Beteja e librave, Jonathan Swift

Titulli: Beteja e librave
Origjinali: A full and true account of the battle fought last Friday between the antient and the modern books in St. James's Library
Gjinia: Roman
Autori: Jonathan Swift
Shqipëroi: Azem Qazimi
Shtëpia botuese: Zenit Editions
Viti: 2018
Fq. 72
Pesha: 0.107 kg.
ISBN: 978-9928-113-79-5

Koment nga George Steiner

Siç ka treguar Ernst Kurtiusi: "Grindja midis të Lashtëve dhe Modernëve" – debati mbi parësinë e klasicitetit ndaj modernitetit – zë fill në Mesjetë dhe është i lidhur ngushtë me kushtet e Europës së sapodalë nga latiniteti dhe me evokimet e qarta që Rilindja u bënte burimeve, modeleve dhe idealeve të veçanta antike.

Epika rilindase, tragjedia neoklasike, disa forma lirike, si odet dhe satira (si në vargje, ashtu edhe në prozë), e shpallin hapur borxhin e tyre – natyrën e tyre si imitatio dialektike – ndaj pararendësve grekë dhe latinë.

Ishte krejt e ligjshme të pohoje se letërsitë në gjuhët popullore, që lindën si rrjedhojë e së tatëpjetës së communitas – it helenistiko – roman, s'ishin veçse shtojca të Homerit dhe të Virgjilit, të Senekës dhe të tragjikëve grekë, të Pindarit, të Horacit dhe të Juvenalit.

***

.... Nga rrëgjimi i duarduarshëm surreal rrjedhin saktësime groteske: beteja e Suiftit zhvillohet "të premten e shkuar në Bibliotekën Mbretërore"; poetët janë shndërruar në pararoja të kalorësisë së lehtë, këmbësorët janë rekrutuar nga mesi i historianëve, përkthyesit janë të domosdoshëm, porse mercenarë puthadorë.

Të mëdhenjtë in – folio do të bëhen pluhur nga minjtë; kjo shëmbëlltyrë e përpunuar që, në kuptimin e dyfishtë literal, rrjedh nga "mi biblioteke", pleks në vetvete referimin ndaj pluhurit, me jetëshkurtrën e grimcave lëndore.

Katalogu i kapedanëve rivalë është një parodi e përpiktë që minimizon përmes teprisë retorike, thirrjen nën armë të Iliadës...

Fragment nga libri

.... Me të mbërritur ora e prerë nga fati, zuri beteja; po, përpara se të kuturis ta përshkruaj fije e për pe, më duhet që, në shembullin e autorëve të tjerë, të grish qindra gjuhë, gojë, duar e pena, të cilat, megjithatë, s'do të mjaftojnë për t'ia dalë në krye një bëme kaq të ndriçme.

Thuajmë, o hyjneshë që vigjëlon mbi Historinë, kush u sul i pari në fushë të betejës!... Atëbotë, Aristoteli, me të pikasur Bekonin që po avitej çehrengrysur, çoi harkun dhe vërviti shigjetën, veçse ajo nuk e zuri Modernin e çartur, po, gjithë duke vërshëllyer, i kaloi atij mbi krye dhe vajti e i ra Dekartit; një grimë më vonë, maja e çeliktë gjeti një të metë në helmetë, përshkoi lëkurën dhe kartonin e saj të dyfishtë dhe iu ngul në syrin e djahtë.

Harkëtari u zgjërrye përdhe mes dhimbjesh të llahtarshme, gjer hoqi shpirt, a thua se një yll me forcë tërheqëse vigane po e thëthinte në shtjellën e tij...