Mendje dimri, Wallace Stevens

Titulli: Mendje dimri, poezi të zgjedhura
Origjinali: The Collected poems of Wallace Stevens
Gjinia: Poezi
Autori: Wallace Stevens
Shqipëroi: Parid Teferiçi
Shtëpia botuese: Poeteka
Viti: 2008
Fq. 216
Pesha: 0.355 kg.

Koment nga autori

Kurrë nuk mund të kemi poezi të madhe pa besuar se poezia u shërben synimeve të mëdha. Ne duhet ta pranojmë këtë që në fillim, në mënyrë që kjo të ndikojë në gjithçka ne bëjmë. Besimi ynë në madhështinë e poezisë është pjesë jetike e madhështisë së saj, pjesë e nënkuptuar e besimit të të tjerëve në madhështinë e saj.

Tashmë, shtatëdhjetë e pesë vjeç, kur kthej sytë tek ajo pakogjë që kam bërë dhe shfletoj faqet e poezive të mia të mbledhura në një vëllim të vetëm, nuk më mbetet veçse të parafrazoj atë vargun e moçëm që thotë se më ngroh jo çfarë jam, por çfarë dëshirova të isha. Nuk janë ato që kam shkruar, por ato që do kisha dashur të shkruaja, të cilat përbëjnë poezitë e mia të vërteta, poezitë e pambledhura që nuk pata forcën të realizoja.

Sado i vogël qoftë kontributi im në poezi dhe sado modeste të ketë qenë përvoja ime me poezinë, unë, përmes këtij kontributi dhe me ndihmën e kësaj përvoje, kam njohur madhështinë që gjendet përtej, fuqinë përmbi mendjen e cila rri në vetë mendjen, zgjerimin e pamasë të imagjinatës siç pasqyrohet tek ne dhe rreth nesh.

Fragment nga libri

Duhet pasur mendje dimri
Me soditë ngricën dhe degët
E pishave nën dregëza bore

E të kesh mardhur një kohë të gjatë
Me pa dëllinjat në ngërçin e akullit
Dhe bredhat e ashpër në vezullimin

E largët të diellit të Janarit. E të mos
Mendosh gjë pikëllim në zërin e erës,
Apo në zërin e fare pak gjetheve,

I cili është zëri i tokës
Mësyrë nga po ajo erë
Që fryn atij trualli djerrë

Për dëgjuesin, për kë dëgjon në borë
Dhe, duke qenë asgjë vetë, sodit vetëm
Gjërat që janë aty dhe asgjënë që është.

Mbi autorin

Wallace Stevens u lind më 2 tetor 1879 në Reading (Pennsylvania), nga një avokat me gjak holandez dhe një mësuese me prejardhje gjermane. Studion në Harvard, ku njihet me filozofin George Santayana dhe boton poezitë e para, duke arritur të bëhet redaktor i "Harvard Advocate".

Më pas transferohet në New York Law School, diplomohet më 1903, pranohet në urdhrin e avokatëve dhe nis të punojë në një studio legale. Më 1908 hyn në fushën e sigurimeve dhe më 1909 martohet, pa miratimin e prindërve me "më të bukurën vajzë të Reading", Elsie Moll, një shitëse e njohur pesë vite më parë.

Ndjek rrethet më të gjalla artistike të New York – ut, ku më 1913 mbërrijnë, me ekspozitën e famshme Armory Show, veprat e modernëve të përtej Atlantikut si Picasso dhe Duchamp. Nisin t'i botohen poezitë e para të pjekurisë, tek "Others" dhe "Poetry". Më 1915 del te kjo e fundit kryevepra e tij e parë, "Sunday Morning".

Më 1916 pranohet në punë nga Hartford Accident and Indemnity Company. Zhvendoset në Hartford, kryeqytet i Konektikatit, në Anglinë e Re, prej nga ku s'do të lëvizë tërë jetën (me përjashtim të pushimeve të përvitshme në Florida dhe vizitave në libraritë dhe muzetë njujorkezë).

Më 1923, Knopf boton librin e tij të parë, "Harmonium", i cili pritet mirë nga kritika dhe vakët nga tregu. Më 1924 lind e bija, Holly, rezultat i një udhëtimi në Karaibe të çiftit të palumtur Stevens. Për më tepër se dhjetë vjet pothuajse nuk shkruan më dhe i përkushtohet detyrimeve profesionale duke ngjitur një nga një majat e karrierës, duke mbërritur gjer në postin e zv/presidentit të kompanisë më të madhe të sigurimeve në Amerikë.

Vetëm më 1935 boton "Ideas of Order", e ndjekur nga "The Man with the Blue Guitar" (1937), "Parts of a World" (1942). Atmosfera e konfliktit të dytë botëror ndjehet në poezitë e përmbledhura në "Transport to Summer" (1947). Pastaj boton kryeveprën "The Auroras of Autumn" (1950), përmbledh konferencat e mbajtura në vëllimin me ese "The Necessary Angel" (1951) si dhe përgatit "Collected Poems" (1954), ku veç poezive të botuara më parë, përfshin edhe ciklin kulmor "The Rock".

Vitet e fundit të jetës janë të mbushura me tituj nderi, çmime dhe honoris causa, ndër të cilët: Bollingen, National Book Award dhe Pulitzer. Por asnjëherë ai nuk braktis rutinën e përditshme të punës, edhe pasi ka kaluar prej kohësh moshën e pensionit.

"The Collected Poems of Wallace Stevens" del më 1 tetor 1954 në ditëlindjen e tij të 75 – të. Vdes nga një tumor në stomak më 2 gusht 1955. Pas vdekjes, miku i tij S. F. Morse kujdeset për botimin e "Opus Posthumous" (1957), ndërsa e bija Holly nxjerr përmbledhjen epistolare "The Letters of WS" (1966), si dhe ditarët e rinisë "Souvenirs and Prophecies" (1977).