• Banner

Ndergjegjja e Zenos, Italo Svevo
  • Ndergjegjja e Zenos, Italo Svevo

Ndërgjegjja e Zenos, Italo Svevo

Struktura e romanit "Ndërgjegjja e Zenos" është ndërtuar me episode jo kronologjike. I përcjell ato përmes rrëfimit personazhi kryesor, Zeno Kozini. Hapen rrëfimet me një parathënie psikanaliste të mjekut, i cili e kishte në kujdes Zenon dhe që e ka detyruar atë për të shkruar autobiografinë.

1 200 Lekë
Sasia
Artikujt e fundit në gjendje

Përshkrimi

Titulli: Ndërgjegjja e Zenos
Origjinali: La coscienza di Zeno
Gjinia: Roman
Autori: Italo Svevo
Shqipëroi: Enela Hilo
Shtëpia botuese: Saras
Viti: 2015
Fq. 408
Pesha: 0.394 kg.
ISBN: 978-9928-152-22

Mbi librin

"Ndërgjegjja e Zenos", si një simptomë e krizës së sigurisë

Struktura e romanit "Ndërgjegjja e Zenos" është ndërtuar me episode jo kronologjike. I përcjell ato përmes rrëfimit personazhi kryesor, Zeno Kozini. Hapen rrëfimet me një parathënie psikanaliste të mjekut, i cili e kishte në kujdes Zenon dhe që e ka detyruar atë për të shkruar autobiografinë.

Të gjashta episodet nga jeta e Zeno Kozinit janë: pirja e duhanit, vdekja e babait, historia e martesës, gruaja dhe e dashura, historia e një shoqate tregtare dhe psikanaliza. Mjaftojnë këto episode të jetës së Zenos, të rrëfyera prej tij, të dhëna nga autori me një mjeshtëri brilante në përdorimin e ironisë dhe sarkazmës së hollë, që lexuesi të kuptojë se protagonistin e ka lënë mënjanë krenaria; e bën atë shpesh jo të besueshëm në versionet e tij të fakteve, që jepen e duken si akte të pandërgjegjshme të vetëmbrojtjes.

Zeno Kozinin autori na e sjell që në krye, nën ndikimin e Zigmund Frojd, autorit të shkencës psikologjike, të ndihet apo të shtiret si i sëmurë. Jo pirja e duhanit, e gjetur si shkak i "sëmundjes", por është paaftësia e tij për të përjetuar ndjenjat, të cilat shkaktojnë te njerëzit përreth tij jo pak herë një atmosferë pakënaqësie.

Paaftësia dhe pavendosmëria në çdo mjedis ku ndodhet është shoqëruesja e përhershme që spikat te heroi i romanit. Edhe personazhet e tjera kryesore të Svevos shfaqen po kaq të paaftë, një dukuri krejt e re kjo për letërsinë e shekullit të njëzetë. Svevo shtjellon dhe argumenton për lexuesin "foshnjërinë" e personazheve, të cilat nuk mund ta analizojnë veten e tyre, madje që nuk dallojnë dot kufirin mes shëndetit dhe sëmundjes, një qëndrim ky që kritikët e kohës e trajtuan si një simptomë të krizës së sigurisë që karakterizon fillimin e shekullit të njëzetë.

Ekzistenca dhe frika për shëndetin

Vdekja dhe vetëvrasja, që shfaqen në roman, janë parë nga Svevo si një çlirim nga vuajtjet e botës; e sheh faktin si veprim të natyrës që u nënshtrohet ligjeve të zhvillimit dhe vdekjes, i vetëdijshëm për hapësirat e gjëra ku shtrihen nivelet e ndryshme të psikikës. Sa ndihet i gjallë, po aq ndihet edhe i frikësuar; i duket vetja se është njeri i përkushtimit dhe sakrificës, por mashtron veten dhe të tjerët me hipokrizinë që shfaq.

Ky rol, ai i të sëmurit dhe i të "përkushtuarit", është zgjedhur nga Zeno për t'u mbrojtur nga rreziqet e përditshmërisë, dhe e vendos atë në një gjendje ku mendon se ndihet i lumtur. Vetëvrasja, që filloi si lojë mashtrimi nga Guido Speier, merr trajtat e përshkrimit të një shtrese të shoqërisë, që nuk ngurrojnë ta përdorin si mjet shantazhi në lojën e teatrit borgjez që luajnë në familje dhe shoqëri. Që autori e shpërblen atë me një udhëtim të fundit drejt varrezave të qytetit, është besoj zgjedhja më kuptimplotë për lexuesin.

Duhani dhe psikanaliza e dështimit për t'iu larguar vesit

Pirjes së duhanit, që Zeno e ka filluar që në rininë e hershme, autori i kushton një kapitull të këndshëm analitik. Mjeshtri Svevo, me një përshkrim mbresëlënës, shtjellon rrymat e shpirtit të paqëndrueshëm të protagonistit Zeno për t'iu larguar vesit. Sarkazma që përshkon përpjekjet e duhanpirësit, që më kot orvatet të shpëtojë, pavarësisht përpjekjeve të pasuksesshme, dëshmohet nga shënimet në "ditar" e copa letrash, të cilat mbartin të shkruar nistoret e datën për pirjen e "cigares së fundit".

Tymosja e tepruar e ka frikësuar Zenon, ndaj shtrohet në një klinikë, nga e cila ikën fshehurazi. Pirja e duhanit nga Zeno dhe dëshira për ta lënë jepet prej autorit për të kuptuar mungesën e vullnetit e të pamundësisë për të ndjekur deri në fund, me forcë e vendosmëri, arritjen e një synimi. E gjithë jeta e tij dukej sikur varej herë nga duhani dhe herë nga Ada. Kjo dobësi është rrjedhë e boshllëkut që ai ndien në jetë, gjë që e ka zanafillën nga fëmijëria, ku ka ndier jo pak mungesën e vëmendjes së një babai "të pakujdesshëm" sipas Zenos.

Babai i Zenos dhe vdekja e tij

Një baba i dhënë pas rutinës së punëve të përditshme, për sigurimin e një mirëqenieje të qëndrueshme në familje, dyshues nëse ka edukuar një djalë që të mund të ecë me këmbët e tij në jetë. Është një episod ku protagonisti analizon marrëdhënien e vështirë që ka pasur me prindin.

Zeno, siç e shpjegon dhe vetë, në fakt asnjëherë nuk është përpjekur të krijojë një marrëdhënie respekti dhe mirëkuptimi me babanë. Kur ati është goditur nga sëmundja, befas shihet biri të përpiqet e të kujdeset për të atin, para se të jetë shumë vonë. Pas një edeme cerebrale kuptohet që vdekja është e afërt.

Zeno shpreson se mund të ndihmojë të shmangë vuajtjet e mëtejshme të babait dhe i qëndron tërë kohën pranë. Autori zgjedh si gjest të fundit të babait në agoni një shuplakë që i jep djalit të tij dhe jep shpirt. Nuk ka asnjë mundësi më që të shpjegohet arsyeja e goditjes me pëllëmbë. Në mënyrë të pandreqshme protagonisti drejton të gjitha përpjekjet të ngjizura keq në psikikën e tij, për të shpjeguar aktin, por nuk ia mbërrin dot. Thjesht, merr në mbrojtje veten.

Gruaja dhe e dashura

Katër motrat Malfenti, emrat e të cilave zënë fill me nistoren "A", Ada, Augusta, Alberta dhe Ana, qëndrojnë madhërishëm, të palëvizshme në hapësirat e Triestes së kohës, si të ishin roje në moralin e gruas së shtresës së mesme të fillimshekullit njëzet.

Një nga gjërat më të vështira në botë, ishte për Zenon të merrte me mend se çfarë dëshiron një grua e kësaj periudhe kohore. "... Gruaja kishte pasur një rol mjaft të rëndësishëm – rrëfen Zeno për veten ... – Qoftë edhe me copa, ama secila prej tyre, këmbët, beli, buzët, kishin mbushur ditët e mia. E duke soditur jetën time, sëmundjen time, i dashurova, i kuptova!"

Në marrëdhënie me gratë, autori sjell një Zeno që bën pjesë tek ai takëm njerëzish që në çdo çast mund t'ju çudisin, duke zbuluar një njeri me shije të çoroditura. Svevo i jep lexuesit të krijojë përshtypjen se brenda pasigurisë e ngathtësisë së Zeno Kozinit me gratë, fle një njeri me kulturë, i cili druhet "... se mos i nënshtrohesha zakonit të hershëm kur shtrëngoja pas vetes çdo krah femëror që më prekte".

Te "Ndërgjegjja e Zenos" del në pah qartazi një nga karakteristikat kryesore, që është paaftësia për të përjetuar ndjenjat ndaj të tjerëve. Karakteret që përfaqësohen nga Zeno janë ato që kurrë nuk do të jenë në gjendje të kenë një marrëdhënie të qëndrueshme, për shkak se duan të shmangin detyrimin që rrjedh nga një martesë.

Zeno bie në dashuri me një nga katër bijat Malfenti, Adën, më të bukurën, por që dashuron një tjetër burrë, Guido Speier-in. Kënaqësia estetike që i jepte pamja e Adës së bukur i sillte efekte të caktuara ndjenjash. Svevo i përshkruan Zenos gjendjen shpirtërore nisur nga parimi i kënaqësisë së pamjes. Pasi i shfaq ndjenjat Adës, Zeno hutohet e trishtohet nga mospranimi. Në mënyrën më të pabesueshme, autori i heq mbështjelljen mjegullore situatës dhe mëdyshjet marrin rrugë, kur befas Zeno u kthehet të dy motrave të tjera me të njëjtin propozim: martesën.

Propozimi është pranuar vetëm nga motra më pak joshëse, Augusta. Martesa vjen, duke pasur parasysh se të dy bashkëshortët shohin të plotësojnë dëshirën për martesë që përmbushet pa praninë e ndjenjave. Për këtë vajzë ai nuk kishte asnjë ndjenjë, ndonëse ajo ishte një vajzë me natyrë të pastër, krenare e zemër të çiltër.

Në këtë kapitull, Zeno, duke e lënë veten të zvarritet nga ngjarjet pa qenë në gjendje për të zgjedhur, tregon mungesën e forcës që fsheh njeriu për t'u shfaqur pas një fati të keq që e lë ta heqë zvarrë. Kaosi i zgjedhjes mashkullore, pa asnjë dallim kushtesh, qëndrimi dhe vendimmarrja e Zenos, nuk është e kuptueshme, madje është e habitshme dhe pa asnjë shpjegim psikanalitik. "E mistershmja mëma natyrë – thotë Zeno – më udhëhoqi, madje me dhunë të domosdoshme."

Marrëdhëniet e Zenos me gruan autori i lë të ndërmjeta mes dy bashkëshortësh e "miqsh", derisa njëri është tërhequr në tradhtinë bashkëshortore. Arsyet që motivonin Zenon të prishte rregullin e jetës seksuale ka të bëjë me faktorin psikologjik, pa të cilin "Doktor S", psikiatri që e trajton, nuk do të mundte të shpjegonte në hyrje të romanit natyrën e neurozave.

Zeno pranon se "... po i dorëzohesha jetës së rëndomtë, madje shumë të rëndomtë", e ndërkohë vazhdonte të ëndërronte tamam ku nuk kishte vend për ëndrra. Libidoja biologjike e çoi te Karla, një këngëtare e re. Ndodhi kështu që Zeno filloi të kalonte momente në krahët e përqafimet e Karlës, e ndërsa donte "me brerje të ndërgjegjes" të largohej, mëdyshja nuk e nxitonte, deri sa ndali i shtangur nga hutimi kur e dashura e la. Zenos s'i ngelet tjetër përpos se të kthehet te gruaja e tij shtatzënë.

Ai është i sinqertë kur rrëfen se, "... të martohesha me njërën apo me tjetrën nga motrat, s'kishte pasur rëndësi, sepse bëhej fjalë për të vënë të atin e tyre në një pozicion të atillë ku urrejtja ime mund ta arrinte. Cenova familjen që kisha krijuar me aq sa dija. Tradhtova gruan dhe ishte më se e qartë se po të më kishte ecur puna, do të kisha joshur edhe Albertën e Adën". Pastaj vjen paqja me bashkëshorten, fillimi i zbulimit të familjes si limani i qetë i lumturisë së jetës bashkëshortore. Autori lë mëdyshje nëse tundimeve dashurore u ka ardhur fundi.

Dështimi i shoqërisë tregtare, rrjedhë e personalitetit të dyzuar

Në historinë e tregtisë së Zenos, lexuesi bëhet dëshmitar i paaftësisë së tij dhe ortakut, Guidos, bashkëshortit të Adës. Ky i fundit, ia mbërriti ta shkatërronte pasurinë në praninë e Zeno dembelit dhe qëndrimin amorf e të pavendosur të tij. Orvatjet për vetëvrasje, të simuluara nga Guido për të përfituar pasuri nga gruaja, "për të shpëtuar kompaninë", gabimisht e pa dashur, në rastin e dytë i sjellin vdekjen. Zeno nuk ia mbërrin të jetë i pranishëm në varrimin e Guidos, shkak për të cilin tani Ada e përçmon edhe më shumë atë, gjë që e shfaq në letrën që i lë, pasi niset për të ikur përgjithmonë për në Argjentinë.

Psikanaliza si përbuzje ndaj mjekut psikiatër dhe revoltë ndaj shoqërisë

Së fundi, kapitulli me titull "Psikanaliza", të cilën hipokondriti Zeno, "i sëmuri" që nuk vuante nga asgjë, përpos se nga dembelizmi, e rifilloi pas gjashtë muajsh ndërprerje të të shkruarit të kujtimeve, është një ngritje krye kundër mjekut, duke shprehur bindjen se gjithë grumbullin e stërmadh me ilaçe dhe terapinë e ka pësuar më kot.

Ai e kupton se sëmundjet e brendshme të supozuara nga ai vetë dhe mbështetur nga mjeku e kanë trembur, e kanë sjellë në cakun e një viktime. Nga ana tjetër, ndërsa është në kërkim të kuptimit të jetës, nuk kupton se në thelb të "sëmundjes" qëndron ai në një shoqëri të ligështuar nga boshllëku i brendshëm moral, e cila të tregon rrezikun për të vdekur nga një sëmundje që duket stërlodhje, por në të vërtetë është përtaci.

Përshtatja në shqip e romanit "Ndërgjegjja e Zenos" mbart vlerat e autorit dhe origjinalit falë përkujdesjes dhe nivelit të zotërimit të dy kulturave nga përkthyesja Enela Hila. Njohja e mirë e gjuhës së autorit dhe shqipes, motivimi për të punuar me përkushtim veprën, jo për të kapur tregun, por me muzë e liri për t'i lënë letërsisë së përkthyer shqipe një vepër dinjitoze, ishin qëllimi, që aq mirë ia mbërriti.

Bota e ndjenjave, shpalosja e thellësive njerëzore, të treguarit e forcës përtëritëse që fshihet pas një fati të keq, përshkrimi i njerëzve në mënyrën më të natyrshme, janë ato çka, si askund tjetër, lexuesi do të gjejë te "Ndërgjegjja e Zenos". Libri do t'ju mbajë të ngërthyer shpirtërisht derisa faqe pas faqeje, fat pas fati, analizë pas analize të mendimeve që ndjekin mendimin, të mbaroni shfletimin. Kënaqësia që do të ndieni, lexues i dashur, do ju vetëdijësojë për vlerat e librit që patët në dorë, krejt të veçantë në llojin e tyre. Nuk e vë në dyshim se do të ngelë i pashlyer në kujtesën tuaj.

Detajet e librit

Referencat specifike

isbn
978992815222
ean13
978992815222
Bashkëngjitje
Shkarkime
KATËR HAPA PER TE POROSITUR

Udhëzues i shkurtër mbi procesin e porositjes së librave nëpërmjet faqes tonë.

Shkarkime (292.13KB)
Ndoshta mund të pëlqejë edhe

Referenca: SKU000437

Botuesi: Fan Noli

Kur dashuronte Suani, Marsel Prust

Në një pasion obsesiv, Suani sheh te Odeta cilësitë që ai admiron në pikturat e mjeshtërve të mëdhenj. Ajo është e pafajshme, misterioze, surpriziese dhe, ndoshta më e rëndësishmja, është diçka që mund ta kesh tënden...

Çmimi 1 200 Lekë
More
Ne gjendje

Referenca: SKU001325

Botuesi: Te tjere

Dublinasit, James Joyce

Nga tregimi në tregim parakalojnë portrete personazhesh, mosha e të cilave lëviz nga fëmijëria tek adoleshentët, nga rinia te pleqtë, por edhe te të vdekurit. Një pjesë e personazheve janë jetimë, me gjysh e pa baba.Pothuaj të gjitha tregimet mbyllen papritmas, me ndonjë fjali të pa artikuluar mirë. Vendodhja e tregimeve është Dublini dhe, po të...

Çmimi 750 Lekë
More
Ka mbaruar

Referenca: 2338

Botuesi: Zenit Editions

Uliksi, James Joyce

Megjithë përthyerjet që pëson gjatë përkthimeve ( dhe natyrisht çdo përpjekje për t'i konvertuar dredhitë idiosinkratike të Joyce – it nuk shkojnë larg) Uliksi ka patur në letërsi një efekt që s'mund të krahasohet.

Çmimi 1 500 Lekë
More
Ka mbaruar

Botuesi: Te tjere

Portreti i artistit në rini, Xhejms Xhois

Tani si kurrë më parë, emri i tij i çuditshëm po i dukej si një profeci... nën emrin e mjeshtrit mitik, i dukej se dëgjonte zhurmën e dallgëve të turbullta dhe shihte një formë me krahë që fluturonte sipër dallgëve, duke u ngjitur ngadalë në ajër.

Çmimi 800 Lekë
More
Ne gjendje

Botuesi: Pika pa Siperfaqe

Të mërguarit, James Joyce

Për këtë vepër, Padraic Colum shkruan për librin. "'Të mërguarit' nuk është një dramë mbi tradhtinë, të njëmendtë apo të dyshuar. Autori i "Portretit të artistit në rini", nuk do të na paraqesë diçka kaq banale. Nuk është një duel mes Richard Rouanit dhe Robert Hendit për të zotëruar Bertën.

Çmimi 700 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Koha Ditore

Kur dashuronte Suani, Marcel Proust

Romani "Kur dashuronte Suani" është pjesa e parë e ciklit të famshëm të romaneve "Në kërkim të kohës së humbur" të shkrimtarit francez Marsel Prust. Një prozë e paharrueshme mbi dashurinë me pasion të thellë dhe xhelozinë pothuaj të sëmurë mes Çarls Suanit dhe zonjës së salloneve parisiene Odetë dë Kresi.

Çmimi 700 Lekë
More
Ka mbaruar
16 libra të tjera në këtë kategori:

Botuesi: Albas

Lepuri kthehet, John Updike

Por, kur ajo fton mikun e saj të jetojë me ta, një zezak i ri dhe radikal, i quajtur Skitër, harmonia e brishtë e çiftit prishet në mënyrë të pakthyeshme. “Lepuri kthehet” është i dyti nga katër romanet e John Updike, që përqendrohet te personazhi qendror, Herri “Lepur” Engstrëm. Duke rrëfyer se si Lepuri i zgjidh ose i ndërlikon më tej problemet e tij,...

Çmimi 1 500 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Onufri

Dhe së fundmi, Henry Marsh

Por teksa i afrohem fundit të jetës, e gjej veten të rrethuar nga pyetje filozofike e shkencore të cilat krejt papritur duken shumë të rëndësishme, pyetje të cilat në të kaluarën ose i merrja për të mirëqena, ose i shpërfillja.

Çmimi 1 500 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Toena

Dekameroni, Giovanni Boccaccio

10 të rinj largohen nga Firencia në vitin 1348, për shkak të situatës së rëndë që ky qytet po përjetonte në përballje me murtajën e zezë, epidemi që i mori jetën plot gjysmës së banorëve të tij. Të mbyllur në një shtëpi fshati, 7 vajza dhe 3 djem, në moshën më të bukur, të detyruar të mposhtin frikën, të zbukurojnë ditët e tyre, të kuptojnë moralin e...

Çmimi 1 500 Lekë
More
Në gjendje

Referenca: SKU000291

Botuesi: Cabej

Deti oqean, Alessandro Baricco

Deti oqean shpaloset në një mënyrë poetike dhe eliptike. Z. Baricco është një kubist letrar, një stilist që shikon njëkohësisht në shumë anë të gjërave. Ai zhvendoset nga një mënyrë retorike te një tjetër, nga një lloj poezie simbolike te një narrativë e madhe aventureske dhe te një komedi.

Çmimi 690 Lekë
More
Ne gjendje

Botuesi: Dritëro

Leksione amerikane, Italo Calvino

E lehta, Shpejtësia, Saktësia, Dukshmëria, Larmia, koncepte që duhet të informojnë jo vetëm mbi veprimtarinë e shkrimtarëve, por edhe mbi çdo hap të ekzistencës sonë shumë të shkujdesur e të shpërqendruar. Këto vlera, cilësi, apo veçori të letërsisë, që ai i kishte më për zemër, u përpoq t’i vendoste në perspektivën e mijëvjeçarit të ri.

Çmimi 800 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: IDK

Asgjë e jashtëzakonshme, Antonio Munoz Molina

Një humor i mprehte kullon përmes këtyre tregimeve tmerri, dashurie dhe vdekjeje, ne te cilat shfaqja e papritur e skenave në stilin me të pastër të zhanrit fantastik ngërthen vetinë e mbajtjes pezull, të magjepsjes së lexuesit dhe të shumëfishimit të leximeve të rrëfimit.

Çmimi 800 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Dituria

Valeria, Sara Stridsberg

Te Valeria, një rrëfimtar i paemër viziton sërish dhomën ku vdiq Solanasi, sallën e gjyqit ku u shpall fajtore për vrasje në tentativë të Andi Warholit, djerrinat e Georgias ku kaloi fëmijërinë e u përdhunua sistematikisht dhe spitalet psikiatrike ku u mbyll. 

Çmimi 900 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Skanderbeg Books

Kafsha që jep shpirt, Philip Roth

Gjithçka shkon fjollë deri ditën kur ai njihet në mënyrë intime me një vajzë kubane, me të cilën do të krijojë një lidhje që me kohën do të dalë krejtësisht jashtë përllogaritjeve të tij. Për Kepeshin, kjo do të jetë mundësia e artë për të kuptuar veten, rrjedhën e ngjarjeve që e kanë shënjuar, por edhe për ta shtyrë drejt një analize më të thellë të...

Çmimi 800 Lekë
More
Në gjendje

Botuesi: Pegi

Macja, Sidonie – Gabrielle Colette

Pas martesës, Saha fillon të dobësohet, prandaj Aleni vendos ta marrë me vete në apartamentin e ri të çiftit. Në një tension dhe xhelozi në rritje, prania e kafshës minon në mënyrë të pakthyeshme bashkëjetesën e tyre dhe Aleni do të jetë i detyruar të zgjedhë o njërën, o tjetrën.

Çmimi 800 Lekë
More
Në gjendje
Përshtypjet (0)