndalëm menjëherë, sikur kishim parë gjarpër; miku im më vështroi, tundi kokën:
-Ishte ëndërr, tha, pandehëm një çast se nuk ka njerëz...
Pas disa ditësh, në Malin e Shenjtë, një oshënar gjysmë i çmendur, kacavarur majë një shpelle sipër detit, më tha një fjalë që më la pa gojë:
-Të të them edhe këtë tjetrën që ta dish, shtoi. Një herë, ishte një mbret i madh, i pashëm, hamës, qejfli, me 365 gra në harem. Vajti një ditë në një manastir, i zuri syri një oshënar: "Sa e madhe sakrifica që je duke bërë!" i tha dhe e vështroi me keqardhje. "Sakrifica jote është me e madhe se imja, o mbret", ia ktheu oshënari. "Si është e mundur? – Po ja, unë bëj fli botën e përkohshme, kurse ti bën fli botën e përjetshme".
Mbi autorin
Nikos Kazanxaqis mbetet një prej prozatorëve më të mëdhenj të shekullit të kaluar, romancieri, pa dyshim, më i lexuar grek përtej kufijve të gjuhës së vet dhe, me sa është vënë re, ndër më të dashurit për lexuesit tanë.
... Le të kemi parasysh se kur ishte për herë të parë ndër kandidatët kryesorë të çmimit Nobel, ai ende nuk i kishte shkruar ato pesë a gjashtë romanet për të cilët në të ardhmen do t'i nderohej më së shumti emri.
Faqet që i jepen nëpërmjet këtij botimi lexuesit shqiptar, ky stërnip i denjë i El Grekos, i shkroi pak muaj para se vdekja t'i ngrinte frymës së tij vërshimtare më të pakapërcyeshmen e digave. I shkroi duke u mbështetur në ditarin që kishte mbajtur, aty e dyzet e ca vjet më parë, gjatë një udhëtimi në Malin e Shenjtë, së bashku me mikun e tij më të ngushtë, poetin e jashtëzakonshëm, Angjelos Siqelianos.
... Disa nga faqet më të shkëlqyera që la pena e tij. Gjë që shpresoj ta vërejë vetë lexuesi ynë, i cili ka për të gjetur, edhe këtu, Kazanxaqisin që ka njohur dhe temën më të rrahur prej tij: përballjen e vështirë dhe marrëdhënien e ndërlikuar mes njeriut dhe Zotit.
