Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë, Roland Qafoku

Titulli: Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë (kopertinë e trashë)
Origjinali: Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë
Gjinia: Histori
Autori: Roland Qafoku
Shtëpia botuese: Onufri
Viti: 2015
Fq. 350
Pesha: 1.572 kg.
ISBN: 978-9928-186-72-0

Koment nga Shaban Sinani

Roland Qafoku, autori i librit "Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë", kur vendosi të shkruante për të dhënat themelore të jetës dhe punës së 33 kryeministrave shqiptarë nga viti 1912 deri më sot, nuk kishte ndonjë përvojë të gatshme në shkrimet letrare e shkencore shqip, përveç botimit Parlamenti, legjislaturat, ligjvënësit, përgatitur e botuar në vitin 2005, në 85- vjetorin e fillimeve të parlamentarizmit në Shqipëri.

Ky është një libër për të cilin është punuar për një kohë të gjatë: në arkiva e në botime të rralla, në libra me kujtime e në ditarë, në shtypin e vendit e në shtypin e huaj, me dëshmitarë të drejtpërdrejtë dhe trashëgimtarë të harruar.

Nisur, me sa duket, për të plotësuar njohjen e lexuesve rreth qeverisësve të vendit përgjatë një shekulli, përmes një rubrike të qëndrueshme në një të përditshme, pak nga pak ideja u kthye në projekt dhe tani është në duart e lexuesve.

Ka qenë natyrisht shumë e vështirë për autorin ta përfundojë me sukses këtë libër. Në Shqipëri nuk është traditë nderimi i paraardhësit në politikë. Nuk ka qenë ndonjëherë dhe as është sot. Tekstet e saj, përveç Ahmet Zogut e Fan Nolit, Enver Hoxhës e Mehmet Shehut, vështirë se mund të përmendin ndonjë tjetër si kryeministër, për të mirë a për të keq.

Mund të thuhet se pamja tërësore e jetës politike të Shqipërisë përmes kryeministrave të saj është ende e pahistorizuar. Nëse do të bëhej një test jo me nxënës e studentë, por me profesorët e tyre, ndoshta as një të tretën e emrave të bashkështetasve të vet, që kanë kryesuar qeveritë shqiptare ndër kohëra, nuk do të gjenin.

Libri i Roland Qafokut "Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë" është si një amzë me të dhëna themelore për jetët dhe punët e 33 etatistëve shqiptarë, pjesa më e madhe e të cilëve krejt të harruar në analet e historisë e të kujtesës.

Autori ka zgjedhur një format pak a shumë të njësuar për të pahësuar profilet politike, ideologjike, shoqërore, kulturore, fetare, familjare të 33 kryeministrave shqiptarë. Përmes këtij formati kalon në një proces çertifikimi thuajse gjithë historia politike e shtetit shqiptar prej themelimit deri më sot, me lavditë dhe gjëmat e saj, me mëkëmbjen, rënien dhe ringritjen e Shqipërisë vetë; me shtetbërjen dhe shtetrrëzimin; më luftërat dhe paqet e jashtme e të brendshme; me traktatet dhe aleancat e shpallura e të pashpallura, me ruajtjen dhe negocimin e interesit kombëtar.

Dobia e librit të Roland Qafokut qëndron pikërisht tek informacioni i sistemuar prej tij për çdonjërin prej kryeministrave të Shqipërisë: prej të vetëshpallurve e të dëbuarve nga historia për prapësitë që i kanë sjellë vendit të tyre deri tek më jetëgjatët në krye të qeverive; prej dorëheqësve për hir të paqes sociale të shtetit deri tek ata që e ngritën karrierën e tyre duke qeverisur nën mbrojtjen e ushtrive të huaja.

Ka në këtë galeri tejet interesante pashallarë anadollakë që do të mjaftoheshin me një Shqipëri të bekuar muslimane, siç ka dhe një kryeministër – kryepiskop; ka të tillë që kanë qeverisur një ditë të vetme dhe të tjerë që kanë qenë në krye një çerek shekulli; ka protagonistë e figurantë, bajraktaristë e liberalë, me kulturë europeiste e të tillë që të sjellin në vëmendje anadollakun në mësallë.

Fati i historisë së Shqipërisë ka qenë dhe mbetet i lidhur me ta, pavarësisht se ku janë marrë vendimet: në kryeqendrat e Europës apo në një kryqëzor në mes të Adriatikut. Autori ka bërë zgjedhjen e duhur duke vendosur të vijë tek lexuesi jo me të dhëna të thata burokratike, por me burime që lejojnë të shihet edhe te djalli diçka që, siç shkruante Fishta, të ban me ia ndezë nji qiri; ashtu siç të mundëson për të parë dobësitë njerëzore tek ato figura politike që zakonisht janë idealizuar.

Skeda e çdo kryeministri, dalë jashtë tendencës së historiografisë shqiptare dhe pamjes bardhë – e – zi të saj, dalë në zonën gri, siç thuhet me termat e kinemasë, i bën ata jo hije të ideve dhe projekteve politike e shkencore, por qenie të gjalla, me ditët dhe jetët e tyre.

Pyetja që i mbetet lexuesit në fund për ta është: jashtë dyshimit, të gjithë ata kanë ditur ta duan Shqipërinë, por a kanë ditur ta duan dhe kur kanë gabuar në këtë pikë, çfarë dëmi i kanë sjellë vendit të tyre. E kanë dashur Shqipërinë për një selishtë, siç shkruante Sejfulla Malëshova; për një çiflig, për një kurorë, për një trill, për inat të dikujt, apo e kanë dashur për ta bërë atë më të denjë, për ta lartësuar në familjen e kombeve, për t'i dhënë emër e nderim të merituar mes tyre.

Me sa duket, ky ka qenë problemi më i ndërlikuar i historisë politike të Shqipërisë vështruar përmes jetëve të 33 kryeministrave të saj: ta duash Shqipërinë deri tek burgu yt, siç pati shkruar një publicist i njohur dy dekada më parë, apo ta duash për aq sa ajo mban mbi trupin e saj të mpakur që nga viti 1913 parësinë tënde, super – egon.

Nëse herë pas here Shqipëria është kthyer në një vend gati të paqeverisshëm, domethënë të pavetëqeverisshëm, libri i Roland Qafokut na thotë se këtu duhet kërkuar shkaku. "Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë" është një libër që do t'u shërbejë më së shumti nxënësve e studentëve, por njëherësh do të nxisë interesa e vëmendje për anë të panjohura të personalitetit të 33 kryeministrave shqiptarë: prej kontributeve të heshtura deri tek lektisjet e flirtet, prej ambicieve të parealizuara deri tek idetë që mund të evokohen në çdo kohë.

Autori ka zgjedhur një moment me simbolikë të madhe për të shkruar librin e tij: numrin 33, me të cilin vjen deri më sot historia e kryeministrave të Shqipërisë. Krishti në moshën 33 vjeçare i kishte plotësuar të gjitha misionet e veta dhe ishte i gatshëm për t'u flijuar për hir të njeridashjes.

A është kjo një shenjë se dhe Shqipëria pak nga pak po bëhet e gatshme për t'u dhënë fund rrëshqitjeve, vonesave, pavendosmërive, për t'iu bashkuar asaj familjeje që 25 vjet më parë ishte ideali që shpallën brezat e rinj për një të ardhme tjetër të saj?

Mbi autorin

Roland Qafoku është gazetar, kandidat për PHD në shkencat e komunikimit. Është diplomuar në Akademinë Ushtarake "Skënderbej" në Tiranë dhe për Gjuhë – Letërsi në Fakultetin Histori – Filologji në Universitetin e Tiranës.

Pasi kreu një specializim në universitetin e Bostonit, ai pati një përvojë në gazetën "Christian Science Monitor", radion "WBUR" dhe në televizionin "ABC Channel 5" në Boston. Ai e ka nisur karrierën e gazetarisë në gazetën "Koha Jonë" në vitin 1997.

Ka drejtuar gazetën më të madhe në Shqipëri, "Panorama", si dhe ka drejtuar gazetën "Tirana Observer". Më pas ka qenë drejtor i Informacionit të televizionit gjeneralist "Koha" dhe Drejtori i Informacionit në televizionin informativ "Ora News".

Që nga viti 2009, ka drejtuar emisionet "Intervista e orës 20.00" dhe "Periskop" në televizionin "Ora News", si dhe emisionet "Intervista nga Roland Qafoku" dhe "Arena" në televizionin "Planet". Prej vitit 2013, ai drejton emisionin "Debati" në televizionin "Channel One".

Është vlerësuar me çmime të veçanta për esenë më të mirë në vitin 2007, për dokumentarin "Ismail Qemali që nuk kemi njohur" në vitin 2012, si dhe me çmim special për dokumentarin "Shqiptarët e Luftës së Dytë Botërore" në vitin 2014. Që nga viti 2008, ai është pedagog i jashtëm i Gazetarisë dhe Komunikimit në Fakultetin Histori – Filologji në Universitetin e Tiranës.