8 Maj, 2022

Të mësosh të përshkosh distancën.

Haruki Murakami

Haruki Murakami

Ka kaluar një kohë e gjatë që kur unë fillova të vrapoj çdo ditë. Specifikisht, ishte vjeshta e vitit 1982. Në atë kohë isha tridhjetë e tre vjeç.

Pak më herët, unë isha pronar i një klubi të vogël xhazi në Tokio, pranë stacionit Sendagaya. Pasi dola nga universiteti – ndonëse kisha qenë shumë i zënë duke punuar gjatë studimeve kështu që nuk i kisha mbyllur të gjitha provimet dhe teknikisht vijoja të isha student – hapa një klub të vogël pranë hyrjes jugore të stacionit Kokubunji. Klubi funksionoi aty për tre vjet; pastaj, kur ndërtesa ku gjendej u mbyll për rinovime, unë e zhvendosa te një lokacion i ri, më pranë qendrës së Tokios. Lokali i ri nuk ishte i madh – ne kishim një piano të madhe dhe mjaftueshëm vend sa për të ngjeshur një kuintet muzikor. Gjatë ditës funksiononte si kafene; natën ishte klub. Ne shërbenim edhe ushqim dinjitoz dhe në fundjavë kishim shfaqje live. Ky lloj klubi ishte ende i rrallë në Tokio në atë kohë kështu që ne fituam klientelë të rregullt dhe biznesi eci shumë mirë nga pikëpamja financiare.

Shumica e miqve të mi pati parashikuar që unë do të dështoja. Ata hamendësuan se një sipërmarrje që menaxhohet si një lloj hobi nuk mund të ketë sukses dhe një si puna ime – ata dyshuan se unë isha shumë naiv dhe nuk kisha as nuhatjen më të vogël për biznes – nuk do të ishte në gjendje të nxirrte para. Parashikimi i tyre ishte gjithsesi totalisht i gabuar. Të them të drejtën, nuk është se unë kisha shumë prirje për biznes. Por zbulova se për shkak se dështimi nuk ishte një alternativë e vlefshme, dhashë në të gjithçka që mundesha. Në fakt fuqia ime gjithmonë ka konsistuar në faktin që unë punoj fort dhe mund të duroj goxha fizikisht. Jam më shumë kalë pune se sa kalë garash. Jam rritur në një familje zyrtarësh të mesëm kështu që nuk është se dija ndonjë gjë nga sipërmarrja, por për fat të mirë gruaja ime rridhte nga një familje me biznes familjar dhe intuita e saj e natyrshme më ndihmoi shumë.

Vetë puna ishte e rëndë. Isha në klub nga mëngjesi deri natën vonë dhe dilja prej aty vetëm i raskapitur. Kisha gjithëfarëlloj eksperiencash të dhimbshme dhe zhgënjime me bollëk. Por, pas një copë here, fillova të nxjerr mjaftueshëm fitime sa të punësoj njerëz të tjerë dhe në fund isha në gjendje të merrja frymë më lirshëm. Për të filluar, unë kisha marrë aq shumë borxhe në banka sa këto të fundit pranuan të më jepnin ndërsa tani ia dola të paguaja shumicën e tyre. Gjërat po qetësoheshin. Në një pikë të caktuar, kishte qenë thjeshtë luftë për mbijetesë dhe unë nuk kisha pasur kohë për asgjë tjetër. Tani ndjeja se mund të ngjitesha në majë të shkallëve dhe të dilja në një zonë të hapur. Isha me vetëbesim se do të mund t’i zgjidhja problemet e reja kur ato të më shfaqeshin.

Unë mora frymë thellë, pashë pas shkallëve që sapo kisha ngjitur dhe pastaj ngadalë pashë përreth dhe fillova të mendoj për hapin tjetër në jetën time. Isha në të tridhjetat. Po arrija në një moshë në të cilën nuk mund ta konsideroja më veten të ri. Dhe, pak a shumë papritur, mua më vajti në mendje të shkruaj një roman.

E mbaj mend saktë çastin kur më ndodhi kjo. Ishte ora 1:30 e mesditës, 1 prill, 1978. Isha në stadiumin Jongu, vetëm, duke ndjekur një ndeshje bejzbolli. Stadiumi Jungi arrihej në këmbë nga apartamenti im në atë kohë dhe unë isha shumë tifoz me Dallëndyshet Yakult. Ishte një ditë shumë e bukur pranvere, pa re, me një fllad të ngrohtë. Në atë kohë nuk kishte stola në zonën jashtë fushës, kishte vetëm një të tatëpjetë me bar. Isha ulur në bar, duke surpur një birrë të ftohtë, duke parë herë pas here qiellin dhe duke shijuar lojën. Si zakonisht, stadiumi nuk ishte shumë i ngarkuar. Ishte ndeshja hapëse e sezonit dhe Dallëndyshet ishin duke u përballur me Krapin e Hiroshimës. Takeshi Yasuda ishte pritësi për Dallëndyshet. Ai ishte një pritës i shkurtër, i bëshëm me një hedhje topi shumë të pistë. Ai lehtësisht tërhiqte anën që në gjuatjen e parë. Goditësi i kryesor për Dallëndyshet ishte Dave Hilton, një amerikan i ri që sapo kishte filluar të luante për këtë skuadër. Hilton pësoi një goditje nga vija e fushës së majtë. Kërcitja e shkopit që takoi topin jehoi në të gjithë stadiumin. Hiltoni me lehtësi bëri xhiron e parë dhe goditi për herë të dytë. Dhe ai ishte çasti kur mua më ra mendimi: a e di? Ti mund të tentosh të shkruash një roman. Mbaj mend qiellin e hapur, ndjenjën e barit të ri, kërcitjen kënaqëse të shkopit të bejzbollit. Diçka ra nga qielli në atë çast dhe, çfarëdo që të ishte, unë e pranova.

Nuk kisha asnjë ambicie të isha një “shkrimtar.” Kisha vetëm një dëshirë të fortë për të shkruar një roman. Nuk kisha imazh konkret se çfarë desha të shkruaja – vetë bindjen se diçka do të më vinte në mendje, e tillë që të ishte bindëse. Kur u mendova mbi të ulurit në tavolinë në shtëpi dhe të filluarit të shkruarit, kuptova se as nuk kisha ende një penë me bojë dinjitoze. Shkova te dyqani Kinokuniya në Shinjuku dhe bleva një tufë me letër dorëshkrimi dhe një penë Sailor pesë dollarëshe. Një investim i vogël kapital për veten time.

Nga vjeshta e atij viti, unë kisha mbushur dyqind faqe me shkrim dore. Nuk ia kisha idenë se çfarë duhej të bëja me të kështu që e lashë çastin të mbë çonte më tutje dhe ia dorëzova dorëshkrimin revistës letrare Gunzo për garën për shkrimtarët e rinj. Unë e dërgova me postë pa bërë jkopje, kështu që dukshëm nuk është se ma ndjente shumë nëse, nëse ajo nuk përzgjidhej për botim, humbte dhe zhdukej përgjithmonë. Isha më i interesuar që ta kisha librin të përfunduar se sa isha i interesuar ta shihja atë të botuar.

Atë vit, Dallëndyshet Yakult, skuadra gjithmonë e dobët, fitoi kampionatin dhe mposhti Trimat Hankyi në Serinë Japoneze. Isha shumë i gëzuar për këtë dhe ndoqa shumë gara në stadiumin Korakuen. (Askujt nuk ia kishte marrë mendja se Dallëndyshet mund të fitonin kështu që stadiumi i tyre i shtëpisë, Jingu, sakaq ishte zënë nga bejzbolli i kolegjit.) Ishte me të vërtetë një vjeshtë e mrekullueshme. Qielli ishte i qartë dhe pemët ginkgo para Galerisë Përkujtimore Meiji ishin më të arta se sa i kisha parë ndonjëherë. Kjo ishte vjeshta ime e fundit në të tridhjetat.

Kur erdh pranvera, unë mora një telefonatë nga një redaktor i Gunzo i cili më tha se romani ia kishte dalë të hynte te lista e shkurtër e konkursit, ndërsa unë e kisha harruar fare që kisha hyrë në konkurs. Kisha qenë kaq i zënë me gjëra të tjera. Por romani fitoi çmimin dhe u botua atë verë nën titullin “Dëgjo erën duke kënduar.” U prit shumë mirë, dhe, pa e ditur tamam se çfarë po ndodhte, e gjeta veten të etiketuar si një shkrimtar i ri premtues. U habita, por njerëzit që njihja u habitën edhe më shumë.

Pas kësaj, ndërsa vijoja të drejtoja klubin e xhazit, shkrova një roman të dytë pak më të gjatë “Pinball, 1973.” Gjithashtu shkrova disa tregime të shkurtra dhe përktheva diçka nga F. Scott Fitzgerald. Të dy, “Dëgjo erën duke kënduar” dhe “Pinball, 1973” u nominuan për çmimin prestigjioz Akutagaëa, por në fund, asnjëri prej tyre nuk fitoi. Mua gjithsesi nunk ma ndjente. Nëse do ta kisha fituar çmimin, do të më mbysnin kërkesat për intervista dhe porositë për shkrime dhe kisha frikë se kjo do të më pengonte për punët te klubi.

E drejtova klubin e xhazit për tre vjet – duke mbajtur llogaritë, duke kontrolluar inventarin, duke ndareë punët me stafin, duke qëndruar pas banakut për të përzjerë kokteje dhe për të gatuar, duke mbyllur në orët e para të mëngjesit dhe pastaj duke qenë në gjendje për të shkruar, në shtëpi, në tavolinën e kuzhinës, deri sa të më zinte gjumi. Ndjehesha sikur po jetoja jetët e dy njerëzve. Dhe, gradualisht, e gjeta veten duke kërkuar të shkruaj një roman të një lloji më me brumë. E kisha shijuar procesin e të shkruarit në dy librat e mi të parë, por kishte pjesë të tyre me të cilat nuk isha i kënaqur. Isha në ghjendje që të shkruaja vetëm me shpërthime, në copëza të shkurtra kohe – gjysmë ore tani, një orë pastaj – dhe, për shkak se gjithmonë isha i lodhur dhe ndjehesha sikur po bëja garë me kohën, nuk isha kurrë në gjendje të përqendrohesha mirë. Me këtë lloj përqasjeje prej të hapërdari, unë isha në gjendje të shkruaja disa gjëra të reja interesante, por rezultati ishte shumë larg të qenit kompleks apo i thellë. Ndjeva a thua se mua më ishte dhënë kjo mundësi e mrekullueshme për të qenë shkrimtar, dhe kisha një dëshirë të natyrshme për ta kapur këtë mundësi për aq sa mundja. Kështu, pasi u mendova gjatë, vendosa ta mbyll biznesin dhe të përqendrohem vetëm te të shkruarit. Në këtë pikë, të ardhurat e mija nga klubi i xhazit ishin shumë më të larta se sa të ardhurat si shkrimtar, te të cilat dorëzova veten.

Shumica e miqve kundërshtuan me forcë vendimin tim, ose së paku e vunë atë në dyshim. “Biznesi po të ecën mirë,” thanë ata. “Pse nuk lë dikë tjetër ta menaxhojë ndërkohë që ti shkruan romane?” Por unë nuk mund të ndiqja këshillën e tyre. Jam lloji i personit që angazhohem tërësisht në atë që bëj. Nëse, i angazhuar, dështoj, mund ta pranoj. Por e dija se nëse i bëja gjërat me gjysmë zemre, ato nuk do të funksiononin dhe unë do të kisha gjithmonë pishmane.

Kështu, pavarësisht kundërshtimeve të të gjithëve, e shita klubin dhe, disi në siklet, fillova të punon si shkrimtar. “Do të më pëlqente thjeshtë të isha i lirë për të shkruar për dy vjet,” i shpjegova bashkëshortes sime. “Nëse nuk funksionon, unë mund të hap një lokal tjetër diku. Jam ende i ri dhe kemi ende shumë kohë për të nisur diçka të re,” Ky ishte viti 1981 dhe ne ende kishim një sasi të konsiderueshme borxhi, por mendova se unë mund të bëja më të mirën që mundesha që t’ia dilja.

Kështu unë u ula për të shkruar romanin tim dhe, atë vjeshtë, udhëtova për në Hokaido për një javë për të bërë kërkime. Gjashtë muaj më vonë kisha përfunduar Gjuetia e ethshme e deles. Ky roman ishte shumë më i gjatë se sa dy të mëparshmit, më i gjerë në qëllim dhe më i prirur për rrëfenjë. Në kohën kur e përfundova atë së shkruari, kisha një ndjesi të mirë se kam krijuar stilin tim. Tani mund ta imagjinoja veten duke nxjerrë jetesën si shkrimtar.

Redaktorët te Gunzo ishin duke kërkuar për diçka që të ishte më e rrymës kryesore dhe nuk ua ndjeu shumë për Gjutinë e ethshme të deles. Gjithsesi, lexuesit e pëlqyen shumë librin dhe kjo ëshët që më bëri mua të lumtur. Kjo ishte pika ime e vërtetë e nisjes si shkrimtar.

Pasi vendosa të bëhesha shkrimtar profesionist, një problem tjetër u shfaq: pyetja se si ta mbaja veten fizikisht mirë. Drejtimi i klubit kishte kërkuar punë fizike konstante, por sapo fillova të ulem në tavolinë gjatë të gjithë ditës, kisha filluar të shtoja kilet. Dhe po pija shumë duhan – gjashtëdhjetë cigare në ditë. Gishtat i kisha të verdhë dhe trupi më qelbte era duhan. Nuk ishte mirë për mua, vendosa. Nëse doja të kisha një jetë të gjatë si shkrimtar, duhej të gjeja një mënyrë për të mbajtur veten në formë.

Si një formë stërvitjeje, vrapimi ka shumë avantazhe. Para së gjithash, nuk ke nevojë që të të ndihmojë dikush; as nuk ka nevojë për kërkesa të veçanta. Nuk ke nevojë as të shkosh në ndonjë vend të veçantë për ta bërë. Për sa kohë ke një palë këpucë vrapi dhe një rrugë të mirë, mund të vraposh për qejf të zemrës tënde.
Pasi e mbylla barin, vendosa të ndryshoj stil jetese tërësishtd he gruaja ime e unë ikëm për të jetuar në Narashinon, në prefekturën Chiba. Zona ishte goxha rurale në atë kohë dhe nuk kishte rrotur ambiente sportive cilësore. Por kishte një bazë të Forcës për Vetëmbrojtje aty pranë, dhe rrugët mirëmbaheshin. Kishte edhe një zonë stërvitore në lagje pranë universitetit Nuhon, dhe nëse shkoja atje herët në mëngjes, kur askush tjetër nuk ishte rrotull, mund të përdorja pistën. Kështu që nuk m’u desh të mendoj tepër se cilin aktivitet fizik të zgjidhja. Unë zgjodha vrapin.

Jo shumë kohë pas kësaj, lashë edhe cigaren. Nuk ishte e lehtë ta bëja, por nuk mund të vrapoja me të vërtetë dhe të vijoja të pija duhan. Dëshira për të vrapuar ishte një ndihmë e madhe për të kapërcyer krizën e lënies së cigares. Lënia e cigares ishte gjithashtu një veprim simbolik lamtumire për jetën time të mëparshme.

Në shkollë nuk ma pati ndjerë shumë për Ditën e Sportit apo për klasën e gjimnastikës për shkak se këto përfshinin aktivitete të cilat mua më imponoheshin nga sipër. Por kurdo që kisha mundësi të bëja diçka që më pëlqente ta bëja, kur unë desha ta bëja dhe në mënyrën që desha, atëhere jepja gjithçka që kisha. Për shkak se nuk isha aq atletik apo i koordinuar, nuk isha i aftë në sporte ku gjërat vendosen në çast. Vrapimi i distancave të gjata shkon më për shtat për personin tim dhe kjo mund të shpjegojë se si unë isha në gjendje të përshtasja vrapimin lehtë në jetën time të përditshme. Mund të them të njëjtën gjë për veten time si studioz. Përgjatë të gjithë kohës së shkollimit tim, nga fillorja deri në universitet, nuk isha kurrë i interesuar për gjërat që më kërkohej t’i studioja. Për rrjedhojë, megjithëse notat që kisha nuk ishin të tilla që të kesh turp t’ia tregosh të tjerëve, sërish nuk mbaj mend të më ketë lavdëruar ndokush për ndonjë notë të mirë apo për të qenit i mirë për ndonjë gjë. Unë fillova të shijoj të studiuarit vetëm pasi mbarova punë me shkollën dhe u bëra “anëtar i shoqërisë.” Nëse diçka më interesonte, e studioja në shtëpi me ritmin tim dhe isha goxha efikas në përftimin e njohurive.

Gjëja më e mirë e të bërit shkrimtar profesionist ishte që unë mund të shkoja në krevat herët dhe të çohesha herët. Kur drejtoja klubin, unë shpesh nuk bja në gjumë deri në agim. Klubi mbyllej më dymbëdhjetë, por pastaj mua më duhej të pastroja, të bëja llogaritë, të ulesha dhe të flisja, të pija një gotë për t’u qetësuar. Nëse bën të gjitha këto, pa e kuptuar vjen ora 3 dhe lindja e diellit është fare pranë. Shpesh qëllonte që isha ende në tavolinën e kuzhinës, duke shkruar, kur dielli shfaqej. Natyralisht, në kohën kur unë zgjohesha për ditën, dielli ishte sakaq në kulm.

Kur fillova jetën si shkrimtar, unë dhe gruaja ime vendosëm që do të shkonim në krevat shpejt pasi të ngrysej dhe të çoheshim që në agim. Për mendjet tona, kjo ishte shumë e natyrshme, një mënyrë e respektueshme jete. Ne gjithashtu vendosëm se nga ai çast e më pas, ne do të përpiqeshum të takoheshim me njerëzit që donim të takonim dhe, aq shumë sa të ishte e mundshme, të mos takoheshim me ata që nuk donim. Ndjenim se, për së paku një copë here, ne mund t’i lejonim vetes këtë indulgjencë modeste.

Në këtë jetën time të re dhe të rregullt, unë zgjohesha para orës pesë dhe shkoja në krevat para orës dhjetë. Njerëz të ndryshëm janë më mirë ne pjesë të ndryshme të ditës; unë përfundimisht jam tip mëngjesi. Kjo është koha kur unë mund të përqendrohem. Më vonë, unë punoj dhe merret me punët që nuk kanë nevojë për shumë përqendrim. Në fund të ditës qetësohem, lexoj, dëgjoj muzikë. Falë këtij stili, unë kam qenë në gjendje të punoj në mënyrë efikase tashmë që prej njëzet e shtatë vjetësh. Gjithsesi është një stil që nuk të mundëson shumë të bësh jetë nate dhe në disa raste i bën marrëdhëniet me njerëzit e tjerë problematike. Njerëzit ofendohen kur ti në mënyrë të përsëritur refuzon ftesat e tyre. Por, në këtë pikë, unë ndjenja se marrëdhënia e domosdoshme që unë duhej të ndërtoja në jetën time nuk ishte me një person specifik por me një numër jospecifik lexuesish. Lexuesit do të mikprisnin çfarëdolloj stili jetese që unë të zgjidhja, për sa kohë që unë sigurohesha që çdo punë e re të ishte një përmirësim në krahasim me të shkuarën. Dhe a nuk duhej të ishte kjo detyra dhe prioriteti im kryesor si shkrimtar? Unë nuk i shoh fytyra e lexuesve kështu që një ndjesi e marrëdhënies sime me ta është diçka konceptuale, por unë e kam konsideruar këtë gjtihsesi si gjëja më e rëndësishme në jetën time.

Me fjalë te tjera, ti nuk mund t’i kënaqësh të gjithë.

Edhe kur drejtoja klubin, unë e kuptoja këtë. Shumë klientë vijon në klub. Nëse një në çdo dhjetë prej tyre pëlqente vendin dhe kthehej, kjo ishte mjaftueshëm. Nëse një nga dhjetë prej tyre ishte klient i rregullt, atëhere biznesi mbijeton. Që ta them në një mënyrë tjetër, nuk kishte rëndësi nëse nëntë nga dhjetë njerëz nuk e pëlqente klubin. Të kuptuarit të kësaj hiqte peshën nga shpatullat e mija. Sërish, unë duhej të sigurohesha që një person, ai që e pëlqente vendin, ta pëlqente me të vërtetë. Në mënyrë që kjo të ndodhte, mua më duhej ta bëja filozofinë time absolutisht të qartë dhe të mbaja këtë filozofi me durim pavarsisht të gjithave. Kjo është çfarë mësova duke menaxhuar një biznes.

Pas Gjuetia e ethshme e deles, unë vijova të shkruaj me të njëjtën prirje që pata zhvilluar si pronar biznesi. Dhe me çdo libër timin, lexuesit – ata që ktheheshin dhe ishin një në dhjetë vetë – u shtuan. Këta lexues, shumica e të cilëve ishin të rinj, mund të prisnin me durim deri sa të shfaqej libri im i rradhës pastaj e blinin atë dhe e lexonin sapo ai dilte në librari. Kjo ishte ideale për mua, ose së paku, një situatë shumë komode. Unë vijova të shkuaj llojin e gjërave që desha të shkruaja, pikërisht në mënyrën që dëshiroja t’i shkruaja dhe, nëse kjo më lejonte mua të nxirrja jetesën, atëhere nuk kisha çfarë kërkoja më shumë. Kur romani im Pylli norvegjez papritur shiti më shumë se dy milionë kopje, gjërat ndryshian disi, por kjo ndodhi goxha më vonë, më 1978.

Kur fillova të vrapoj, unë nuk bëja dot distanca të gjata. Mund të vrapoja për vetëm njëzet apo tridhjetë minuta. Por edhe kaq më merrte frymën dhe më bënte zemrën të buçasë ndërsa këmbët më dridheshin. Nuk isha stërvitur prej një kohe me të vërtetë shumë të gjatë. Në fillim isha pak në siklet kur hasja njerëz që lagjes që më shihnin mua duke vrapuar. Por, ndërsa vijova të vrapoj, trupi filloi të pranojë faktin që unë po vrapoja dhe gradualisht rezistenca ime u rrit. Mora një formë vrapuesi, frymëmarrja u bë më e rregullt dhe pulsi u qetësua. Kryesorja tani nuk ishte shpejtësia apo distanca se sa ishte vrapimi i rregullt çdo ditë, pa dështim.

Kështu, njësoj si të ngrënit, të fjeturit, punët e shtëpisë dhe të shkruarit, vrapimi u inkorporua në rutinën time të përditshme. Ndërsa ai u bë zakon, unë u ndjeva më pak në siklet për të. Shkova te dyqani i gjërave sportive dhe bleva ca pajime vrapimi dhe një palë këpucë të mira. Bleva një kronometër gjithashtu, ndërsa lexova një libër mbi të vrapuarit.

Duke parë pas, tani mendoj se ishte gjëja më me fat që unë kam lindur me një trup të fortë dhe të shëndetshëm. Ishte kjo që më bëri të mundur të vrapoj çdo ditë, tashmë që prej një çerek shekulli, duke marrë pjesë në shumë gara. Unë nuk jam lënduar kurrë, nuk jam vrarë kurrë dhe nuk jam sëmurë kurrë. Unë nuk jam një vrapues i shkëlqyer, por jam vrapues i fortë, Kjo është një nga shumë pak talente për të cilat unë jam krenar.

Viti 1983 iku dhe unë mora pjesë në garën time të parë në rrugë, Ishte një shumë e gjatë – 5 mijë – por për herë të parë unë pata një numër të kapur pas bluzës dhe prita me një grup të madh vrapuesish të tjerë të dëgjuar britmën zyrtare, “gati, nisu!” Më vonë, mendova: “Hej, kjo nuk ishte dhe aq keq! Atë maj unë bëra një garë pesëmbëdhjetë kilometra përreth liqenit Yamanaka dhe në qershor, duke dëshiruar të testoja veten se sa larg mund të shkoja, bëraxhiro përreth Pallatit Perandorak në Tokio. U rrotullova shtatë herë për një total prej 22.4 miljesh, me një ritëm shumë të mirë ndërsa këmbët nuk më dhimbën. Fillova të mendoj se ndoshta tani mund të marr pjesë në një maratonë Më vonë, zbulova në mënyrën e vështirë se pjesa më e vështirë në një maratonë vjen pasi ke përshkruar njëzet e dy milje. (Tani unë kam arritur të bëj maratona njëzet e gjashtë milje.)

Kur shikoj fotografi të mija nga mesi i viteve ’80, është e dukshme se nuk kisha ende një fizik vrapuesi. Nuk kisha vrapuar mjaftueshëm, nuk kisha vënë muskujt që kërkoheshin; krahët i kisha tepër të dobët, këmbët tepër thatime. Unë tani çuditem se si  mund të kem bërë një maratonë me një fizik të tillë. (Tani, pas shumë vitesh vrapimi, muskulatura ime ka ndryshuar tërësisht.) Por edhe në atë kohë unë mund të ndjeja se ndryshimet fizike po ndodhnin çdo ditë, gjë që më bënte mua me të vërtetë të lumtur. Ndjeja se, edhe pse isha pas të tridhjetave, trupi im sërish kishte disa mundësi. Sa më shumë vrapoja, aq më shumë potencial zbulohej.

Edhe dieta ime filloi të ndryshojë paralelisht me këtë. Fillova të ha më së shumti zarzavate, ndërsa burimi kryesor i proteinave të mija ishte peshku. Në çdo rast nuk më ka pëlqyer kurrë mishi me tepri ndërsa tani ky mospëlqim u bë edhe më i dukshëm. Unë pakësova sasinë e orizit dhe alkoolit dhe fillova të përdor vetëm ingredientë natyrorë. Ëmbëlsirat nuk ishin aq shumë problem, për shkak se nuk më kanë tërhequr kurrë.

Kur mendoj për këtë, të kesh një lloj trupi që lehtësisht vë peshë ndoshta është një bekim i fshehtë. Me fjalë të tjera, nëse unë nuk dua të fitoj peshë, më duhet të punoj fort çdo ditë, të kujdesem për çfarë ha dhe të pakësoj nepset. Njerëzit që natyralisht janë të dobët nuk kanë nevojë për stërvitje apo për t’u kujdesur për dietën. Kjo është arsyeja se pse, në shumë raste, fuqia e tyre fizike përkeqësohet me kalimin e kohës. Ata prej nesh që kanë tendencë të fitojnë peshë duhet të konsiderojnë veten me fat që semafori është i dukshëm për ta. Natyrisht, gjërat nuk janë kurrë shumë të lehta në këtë mënyrë.

Mendoj se ky këndvështrim është i vlerfshëm edhe për punën e shkrimtarit. Shkrimtarët janë të bekuar me një talent të lindur që i mundëson të shkruajnë lehtë, pavarësisht se çfarë bëjnë apo nuk bëjnë. Njësoj si uji nga një burim natyror, fjalitë thjeshët sa dalin, me pak ose aspak mund. Për fat të keq, unë nuk bie në këtë kategori. Mua më duhet të çaj shkëmbin me daltë dhe të hap një vrimë të thellë në mënyrë që të gjej burimin e krijimtarisë sime. Sa herë që filloj një roman të ri, më duhet të shpoj një vrimë të re. Por, për shkak se e kam mbajtur këtë lloj jete përgjatë shumë viteve, jam bërë shumë efikas, si teknikisht ashtu edhe fizikisht, në hapjen e këtyre vrimave në shkëmb për të gjetur damarë të rinj uji. Sapo vërej se një burim po thahet, lëviz te burimi tjetër. Nëse njereëzit që mbështeten te burimet natyrore të talentit, gjejnë papritur burimin e tyre të tharë, atëhere ata janë në telashe.

Me fjalë të tjera, le të përballemi me faktin: jeta në thelb është e padrejtë. Por, edhe në një situatë që është e padrejtë, mendoj se është e mundur të kërkosh njëfarëlloj drejtësie.

Kur i them njereëzve që unë vrapoj çdo ditë, disa çuditen goxha. “Duhet të kesh vullnet të fortë,” më thonë. Natyrisht, është e këndshme të të lavdërojnë në këtë mënyrë – shumë më mirë se sa të të shajnë. Por unë nuk mendoj se është thjeshtë vullneti që më bën mua të aftë të bëj diçka. Bota nuk është kaq e thjeshtë. Që të them të vërtetën, unë as nuk mendoj se ka shumë korelacion mes të vrapuarit çdo ditë dhe të pasurit apo jo të një vullneti të fortë. Mendoj se kam qenë në gjendje të vrapoj për më shumë se njëzet e pesë vjet për një arsye të vetme: të vrapuarit më shkon për shtat. Ose, së paku, nuk e gjej atë të dhimshme. Qeniet njerëzore natyrisht që vijojnë të bëjnë gjërat që pëlqejnë, dhe nuk vijojnë të bëjnë gjërat që nuk pëlqejnë.

Kjo është arsyeja se pse unë nuk i kam rekomanduar kurrë të tjerëve të vrapojnë. Nëse dikush ka interes në të vrapuarin në distanca të gjata, ai do të fillojë vetë. Nëse nuk është i interesuar, nuk e bind dot që të fillojë. Vrapimi në maratonë nuk është një sport për të gjithë, njësoj si të qenit shkrimtar nuk është punë për të gjithë. Askush nuk më ka rekomanduar dhe as nuk ka sugjeruar se unë mund të bëhem shkrimtar – në fakt, disa u përpoqën të më ndalonin. Unë thjeshtë kisha idenë të bëhesha dhe kjo është çfarë bëra. Njerëzit bëhen vrapues për shkak se duan të jenë vrapues.

Nuk ka rëndësi se sa shumë më përshtatet mua vrapimi në distancë, natyrisht ka ditë kur ndjehem letargjik dhe nuk dua ta bëj. Në ditë të tilla unë përpiqem të nxjerr para vetes gjithëfarëlloj justifikimesh për të mos vrapuar. NJë herë, intervistova vrapuesin olimpik Toshihiko Seko, menjëherë pasi ai ishte tërhequr nga të vrapuarit. E pyeta atë: “a ndjehet ndonjëherë një vrapues i kalibrit tënd se një ditë e caktuar nuk është për të vrapuar?” Ai më pa ngultazi dhe pastaj me një zë që e bëri shumë të qartë se sa prej budallai ishte kjo pyetje,  përgjigj: “Natyrisht. Kjo ndodh gjatë të gjithë kohës!”

Tani që e shoh nga pas, e kuptoj se sa pyetje kot ishte. Ma ha mendja se edhe në atë kohë e dija se ishte pyetje kot, por desha të dëgjoj përgjigjen drejtpërsëdrejti nga dikush i kalibrit të Sekos. Desha të di nëse, megjithëse ne jemi botë të ndryshme në kuptimin e fuqisë dhe motivimit, ne ndjehemi njësoj kur shtrëngojmë lidhëset e atleteve në mëngjes. Përgjigjja e Sekos më lehtësoi shumë. Në analizë finale, ne jemi njësoj, mendova.

Tani, kurdo që ndjej se nuk dua të vrapoj, gjtihmonë i bëj vetes të njëjtën pyetje: Ti je në gjendje të nxjerrësh jetesën si shkrimtar, duke punuar nga shtëpia, duke përcaktuar orarin tënd. Ti nuk ke nevojë të shkosh në punë me tren apo të qëndrosh ulur duke dëgjuar mbledhje të mërzitshme. A nuk e kupton se sa me fat je? Në krahasim me këtë, të vrapuarit për një orë përreth lagjes është asgjë, apo jo? Atëhere unë i lidh lidhëset dhe nisem pa hezituar. (E them këtë duke e ditur shumë mirë se ka njerëz që do të zgjidhnin trenët e mbingarkuar me njerëz dhe të ndjekin takime në vend që të vrapojnë çdo ditë.)

Gjithcesi, kjo është mënyra se si unë fillova të vrapoj. Tridhjetë e tre vjeç, kaq isha në atë kohë. Ende i ri, megjtihëse jo më një riosh. Mosha në të cilën Jezu Krishti vdiq. Mosha në të cilën F. Scott Fitzgerald filloi të marrë të tatëpjetën. Është një moshë që mund të jetë njëfarëlloj udhëkryqi në jetë. Kjo ishte mosha kur unë fillova jetën si vrapues, dhe kjo ishte edhe pikënisja ime e dobët por reale si shkrimtar.

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
>