Imagjinarja, Jean - Paul Sartre

Pra, pak më parë ndodhesha te Kopshti Publik. Rrënja e gështenjës futej thellë në tokë, nën bankinë. Nuk më kujtohej më se ishte rrënjë. Fjalët ishin zhdukur dhe, bashkë me to, kuptimi i sendeve, mënyrat e përdorimit të tyre, shenjat e dobëta të njohjes që njerëzit kanë përvijuar mbi sipërfaqet e tyre.

Kisha njoftuar se sonte do të sqaroja vendin për situatën ndërkombëtare, por u pengova pasdite nga një ftesë e qeverisë gjermane për të takuar nesër, në Mynih, kancelarin Hitler, zotin Musolini dhe Chamberlaine – in. Unë e pranova këtë ftesë.

Gjithë këto vështrime që po më hanë... (Kthehen papritmas) Ha! Ju jeni vetëm dy? Unë ju pandehja shumë më tepër. (Qesh.) Atëherë, ky na qenka ferri. S'kisha për ta besuar kurrë... Ju kujtohet squfuri, turra e druve, zgara... Ah, ç'shaka! S'ka nevojë për zgarë: ferri janë të tjerët.

Nganjëherë ndiej përkëdheljen e kohës që ikën, por herë të tjera – në shumicën e rasteve – e ndiej që ajo s'kalon. Minutat e dridhshme shtrihen sa gjatë gjerë më përpijnë dhe s'mbarojnë së dhëni shpirt; të ndenjura, por ende të gjalla, ato i mbledh fshesa, të tjera ua zënë vendin, më të freskëta, po aq të kota.

Do të ishte më mirë që shprehja "shkak i vetvetes" që lejon raportin shkak në vetvete – pasojë në vetvete të bëjë njëfarë progresi, të mos shpërdorohej. Mase do të ishte më mirë të thuhej thjesht: ndërgjegja ekziston nëpërmjet vetvetes.

Ne kemi përshkruar realitetin njerëzor duke u nisur nga veprimet negative dhe nga cogito. Duke ndjekur këtë fill rrëfyes, kemi zbuluar se realiteti njerëzor është për – vetja. A është gjithçka e saj e tillë? Pa dalë nga kornizat e përshkrimit reflektiv, ne mund të takojmë mënyra ndërgjegjeje që duket se duke ndenjur në vetvete rreptësisht "për – vete".

Gjithë këto vështrime që po më hanë... (Kthehen papritmas) Ha! Ju jeni vetëm dy? Unë ju pandehja shumë më tepër. (Qesh.) Atëherë, ky na qenka ferri. S'kisha për ta besuar kurrë... Ju kujtohet squfuri, turra e druve, zgara... Ah, ç'shaka! S'ka nevojë për zgarë: ferri janë të tjerët.

Sa e ruan pastërtinë tënde, djalosh! Sa frikë ke të ndyesh duart. Mirë pra, qëndro i pastër! E kujt i duhet kjo dhe ç'tu desh që erdhe midis nesh?

Sa keq. Unë u zhvesha në banjë dhe kur t'u afrova, ti ishe i kuq flakë, nuk të kujtohet? Madje unë të thashë: "Shikoje pjeshkën time". Nuk të kujtohet që deshe të shuanim dritën dhe bëmë dashuri në errësirë? Kjo gjë m'u duk mjaft e sjellshme dhe e respektueshme nga ana jote. Nuk të kujtohet fare?