1984, George Orwell

Titulli: 1984

Origjinali: 1984

Gjinia: Roman

Autori: George Orwell 

Shqipëroi: Sokol Çunga 

Shtëpia botuese: Pegi

Viti: 2020

Fq. 298

Pesha: 0.391 kg

ISBN: 978-9928-310-31-6

Mbi librin

“1984” është një roman distopik i shkrimtarit anglez George Orwell. “Vëllai  i madh po të vëzhgon” është parulla që lindi prej këtij libri, i cili shumë shpesh  është quajtur “roman despotik”, ku një qeveri autoritare shikon dhe  kontrollon gjithçka. Ai është një vizion i zymtë i së ardhmes, që shpie në  pasojat ekstreme të kushteve dhe prirjeve totalitare të botës aktuale.  

Regjimi totalitar i Vëllait të Madh, që vëzhgon vazhdimisht gjithkënd dhe  gjithçka nëpërmjet ekraneve të panumërta, ushtron kontrollin absolut mbi  veprimet dhe ndërgjegjet e njerëzve. Gjithçka i shërben pushtetit. Librat,  gazetat, arkivat dhe mendjet falsifikohen pareshtur, sepse “kush ka në dorë të  shkuarën, ka në dorë të ardhmen; kush ka në dorë të tashmen, ka në dorë të  shkuarën.”  

Uinston Smith është nëpunës në Ministrinë e së Vërtetës, e cila i përkushtohet  përditësimit të vazhdueshëm të historisë për t’iu përshtatur rrethanave të  sotme dhe aleancave të brishta. Ai bashkë me kolegët e tij mbahen nën  mbikëqyrje si një masë kolektive nga prania e kudogjendshme e Vëllait të  Madh që sheh dhe di gjithçka. Në romanin “1984” ekranet e televizorit të  vëzhgojnë dhe të gjithë përgjojnë njëri-tjetrin. Krimmendimi është “mëkati” që  sjell vdekjen, prandaj gjithçka që ndihmon krimmendimin duhet të zhduket:  liria, gjuha, ndjenjat. 

Me shumë mjeshtëri, George Orwell-i eksploron temat e kontrollit të mass medias, survejimin e qeverisë, totalitarizmin dhe metodat e një diktatori për  të manipuluar dhe kontrolluar historinë, mendimet dhe jetën e njerëzve në  mënyrë të atillë që askush nuk i shpëton dot. 

“1984”, një nga kryeveprat e letërsisë së shek. XX, është lexuar si  manifest dhe si profeci njëherazi. Ende te lexuesi i sotshëm vjen si thirrje për  të jetuar pa kompromis, por edhe sikur na paralajmëron të vërtetën e  ankthshme, se shtetit terrorist që mbjell vdekje është vetëm një hap larg të  kthyerit në realitet: Vëllai i Madh tashmë po na vëzhgon! 

Kritika 

Papritur, romani i Orwell-it na duket shumë i njohur. Është një botë ku Vëllai  i Madh vëzhgon vazhdimisht dhe mjetet e teknologjisë mund të përgjojnë deri  në shtëpitë e njerëzve; një botë me luftëra pa fund, ku frika dhe urrejtja  drejtohen ndaj të huajve; një botë ku qeveritë ngulin këmbë se realiteti nuk  është “diçka objektive, e jashtme, e vetëqenësishme” por “ajo që Partia beson  si të vërtetë, ajo është e vërteta.” 

                                                                                                           The New York Times 

Romani i Orwell-it është një paralajmërim për racën njerëzore. Ai thekson  rëndësinë e qëndresës përballë kontrollit të masës dhe shtypjes. 

                                                                                                             The Guardian 

Absolutisht i jashtëzakonshëm! 

                                                                                                              Time 

Orwell e krijoi personazhin e O’Brajënit për të paralajmëruar njerëzit nga  intelektuali që e josh pushteti në mënyrë sadiste.  

                                                                                                               The New Yorker 

Është thuajse e pamundur të përmendësh propagandën, mbikëqyrjen,  politikat autoritare apo shtrembërimet e së vërtetës pa marrë si referencë veprën “1984”. [...] Ai roman është njëkohësisht një ese e thellë politike dhe  një vepër arti tronditëse dhe tragjike. 

                                                                                                                 The Atlantic

Libra si ai i Orwell-it janë një paralajmërim i fuqishëm dhe do të ishte mëkat  i madh sikur lexuesit ta interpretonin “1984” thjesht si një përshkrim tjetër të barbarizmit stalinist pa e kuptuar se, në atë vepër, fjala është edhe për ne.  

                                                                                                                  Erich Fromm 

“1984” nuk u shkrua vetëm për hir të stalinizmit apo për diktaturat në  përgjithësi, por thjesht dhe vetëm për qeveritë. Edhe qeveritë më paternaliste  dukeshin si pjesë e 1984-ës dhe fraza “Vëllai i Madh po të vëzhgon”  përfaqësonte çdo gjë që ishte jashtë kontrollit të individit.  

                                                                                                                Isaac Asimov 

Shumë prej ideve të këtij libri janë bërë kaq shumë pjesë e gjuhës dhe e  trashëgimisë sonë kulturore, saqë lehtësisht mund të harrohet se “1984” në fakt është një libër. Nga “Vëllai i Madh” te “Dymendimi”, peizazhi i distopisë që krijoi Orwell-i ekziston edhe në mendjet e atyre që s’e kanë lexuar librin.  Ai është shndërruar në një doracak për totalitarizmin, për shtetin që vëzhgon  gjithçka, për pushtetin e mass-medias në manipulimin e opinionit publik, të historisë, madje edhe të së vërtetës.  

                                                                                                                                                                                                                                                                 Independent