Stuhia e borës, Vladimir Sorokin

Titulli: Stuhia e borës
Gjinia: Roman
Autori: Vladimir Sorokin
Shqipëroi: Aleksandër Koli
Shtëpia botuese: OMBRA GVG
Viti: 2016
Fq. 256
Pesha: 0.263 kg.
ISBN: 978-9928-06-146-1

Mbi librin

Në disa nga veprat e tij, Vladimir Sorokini shfaqet si kronist i një vendi të "shpikur" – Rusisë së ardhshme, ku jehon gjuha kineze dhe lulëzon high tech-u, por problemet e përjetshme të këtij vendi, si gjithmonë, nuk i lejojnë njerëzit të jetojnë njëlloj si gjithë të tjerët. Edhe në novelën "Stuhia e borës" paraqitet një pamje e po kësaj historie.

Ngjarja e përshkruar në këtë libër, është shprehëse: dy qytetarë rusë, karrocieri i bukës dhe pasagjeri, nisen për të shkuar mespërmes hapësirave të acarta dimërore drejt një destinacioni të afërm, por të kurrë të arritshëm.

Mjeku Pllaton Ilijç Garin, karakteri i të cilit na sjell ndërmend mjaft personazhe të Çehovit, synon të arrijë me çdo kusht në fshatin Dollgo, ku murtaja e zezë boliviane që po bën kërdinë, i shndërron njerëzit në përbindësha. Pllaton Ilijçi shpreson të vaksinojë të gjithë ata që nuk janë prekur akoma nga virusi.

Në hanin e fshatit Dollbeshino, ku doktori bën ndalesën e parë, për fat të keq nuk ka kuaj, ndaj Garinini e dërgon te muzhiku varfanjak Perhusha, i vetmi që mund ta ndihmojë në këtë situatë. Perhusha mbreh në motosajën e tij kuajt aq të vegjël, sa mund t'i futësh me lehtësi brenda një thesi. Udhëtarët nisen nëpër fërfëllizën e borës.

"Stuhia e borës" konsiderohet nga kritikët si një prozë e shkëlqyer e një shkrimtari "surrealist" të sotëm, duke e zhytur lexuesin në botën e përfytyrimeve, për të shijuar deri në fund frytet e fantazisë së autorit, duke perceptuar kënaqësinë stilistikore dhe kryesorja, duke përjetuar botën e madhe dhe të pasur të personazheve. Studiuesit janë të mendimit se në letërsinë e sotme ruse, romani i një realizmi të thellë po "rivalizohet" përherë e më tepër nga një kundër-roman më fluturak e më absurd.

Për çdo Leon Tolstoi, ekziston sot një Nikolai Gogol, për çdo "Doktor Zhivago", ekziston një "Mjeshtri dhe Margarita". Ky lloj absurdi i veshur me shumë të kundërta dhe enigma haset edhe në veprën e romancierit dhe dramaturgut Vladimir Sorokin, i cili është një nga shkrimtarët më të shquar dhe më të debatueshëm sot në Rusi.

Ai e nisi karrierën duke botuar krijimtari letrare modeste por të rrezikshme dhe të dënueshme për kohën në BRSS. Për këto arësye e të tjera, romanin e tij të parë u detyrua ta shesë te një botues francez.

Kjo novelë, për nga titulli dhe vendosja e ngjarjeve në shekullin e nëntëmbëdhjetë, na sjell ndërmend mjeshtrat rusë Pushkinin, Tolstoin, Turgenievin të cilët kanë shkruar tregime të shkurtëra, me tituj të përafërt mbi stuhinë dhe borën.

Por pavarësisht nga temat e njohura, Sorokini na çon në një botë me fantazi të shfrenuar, duke e shndërruar panoramën tradicionale ruse të borës, në një botë aventurash, çmendurish dhe çudirash dimërore, ndërthurur me zgjuarsi dhe elegancë, me revoltë dhe kundërshti të shumta, të cilat nuk është dhe aq e vështirë të lexohen si nënteks. Gjuha e Sorokinit na ofron një lexim të dyfishtë.

Komente mbi librin

"Stuhia e borës e Sorokinit ngjason me udhëtimin e Odiseas... Lexuesi nuk e mëson asnjëherë, nëse mjeku Garin do të arrijë në destinacion para se të "prangoset" nga krizat e tij ekzistenciale."

NPR Books

"Vladimir Sorokin është emri më unik në letërsinë e sotme ruse... Ai përdorur estetikën e realizmit magjik duke krijuar situata fantazmagorike, antibotën, dhe anasjelltas."

D. Suvorov

"Një vështrim shumëplanësh në detajet e jetës sovjetike, duke sjellë një realitet tronditës, nëpërmjet një gjuhe therëse të një bote tragjike dhe komike njëkohësisht..."

Irene Weiser