Arkeologjia e Mengjesit, Gezim Qendro

Titulli: Arkeologjia e Mëngjesit, përsiatje rreth veprës së piktorit Rexhep Ferri
Origjinali: Arkeologjia e Mëngjesit, përsiatje rreth veprës së piktorit Rexhep Ferri
Gjinia: Pikturë, art
Autori: Gëzim Qëndro
Shtëpia botuese: Dituria
Viti: 2013
Fq. 126
Pesha: 0.524 kg
ISBN: 978-9928-103-56-7

Fragment nga libri

Ja përse studimi i periudhës së artit modernist të Kosovës, të përfaqësuar në rastin e këtij botimi nga vepra e prof. Rexhep Ferrit, njërit prej artistëve më të shquar modernistë shqiptarë, të kujton pikërisht një lloj arkeologjie të mëngjesit (një mëngjes që për ta kuptuar duhet të rrëmosh thellë nëpër terrin e kohërave).

Togfjalëshi i titullit dukshëm është edhe njëfarë tautologjie e metaforës së Bernardit të Shartrës, sepse bart në vetvete tensionin e skajshëm semantik të paradigmës moderniste: ajo u shfaq si mëngjesi vezullues i një lloji të ri, pas shumë të tjerëve mbi të cilët kishte rënë muzgu e që tashmë ishin kyçur përgjithmonë në sarkofagun e historisë.

Tek e fundit, historia e artit është edhe njëfarë arkeologjie mëngjesesh, ku cilido brez shfrytëzon përvojën e atyre që jetuan përpara tij për t'i dhënë kuptim dhe substancë mëngjesit që sapo ka nisur për të, duke nxituar të lërë gjurmën e tij përpara perëndimit.

Mbi Rexhep Ferrin

Rexhep Ferri lindi në Kukës në vitin 1937. Pas mbarimit të shkollës së mesme të artit në Pejë, studioi në degën e pikturës në Akademinë e Arteve në Beograd, ku u diplomua më 1966. Ekspozitën e parë vetjake e hapi më 1967 në Galerinë e Qendrës Kulturore të Prishtinës, për të vazhduar më pas me ekspozita të tjera, si në Beograd, Viçenca etj.

Në vitin 1970 përfundoi studimet pasuniversitare në Beograd dhe më 1974 u emërua pedagog në Akademinë e Arteve Figurative në Prishtinë. Vazhdoi të ekspozonte intensivisht në shumë veprimtari të ndryshme ndërkombëtare, si në Bienalen e Aleksandrisë (Egjipt), në Galerinë Lambert (Paris), në Galerinë Kombëtare të Arteve (Tiranë), në Galerinë e Arteve (Sarajevë), në Galerinë Breht (Mynih), si dhe në shumë ekspozita të tjera kolektive dhe vetjake.

Në vitin 2000 u pranua anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës. Veprimtaria e tij artistike përfshin edhe shumë vepra letrare, kryesisht poezi dhe romane. Në vitin 1962 botoi poezinë e parë, që u pasua nga botime të shumta në këtë gjini, të cilën e ka lëvruar me sukses.

Pas romanit të parë "Atdheu im torso" (1998), vijoi të shkruajë edhe romane të tjera duke u dalluar për stilin origjinal dhe gjuhën shprehëse lakonike. Është vlerësuar me disa çmime si piktor dhe poet.