Historia e natës së 1002 – të, Joseph Roth

Titulli: Historia e natës së 1002 – të
Origjinali: Die Geschichte von der 1002 Nacht
Gjinia: Roman
Autori:Joseph Roth
Shqipëroi: Aristidh Ristani
Shtëpia botuese: Santori
Viti: 2012
Fq. 304
Pesha: 0.401 kg.
ISBN: 978-9928-4116-1-7

Mbi librin

Romani "Historia e natës së 1002 – të", e para vepër e shkrimtarit austriak Jozef Rot e përkthyer në gjuhën shqipe, ngjan si një testament shpirtëror, njëherazi edhe si një profeci apokaliptike rreth fatit të Austrisë tashmë ish – perandori habsburgase, e cila më 1939, vit i botimit të këtij libri, duket se ka nisur të gllabërohet prej një humnere akoma më të thellë se humnera e mëparshme, si pasojë e çmendurisë naziste të aneksimit dhe të Luftës së Dytë Botërore.

Vjena e fundit të shekullit XIX, me tablotë e saj plot kontraste, përbën sfondin e këtij romani që autori e botoi në mërgim, pak para vdekjes së vet tragjike më 1939, në moshën 45 vjeçare. Ky tregim i shkëlqyer dhe alegorik për ngashënjimin dhe rrënimin personal e shoqëror, të dhëna këto nëpërmjet përshkrimesh të holla e të këndshme, përbën një mjet thelbësor për të kuptuar aftësitë e jashtëzakonshme krijuese të autorit, aftësi që janë mishërim i një njohjeje të thellë të shpirtit njerëzor, i një gjuhe të përkryer dhe i një dëshpërimi të etur për dashuri.

Romani në fjalë, ngjarjet e të cili zhvillohen në Austri aty nga viti 1880, pjesërisht edhe në Persi e në Karpatet e atëhershme austriake, është kryevepra e Jozef Rotit, suksesi kulmor i dëshpërimit të tij të papërlotur e i dashurisë së tij të zjarrtë për jetën dhe ka si zanafilë një aventurë erotike të monarkut të Persisë në Vjenën e dinastisë së Habsburgëve.

Këtu autori është zëri autentik e anonim i fabulës së romanit dhe i lëviz personazhet e veta në një lojë të pamëshirshme shahu ku asnjëri syresh nuk është i vetëdijshëm, në një lojë që do të sjellë rrënimin për të gjithë. Dhe secili prej personazheve mendon se po bën për veten e vet gjënë më të mirë, por në të vërtetë bën gjënë më të keqe, ose bën pikërisht atë gjë që e shpie drejt rrënimit. I paprekur mbetet vetëm një gjerdan margaritarësh, rreth të cilit është vërtitur në fshehtësi e tërë historia.

Mbi autorin

Jozef Roti, shkrimtar e publicist austriak me famë botërore, ka lindur më 1894 në Brodi të Galicisë, e cila asokohe i përkiste Perandorisë Austro – Hungareze. Pas mbarimit të shkollës fillore dhe të gjimnazit në vendlindje, ai vazhdoi studimet për gjermanistikë në Universitetin e Vjenës.

Me ardhjen e Hitlerit në fuqi, i cili ia dogji të gjitha librat, Jozef Roti jetoi dhe punoi si mërgimtar në Francë e në vende të tjera të Europës. Krijimtaria e tij e gjerë letrare përbëhet nga një numër i madh romanesh, novelash, tregimesh dhe esesh. Afro 15 romane të tij janë ekranizuar në Austri, në Gjermani, në SHBA dhe në Itali, si për shembull: "Rebelimi", "Marshi i Radeckit", "Historia e natës së 1002 – të", "Arrati pa fund", "Rrjeta e merimangës" etj.