Graal, shpirti i humbur i Evropes, Bujar Kule

Titulli: Graal, shpirti i humbur i Evropës dhe historia e mohuar e Alba – Gens
Origjinali: Graal, shpirti i humbur i Evropës dhe historia e mohuar e Alba – Gens
Gjinia: Histori
Autori: Bujar Kule
Shtëpia botuese: Uegen
Viti: 2013
Fq. 728
Pesha: 0.931 kg
ISBN: 978-9928-03-158-7

Mbi librin

Vepra e z. Bujar Kule, një autor i panjohur në letrat shqipe, vjen si "rrufe në qiell të kthjellët", pasi është tronditëse dhe jo thjesht përshkruese, e shkruar me stil të rrjedhshëm, nga një dorë e sigurt dhe plot fantazi, krahasime, legjendë, histori, interpretim, koherencë, simbolikë dhe kërshëri letrare njëkohësisht, nën një shqyrtim befasues të historisë dhe krahasueshmëri interesante.

Vepra e autorit Bujar Kule të lë mbresë, sepse jo thjesht për faktin që është shkruar në stilin e mbresave e përshtypjeve, por edhe të refleksioneve deduktive plot logjikë dhe si një dukuri kërshërindjellëse. Vepra ka një numër të madh faktesh dhe po ashtu faqesh dhe sido që të jetë lexohet me një frymë.

E tëra kjo i jep pikë autorit, e ngre atë lart dhe kjo do të jetë një analizë brenda dukurisë interpretuese historike, sociologjike, gjuhësore, e legjendës dhe e parashtrimit mitik të analizës së fakteve. Te lexosh veprën e z. Bujar Kule është kulturë. Të interpretosh veprën e z. Bujar Kule është korrektesë dhe kulturë.

Ta analizosh veprën e z. Bujar Kule është patjetër shkencë dhe po nuk pate çelësin e saj të duket sikur ke lexuar diçka tërheqëse, thjesht kalimthi, por pa mundur të futesh dot thellë. Kjo është edhe merita e madhe e këtij autori, i cili me sa duket pas një pune të gjatë studiuese, hulumtuese, kulturologjike dhe krahasuese, arrin më së fundi në përgjithësime tërheqëse, pa dashur ta vështirësojë leximin, duke i dhënë një lloj elegance herë klasike dhe herë të tjera siluruese, ngacmuese dhe joshëse.

Vepra e z. Bujar Kule ia ka arritur qëllimit. Ajo është shkruar bukur, me shprehje të qarta, me stil, me ndjenjë dhe me siguri. Botimi i saj do të jetë me siguri një ngjarje e rëndësishme në fushën e letrave. Duket sikur po thur një panergjik, por jo, vepra është e madhe, e fuqishme dhe tërheqëse, si një bukuri e fshehur, disi e mjegullt dhe pastaj na dritësohet ngadalë – ngadalë me rreze dielli. Autori me siguri do ta mbajë fort këtë përgjegjësi të madhe dhe të "egër" që ka hedhur krahëve të tij, për të na dhënë vepra të tjera po me këtë stil dhe po me këtë dashuri të shkruari.

Koment nga autori

Për herë të parë e "takova" Graalin në skenat e filmit të regjisorit Steven Spielberg, "Indiana Jones dhe Kryqëzata e Fundit" (1989) në të cilin rrëfehet se si arkeologu aventurier Indiana Jones, pothuajse pa dëshirën e tij, detyrohet të vihet në kërkim të objektit të mistershëm të quajtur "Graal" dhe papritmas zbulon se në kërkim të tij ishin vënë edhe nazistët e Rajhut të Tretë.

Nëse vetitë legjendare të Graalit do të ishin të vërteta dhe jo thjesht pjellë e fantazisë njerëzore, nazistët do të mund ta përdornin forcën e tij për të shtrirë pushtetin e tyre mbi mbarë botën, por Indiana Jones nuk mund të lejonte që bota të sundohej nga forcat e errësirës (nazistët!).

Së fundmi pas një sërë aventurash dhe skenash që të linin pa frymë, arkeologu amerikan do të bënte që plani i nazistëve për të shtënë në dorë Graalin aq të dëshiruar, të dështonte duke shpëtuar kështu mbarë botën nga sundimi nazist.

Të entuziazmuar nga filmi, në mënyrë thuajse të pandërgjegjshme, unë dhe shoku im i ngushtë me të cilin kishim ndarë gjatë fëmijërisë dhe rinisë sonë të hershme aq trishtime dhe gëzime, vendosëm që të "niseshim" në kërkim të Graalit.

Eureka! Gjetëm shpjegimin që kërkonim... apo më saktë vetëm pak më shumë nga ajo që ndërkohë dinim! Fjalori e përshkruante Graalin si një gotë prej smeraldi me të cilën kishte pirë Krishti në darkën e fundit, ku njëfarë Josifi nga Arimatea kishte mbledhur më pas gjakun, që rrodhi nga plaga e Krishtit në kryq, që centurioni romak Longino i kishte shkaktuar me heshtën e tij.

Më pas enciklopedia shpjegonte, përciptazi se ishin të shumta romanet të cilat përhskruarnin historinë e kërkimit të Graalit nga kalorësit e mbretit Artur. Është thuajse e kotë të them se shpjegimi i fjalorit na zhgënjeu!

Edhe në film, Graali përshkruhej si gota që kishte përdorur Krishti në darkën e fundit dhe që më pas kishte mbajtur gjakun e tij, por në ndryshim nga fjalori, në film, në një skenë të fundit zbulohej se Graali – grotë nuk ishte prej smeraldi dhe madje as prej floriri, por prej druri. Në fund të fundit, Krishti kishte qenë vetëm një marangoz i varfër!