Getsbi i Madh, Frensis Skot Ficxherald

Titulli: Getsbi i Madh
Origjinali: The Great Getsby
Gjinia: Roman
Autori: Frensis Skot Ficxherald
Shqipëroi: Muntaz Shehu
Shtëpia botuese: Albin
Viti: 1994
Fq. 176
Pesha: 0.13 kg

Mbi librin

Protagonisti i këtij romani, Xhei Getsbi, në të vërtetë quhet Xhejms Gec; në pamje të parë, ai është një i pasur i ngeshëm që jeton jashtë Nju-Jorkut, buzë ngushticës së Long Islandit, në një vilë madhështore ku jep pritje të jashtëzakonshme. Rreth ketij personazhi shkëlqimplotë dhe shumë të pasur qarkullojnë mjaft fjalë: askush nuk e di nga vjen dhe si e ka vënë pasurinë. Vihet re që është një njeri klasi, që njeh zakonet e shoqërisë së lartë.

Rreth tij mbretëron një frymë madhështie aristokratike dhe personaliteti e tij u bën përshtypje të gjtihëve që  e takojnë. I tillë është rasti i Nik Kerriuejit, fqinj i Getsbit misterioz, të cilin Ficxheraldi e ka bërë tregimtarin e historisë. Niku është një djalosh më prejardhje nga Perëndimi i Mesëm. Dalë nga një familjë e varfër, që përpiqet të vërë pasurinë si ndërmjetës në bursë në Nju Jork.

Getsbi i beson pak nga pak djaloshit të fshehtat e jetës  së tij: ashtu si Nikun edhe ai vjen nga provinca; një rastësi fatlume e përfshiu në botën e të pasurëve dhe mësoi shumë shpejt të sillej si të kishte qenë gjithmonë pjesë e tyre. Më pas fitoi shumë para në punë të dyshimta, por me të vetmin qëllim: të fitonte një grua, Dezin, së cilës dikur i ishte sjellë më kot vërdallë, sepse ai ishte i varfër dhe ajo rridhte nga një familje e pasur. Por ndoshi që Dezi është kushërirë e largët e Nikut dhe se banon me të shoqin, Tom Bukananin-profesioni: trashëgimtar.

Getsbi e ka blerë vetëm për të vilën në Long Island, për Dezin ai organizon mbrëmje madhështore; ai shpreson ta fitojë në këtë mënyrë. Niku organizon një takim të Getsbit me Dezin. Getsbi fiton tërë ato shpresa. Por mendjelehta Dezi, një bibë e re ngrehaluce dhe e llastuar, tipike e mjedist të saj, merr flakë me mëtuesin e saj të vjetër, por is shoqi, Tomi, arrin ta demaskojë Getsbin si një afarist batakçi. Dezi, pas shumë intrigash dhe skenash mbresëlënëse, shkakton një aksident vdekjeprurës duke ngarë automobilin e Xhejit, aksident për të cilin heroi do të mbahet përgjegjës dhe për të cilin do të vritet nga i shoqi i viktimës.

"Getsbi i Madh" është një libër i mrekullueshëm, për të ilustruar një proverb të vjetër: "Paraja nuk është lumturi". Paraqitja e këtij rrënimi është magjiplotë. "Ficxheraldi zotëron një nga cilësitë më të rralla në letërsi: hijeshinë." Raimond Shandler "Po bëhen vite që një botim i ri të më ketë tërhequr dhe tronditur si romani juaj" T.S.Eliot (nga një letër që i dërgon Ficxheraldit) Çfarë është ëndrra Amerikane?

"Ëndrra amerikane" është shprehja e bindjes se pavarësisht se cilit grup social apo ekonomik i përket dikush, ai apo ajo ka mundësinë të arrijnë majat e pasurisë dhe lumturisë nëpërmjet talentit dhe iniciativës personale. Sigurisht, pasuritë dhe fama e madhe nuk përkthehen gjithnjë në lumturi, po kjo është pjesa e dytë e kësaj ëndrre.  Frensis Skot Ficxherald (F. Scott Fitzgerald) shkroi gjithçka për këtë aspekt të ëndrrës amerikane në novelën e tij më të mirënjohur, "Getsbi i madh".

Publikuar në 10 prill, 85 vjet më parë, novela flet për materializmin dhe dekadencë, shpresat dhe zhgënjimet. "Getsbi i madh" nuk ishte shumë popullor në fillimet e veta, ku shitjet shin vetëm rreth 25,000 për 15 vjet. Por kur libri u ribotua në vitet 1945 dhe 1953, një audiencë e re lexuesish e kthyehen atë në bestseller. Tashmë ky libër konsiderohet si një nga novelat më të mira të literaturës në gjuhën angleze të shekullit të 20-të.   Shënim: Ky titull bën pjesë në librat & autorët më të shitur për vitin 2009.