Pasuria arkeologjike e Shqipërisë në rrezik, Gjergj Frashëri

Historia e Butrintit, qytetit – port antik është e lidhur ngushtë me historinë e mbarë botës mesdhetare. Duke ofruar ankorim dhe akses në brendësi të Ballkanit malor, pozicioni strategjik i Butrintit në pikën e kontrollit të ngushticës mes Shqipërisë dhe Korfuzit i ka dhënë formë rëndësisë së tij që nga kohërat më të hershme deri në luftrat napoleoniane.

Për periudhën e hershme e dimë se Apollonia kishte një sistem të tillë ku pakica e lirë e popullsisë sundonte mbi shumicën jo të lirë. Megjithatë Aristoteli e konsideron këtë qeverisje si demokraci.

Arkeologu Neritan Ceka eksploron në këtë libër lidhjen iliro-shqiptare.

"Muret rrethuese të Butrintit në mesjetë shek. VIII - XV" nga Gjerak Karaiskaj."Elemente të rinj në Kalanë e Durrësit të shek. V – VI të erës sonë" nga Fatos Tartari."Arkitektura pasbizantine në Shqipëri (kishat me strukturë në formë kryqi me kupolë)" nga Aleksandër Meksi, Pirro Thomo."Ujësjellësi i vjetër i Kalasë së Gjirokastrës" nga Valter Shtylla.

Ky vëllim shoqërohet me bibliografinë, ku paraqitet literatura e shfrytëzuar. Në të paraqiten ë gjitha monumentet, përfshirë dhe ato që janë zbuluar e studiuar në këto vitet e fundit, që japin në këtë mënyrë më të plotë arkitekturën e kishave të Shqipërisë në shekuj.

Bep Jubani është personalitet parësor i shkollës shqiptare të arkeologjisë, prej fillimeve dhe përgjatë gjithë gjysmës së dytë të shekullit XX. Periudha së cilës iu përkushtua ishte prehistoria

The cistern continued in use until the Byzantine period. Public baths were erected west of it, taking advantage of its water The structure of the baths is rectangular and measures 24.50x6.40 meters. It has a number of rooms, of which the following can be made out: the dressing room, cold water baths, warm room, sweat bath, hot room and oven and fire room.

Nëpërmjet krahasimeve të shumta dhe shfrytëzimit të burimeve historike përcaktohet vendi që zënë fortifikimet në Shqipëri në kuadrin e perandorive të mëdha, si dhe marrëdhëniet e ndikimet reciproke në rrethana dhe faza të caktuara historike.