Izraelitët në Shqipëri, Josef Jakoel

Titulli: Izraelitët në Shqipëri

Origjinali: Izraelitët në Shqipëri

Gjinia: Kujtime

Autori: Josef Jakoel

Shtëpia botuese: Çabej

Viti: 2020

Fq. 248

Pesha: 0.366 kg

ISBN: : 978-99956-35-54-1

Ky libër është në gjuhën shqipe

Pjesë nga libri

Ka njerëz që përpiqen të njollosin me shpifje të ulët qëndrimin fisnik dhe burrëror që mbajti populli shqiptar karshi izraelitëve duke i shpëtuar ata nga duart e nazistëve. Këta njerëz thonë se ky qëndrim i shqiptarëve karshi izraelitëve ka qenë i diktuar nga interesi, sepse izraelitët kishin para që të paguanin përkrahjen që u jepej. Nuk përjashtohet fakti që ndonjë izraelit të ketë pasur para, por këtu nuk është fjala për të përballuar nevojat jetësore të një periudhe të shkurtër kohe.

Këtu është fjala për muaj e vite me radhë. Më shpesh, këta emigrantë izraelitë të ikur me ngut dhe në rrethana tragjike nga vendi i tyre, kanë ardhur në Shqipëri vetëm me rrobat e trupit. Kurdoherë që ishte e mundur, ata punonin që të nxirrnin kotheren e bukës. Kishte izraelitë që në kohën e pushtimit italian punonin si fotografë, të tjerët merreshin me tregti ambulante, dikush tjetër punonte si çirak, e kështu e me radhë.

Por kur e shkelën nazistët vendin, u pre çdo mundësi pune, sepse izraelitëve iu desh të fshiheshin në qytete e fshatra, ku rrinin mbyllur që të mos binin në dorë të armikut gjakatar. Ka dokumente që provojnë gjendjen ekonomike të tyre të dobët.

Në kohën kur disa emigrantë izraelitë hynë në Shqipëri, janë mbajtur procesverbale nga autoritetet kufitare. Në to shkruhet se, përveç rrobave të trupit, ata nuk kishin asgjë tjetër.

Prefektura e Durrësit më 5 korrik 1943 njoftonte Drejtorinë e Përgjithshme të Policisë se katër familje izraelite që duhej të dërgoheshin nga Kruja në Lushnjë nuk kishin as me se t’i paguanin shpenzimet e udhëtimit. Disa emigrantë izraelitë të ardhur nga Prishtina, nga Shkupi etj., u trajtuan si refugjatë dhe atyre u është akorduar një kuotë ditore për ushqim. Edhe më keq paraqitej gjendja e atyre izraelitëve që u arratisën nga shtetet fqinje. Disa prej tyre u detyruan t’i kërkojnë Ministrisë së Punëve të Brendshme që t’i lejonte të shkonin në Tiranë për të shitur plaçka shtëpiake për të përballuar ushqimin ditor.

Përkundrazi, ka shumë raste kur shqiptarët jo vetëm që nuk kërkuan shpërblime, por as që i pranuan ato. Po ashtu ka raste që shqiptarët kthyen të paprekura sendet me vlerë që izraelitët u kishin besuar kur po bëheshin gati të arratiseshin fshatrave. Më sipër përmenda rastin e Avram Eliasaf Ganiut, të cilit Beqir Qoqja ia ktheu paratë letër e flori që ai i kishte besuar në prag të daljes në ilegalitet. Po ashtu ndodhi edhe me Nadire Binxhiun, e cila ruajti dhe ktheu të paprekura sendet që i kishin besuar izraelitët.